Διεθνής κατάσταση
Στην Ουκρανία ο πόλεμος συνεχίζεται, χωρίς προοπτική ειρήνευσης. Την τελευταία εβδομάδα οι ουκρανικές δυνάμεις πέτυχαν να προωθηθούν στα μέτωπα της Ζαπορίζια (δυτικό και ανατολικό) και ιδιαίτερα στην κρίσιμη περιοχή του Robotyne, αλλά είναι αμφίβολο κατά πόσον υπάρχει πια χρόνος για την εκμετάλλευση της επιτυχίας αυτής πριν τις φθινοπωρινές βροχές. Από την πλευρά τους οι ρωσικές δυνάμεις πραγματοποίησαν επιθέσεις κατά μήκος της γραμμής Kupyansk-Svatove-Kreminna, καθώς και στις περιοχές του Bakhmut και της Avdiivka. Σημαντική εξέλιξη που θα επηρεάσει μεσοπρόθεσμα την ισορροπία ισχύος του πολέμου είναι η υπογραφή, στις 5 Σεπτεμβρίου, οκτώ συμβολαίων μεταξύ της European Defence Agency (EDA) και ευρωπαϊκών βιομηχανιών για την παραγωγή οβίδων πυροβολικού των 155 χιλ. Οι χάρτες προέρχονται από την πλέον πρόσφατη ανάλυση του Institute for the Study of War:
Στις 8 Σεπτεμβρίου, σε συνάντηση μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ J. Biden και του πρωθυπουργού της Ινδίας N. Modi που έγινε στο περιθώριο της συνόδου των G20 στο Ν. Δελχί, αποφασίστηκε η δημιουργία σιδηροδρομικού και ακτοπλοϊκού διαδρόμου σύνδεσης μεταξύ Ινδίας, Μ. Ανατολής και Ευρώπης (Middle East-Europe Connectivity Corridor) που θα περιλαμβάνει σιδηροδρομική σύνδεση από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (Ντουμπάι) ως τη Χάιφα του Ισραήλ μέσω Σ. Αραβίας και Ιορδανίας, καθώς και ακτοπλοϊκές συνδέσεις με την Ινδία (Mumbai – Jebel Ali) και την Ελλάδα (Χάιφα – Πειραιάς). Υπενθυμίζεται ότι ο πρωθυπουργός της Ινδίας είχε πραγματοποιήσει επίσκεψη στην Ελλάδα στις 25 Αυγούστου.
Στις 6 Σεπτεμβρίου, κατά την όγδοη ετήσια σύνοδο της πρωτοβουλίας των “Τριών θαλασσών” (Three Seas Initiative) που έλαβε χώρα στο Βουκουρέστι, η Ελλάδα εντάχθηκε στην πρωτοβουλία ως το 13ο μέλος της. Η πρωτοβουλία, η οποία υποστηρίζεται από την αμερικανική κυβέρνηση με 300 εκ. δολλάρια από την Development Finance Corporation (DFC), συνδέει τη Βαλτική, την Αδριατική και τον Εύξεινο Πόντο. Με την είσοδο της Ελλάδας, στις “3 θάλασσες” της πρωτοβουλίας προστίθεται η Μεσόγειος, καθώς το Αιγαίο Πέλαγος συνδέει τον Εύξεινο Πόντο με την Ανατολική Μεσόγειο, η Διώρυγα του Σουέζ βρίσκεται νότια της Κρήτης και το Ιόνιο Πέλαγος είναι η νότια συνέχεια της Αδριατικής θάλασσας.
ΥΕΘΑ/ΓΕΕΘΑ
Μετά την πρωτοφανή βροχόπτωση που έπληξε τη Θεσσαλία την τελευταία εβδομάδα (κακοκαιρία “Daniel”) πλημμυρίζοντας πάνω από 700.000 στρέμματα, οι Ένοπλες Δυνάμεις κινητοποιήθηκαν και συνδράμουν με προσωπικό και μέσα τους αρμόδιους φορείς της Πολιτικής Προστασίας, έχοντας απεγκλωβίσει μέχρι τώρα 2.029 πολίτες. Την παρούσα χρονική στιγμή το προσωπικό και μέσα που ενεργούν στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας, έχει ως εξής:
● 448 άτομα μεταξύ των οποίων:
– 2 Λόχοι της Ζ΄ ΜΑΚ με κατάλληλο εξοπλισμό διάσωσης και υλικά αναρρίχησης, διόπτρες νυκτός, drone, πλήρη υλικά C2, με δυνατότητα επιχειρήσεων ημέρα και νύχτα.
– 42 άτομα της 32 ΤΑΞ ΠΖΝ.
– 1 Λόχος Εκτάκτων Αναγκών του Σχεδίου «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ» (71 άτομα).
– 36 άτομα επιπλέον των προβλεπομένων στο Σχέδιο «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ» σε άμεση ετοιμότητα επέμβασης όπου απαιτηθεί.
– 68 άτομα της 34 Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας (34 Μ/Κ ΤΑΞ) στην Αγ. Τριάδα Καρδίτσας και στην Αγ. Κυριακή Τρικάλων, και 19 άτομα της XXIV Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας (XXIV ΤΘΤ) στον Παλαμά Καρδίτσας.
– 16 άτομα από το Ειδικό Τμήμα Αντιμετώπισης Καταστροφών (ΕΤΑΚ).
● 5 ελικόπτερα Έρευνας Διάσωσης (Super Puma και AB-205), 2 ελικόπτερα CH-47D CHINOOK, 24 ερπυστριοφόρα οχήματα μεταφοράς προσωπικού Μ113, 14 οχήματα Hummer, 47 οχήματα γενικής χρήσης, 3 λεωφορεία, 2 Mini Bus, 2 ασθενοφόρα, 14 μηχανήματα Μηχανικού, 4 επικαθήμενα οχήματα, 12 αρματοφορείς, 66 λέμβοι, 6 Οχήματα Μεταφοράς Ζευγμάτων Γεφυρών και 6 Λέμβοι τύπου LCB, οχήματα φορτωμένα με 2 Ηλεκτροπαραγωγά Ζεύγη ισχύος 300 και 550 kVA για κάλυψη αναγκών του Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας.
● 1 φρεγάτα και 1 αρματαγωγό του Πολεμικού Ναυτικού στον Παγασητικό Κόλπο.
● Έχουν διατεθεί επίσης χώροι φιλοξενίας των πληγέντων σε στρατόπεδα, 170 ράντζα εκστρατείας, 800 κουβέρτες για τους Σοφάδες και την Ιτέα Καρδίτσας.
Στα Καλά Νερά Βόλου τοποθετήθηκε ήδη από το 730 Τάγμα Μηχανικού της 1ης Στρατιάς μεταλλική γέφυρα τύπου Bailey για την αποκατάσταση της οδικής σύνδεσης με το Πήλιο, ενώ υπάρχει ετοιμότητα τοποθέτησης στα Στουρναραίικα Τρικάλων και στο Μουζάκι Καρδίτσας από κλιμάκια της Μονάδας Μελετών και Κατασκευών (ΜΟΜΚΑ) του ΓΕΕΘΑ. Οι Ένοπλες Δυνάμεις τηρούν και άλλες γέφυρες Bailey διαθέσιμες για την αποκατάσταση της συγκοινωνίας όπου έχουν καταρρεύσει γέφυρες ποταμών.
Επιπλέον των ανωτέρω, βρίσκονται σε ετοιμότητα 3 ελικόπτερα, 1 μεταγωγικό αεροσκάφος C-130, 1 Πλοίο Ταχείας Μεταφοράς (ΠΤΜ) του Πολεμικού Ναυτικού, 62 Λεωφορεία, 15 Μικρολεωφορεία, 19 Μηχανήματα Μηχανικού, 121 Οχήματα Γενικής Χρήσης, 932 άτομα του Σχεδίου «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ» στις Περιοχές Ευθύνης της ΑΣΔΥΣ και της 1ης Στρατιάς, 60 άτομα «ΔΕΥΚΑΛΙΩΝ», 181 άτομα της Δύναμης Συνδρομής Εκτάκτων Αναγκών (ΔΥΣΕΑ) και κατάλληλοι χώροι φιλοξενίας πλημμυροπαθών πολιτών εντός των Στρατοπέδων της ευρύτερης πληγείσας περιοχής.
Συνεχίζεται στην Αίγυπτο η πολυεθνική άσκηση BRIGHT STAR-23 που ξεκίνησε στις 30 Αυγούστου και θα διαρκέσει ως τις 14 Σεπτεμβρίου. Στην άσκηση συμμετέχουν περίπου 8.000 άτομα από 34 χώρες, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα και η Κύπρος. Οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις συμμετέχουν στην άσκηση με 3 αεροσκάφη F-16C/D, 1 ΑΣΕΠΕ EMB-145H, 3 επιθετικά ελικόπτερα AH-64 Apache και οργανικό ελικόπτερο φρεγάτας του ΠΝ.
Στις 7 Σεπτεμβρίου ο υπουργός Άμυνας Ν. Δένδιας επισκέφθηκε τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όπου συναντήθηκε με τον Υπουργό Επικρατείας των ΗΑΕ για Αμυντικές Υποθέσεις Mohammed Ahmed Al Bawardi. Μεταξύ άλλων συζητήθηκε η προώθηση της στενότερης συνεργασίας στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, με προτεραιότητα τη δημιουργία οικοσυστήματος στον αμυντικό τομέα μέσω του οποίου θα αναπτυχθούν συνέργειες μεταξύ των Υπουργείων Άμυνας, των Ενόπλων Δυνάμεων, της αμυντικής βιομηχανίας και των ακαδημαϊκών – ερευνητικών ιδρυμάτων των δύο χωρών, με ιδιαίτερη έμφαση στην καινοτομία, την τεχνητή νοημοσύνη και την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και σε τεχνολογίες αιχμής.
Στρατός Ξηράς
Σε σημερινό δημοσίευμα της εφημερίδας Documento, που κυκλοφόρησε από χθες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παρουσιάζονται φωτογραφίες ελικοπτέρων της ΑΣ στο πλημμυρισμένο αεροδρόμιο του Στεφανοβικείου και αναφέρεται ότι “δεν έκαναν έρευνα και διάσωση γιατί βυθίστηκαν τα ελικόπτερα”. Ο ισχυρισμός αυτός είναι ψευδής, διότι τα ελικόπτερα που εδρεύουν στο Στεφανοβίκειο (AH-64 Apache, OH-58 Kiowa, UH-1H) δεν είναι ελικόπτερα έρευνας/διάσωσης και δεν διαθέτουν σχετικό εξοπλισμό (hoist). Τα ελικόπτερα που διεξάγουν έρευνα και διάσωση στην τρέχουσα θεομηνία είναι άλλα (Super Puma και AB-205 της ΠΑ) και εκκινούν από άλλη βάση, συγκεκριμένα την αεροπορική βάση Ν. Αγχιάλου (που είχε δήθεν “καταστραφεί” πριν ένα μήνα, κατά τα ίδια ανυπόληπτα ΜΜΕ). Επιπλέον, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του ΓΕΣ, το σύνολο των ελικοπτέρων που σταθμεύουν στο Στεφανοβίκειο μεταφέρθηκε με ασφάλεια σε στεγνή πίστα, με πρώτα τα λειτουργικά, εν χρήσει και επιχειρησιακά ελικόπτερα και στη συνέχεια τα εικονιζόμενα UH-1H που έχουν αποσυρθεί από την ενεργό υπηρεσία από ετών.
Σε δεύτερη φάση, και καθώς η στάθμη του νερού στην περιοχή συνέχισε να ανεβαίνει λόγω της πλημμύρας, τα επιχειρησιακά ελικόπτερα μεταστάθμευσαν σε γειτονικά αεροδρόμια σύμφωνα με τα σχέδια. Εξεταστέο παραμένει το ζήτημα της λήψης και διαρροής των φωτογραφιών (προφανώς μέσα από τη μονάδα), για το οποίο θα πρέπει να κινηθεί ο εισαγγελέας.
Πολεμικό Ναυτικό
Την Πέμπτη 31 Αυγούστου 2023, ολοκληρώθηκε ο ετήσιος Θερινός Εκπαιδευτικός Πλους (ΘΕΠ) της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων (ΣΝΔ) με τη Φρεγάτα (Φ/Γ) ΣΠΕΤΣΑΙ και το Πλοίο Γενικής Υποστήριξης (ΠΓΥ) ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ, τα οποία κατέπλευσαν στην Ακτή Ξαβέρη στον Πειραιά. Στο ΘΕΠ, που διήρκεσε από την Πέμπτη 20 Ιουλίου 2023 έως την Πέμπτη 31 Αυγούστου 2023, εκτελέστηκαν γυμνάσια και συνεκπαιδεύσεις στο πλαίσιο της πρακτικής εν πλω εκπαίδευσης και της απόκτησης ναυτικής εμπειρίας από τους Ναυτικούς Δόκιμους. Επιπρόσθετα πραγματοποιήθηκαν εθιμοτυπικές επισκέψεις, εκπαιδευτικές και πολιτιστικές δραστηριότητες. Η Φ/Γ ΣΠΕΤΣΑΙ και το ΠΓΥ ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ κατέπλευσαν διαδοχικά στους λιμένες Μάλαγα Ισπανίας, Πόρτο Πορτογαλίας, Βρέστη Γαλλίας, Βαλέτα Μάλτας και Λεμεσού Κύπρου.
Πολεμική Αεροπορία
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Γ. Γαραντζιώτη για τον ιστότοπο cnn.gr, το F-16 με αριθμό”005″ που είχε χρησιμοποιηθεί ως πρότυπο δοκιμών για το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού, εντάχθηκε στη δύναμη της 343 Μοίρας “Αστέρι”, ανεβάζοντας τον αριθμό των επιχειρησιακών F-16 έκδοσης “V” σε 13. Η επόμενη μονάδα που θα παραλάβει αναβαθμισμένα F-16V αναμένεται να είναι η 340 Μοίρα, “αδελφή” της 343 στην 115 ΠΜ.
Το Σάββατο 2 Σεπτεμβρίου 2023, στο πλαίσιο του ευρύτερου σχεδιασμού του ΓΕΕΘΑ ως προς τις διεθνείς συνεργασίες, διεξήχθη συνεκπαίδευση μεταξύ των Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ) και του Αεροπλανοφόρου USS GERALD R. FORD (GRF) των ΗΠΑ, σε περιοχή νότια της Κρήτης. Στην συνεκπαίδευση συμμετείχαν τα οργανικά αεροσκάφη F/A-18E/F του Αμερικανικού Aεροπλανοφόρου GRF. Οι ΕΔ συμμετείχαν με το Αεροσκάφος EMB-145H Αεροφερόμενου Συστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης & Ελέγχου (ΑΣΕΠΕ). Η συνεκπαίδευση αποτελεί συνέχεια των πρόσφατων συνεργασιών των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων με το Αεροπλανοφόρο USS GERALD R. FORD των Η.Π.Α., στο πλαίσιο παρουσίας του Carrier Strike Group 12 (CSG-12) στο οποίο υπάγεται το GRF, στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς και της συνεχούς παρουσίας Ελληνικών Ναυτικών Μονάδων ως συνοδεία της Δύναμης Κρούσης Αμερικανικών Αεροπλανοφόρων κατά τον πλου τους στην Ανατολική Μεσόγειο. Κατά την διάρκειά της υλοποιήθηκαν σύνθετα επιχειρησιακά αντικείμενα ελέγχου αεροσκαφών σε σενάρια εναέριας μάχης που συνέβαλαν στην προαγωγή του επιπέδου της επιχειρησιακής ετοιμότητας, της μαχητικής ικανότητας και της συνεργασίας των συμμετεχόντων σε διμερές και διασυμμαχικό πλαίσιο.
Μηδενική παρέμεινε η παραβατική δραστηριότητα της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας και τη δεύτερη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου.
Κύπρος
Στις 8 Σεπτεμβρίου έλαβε χώρα η τελετή διαβεβαίωσης του νέου Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς Αντιστρατήγου Γ. Τσιτσικώστα, ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας Ν. Χριστοδουλίδη και του υπουργού Άμυνας Μ. Γιωργάλλα. Ακολούθως πραγματοποιήθηκε η τελετή παράδοσης – παραλαβής καθηκόντων
Στις 4 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία η τριμερής σύνοδος κορυφής μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ. Κατά τη σύνοδος συζητήθηκαν οι δυνατότητες ενεργειακής σύνδεσης του Ισραήλ, αλλά σε βάθος χρόνου και της Σαουδικής Αραβίας, με την Κύπρο, την Ελλάδα και κατ’ επέκταση την Ε.Ε. Εκφράστηκε επίσης πρόθεση για επέκταση του θεσμού των συνόδων 3+1 με τη συμμετοχή της Ινδίας και επαναβεβαιώθηκε η αξία του σχήματος 3+1 με τη συμμετοχή των ΗΠΑ. Επιπλέον, συζητήθηκε το άνοιγμα της αγοράς του Ισραήλ σε γαλακτοκομικά προϊόντα της Κύπρου και της Ελλάδας.
Της συνόδου προηγήθηκαν διμερείς συναντήσεις του Προέδρου Ν. Χριστοδουλίδη με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Κ. Μητσοτάκη και τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μ. Νετανιάχου.
Ανατολικός Παρατηρητής
Στις 5 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε στην Άγκυρα η συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, Γ. Γεραπετρίτη και Χ. Φιντάν. Οι δύο υπουργοί ήταν φειδωλοί στις δηλώσεις τους μετά τη συνάντηση, προβάλλοντας διάθεση «καλών σχέσεων» και «επίλυσης των διαφορών». Αυτό που είναι σαφές είναι ότι θα συνεχιστεί η διαδικασία που καθορίστηκε στην συνάντηση κορυφής στο Βίλνιους, όπου πλέον τις πολιτικές επαφές -στις οποίες θα ενταχθούν και οι μέχρι τώρα διερευνητικές- θα αναλάβουν οι υφυπουργοί εξωτερικών, ενώ σε παράλληλο επίπεδο θα τρέχουν οι συνομιλίες για τα στρατιωτικά ΜΟΕ και οι συζητήσεις για την λεγόμενη θετική ατζέντα. Έχουμε ήδη εκφράσει τις αντιρρήσεις μας για την ακολουθούμενη διαδικασία, καθώς ο πολιτικός διάλογος εφ’ όλης της ύλης υπήρξε διαχρονική επιδίωξη της Τουρκίας ενώ η ελληνική πλευρά επέμενε στο νομικό χαρακτήρα της μίας και μόνης ελληνοτουρκικής διαφοράς που αναγνωρίζει, δηλαδή της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών. Επιπλέον, προβληματισμό προκαλεί η ανάρτηση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, σύμφωνα με την οποία οι δυο πλευρές συμφώνησαν να «υιοθετήσουν νέες προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων προβλημάτων». Όπως σωστά παρατηρήθηκε, τα ελληνοτουρκικά προβλήματα έχουν παραμείνει ανεπίλυτα όχι λόγω της έλλειψης πρωτότυπων ιδεών και προσεγγίσεων, αλλά λόγω της προσπάθειας της Τουρκίας να τα επιβάλει λύσεις βάσει των δικών της μέτρων και σταθμών, με τρόπο που θα εξυπηρετούν τις στρατηγικές και αναθεωρητικές επιδιώξεις της. Επιφυλασσόμαστε…
Στις 4 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε στο Σότσι συνάντηση του προέδρου της Τουρκίας Ρ.Τ. Ερντογάν με τον πρόεδρο της Ρωσίας Β. Πούτιν. Το βασικό αντικείμενο της συνάντησης ήταν η επίλυση του προβλήματος της διάθεσης των ουκρανικών και ρωσικών σιτηρών, μετά την απόφαση της Ρωσίας να μην ανανεώσει τη λεγόμενη “συμφωνία της Μαύρης Θάλασσας” τον Ιούλιο. Η συνάντηση έληξε χωρίς συμφωνία, αλλά με αισιόδοξες δηλώσεις για τη δυνατότητα επίλυσης του θέματος προσεχώς.
Στις 6 Σεπτεμβρίου ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων (Chairman of the Joint Chiefs of Staff) των ΗΠΑ, στρατηγός Mark Milley, μίλησε τηλεφωνικά με τον Τούρκο ομόλογό του, στρατηγό Metin Gürak. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του Πενταγώνου, κατά τη συνομιλία συζητήθηκαν “θέματα αμοιβαίου στρατηγικού ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένου του ΝΑΤΟ, της Συρίας και της κατάστασης ασφαλείας στην Ανατολική Ευρώπη”.
