Διεθνής κατάσταση
Στην Ουκρανία ο πόλεμος συνεχίζεται, χωρίς σημαντικές νέες ειδήσεις. Την τελευταία εβδομάδα οι ουκρανικές δυνάμεις συνέχισαν την επίθεσή τους στα δύο μέτωπα της Ζαπορίζια (ανατολικό και δυτικό), ενώ συνεχίστηκαν οι μάχες και στις περιοχές του Svatove, του Bakhmut και της Avdiivka. Σημαντική εξέλιξη της τελευταίας εβδομάδας ήταν η υπερψήφιση, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, του κανονισμού για την υποστήριξη της παραγωγής πυρομαχικών στην ΕΕ, που θα επιδράσει έμμεσα και στον πόλεμο της Ουκρανίας διευκολύνοντας την παραχώρηση πυρομαχικών από ευρωπαϊκές χώρες στην Ουκρανία. Οι χάρτες προέρχονται από την πλέον πρόσφατη ανάλυση του Institute for the Study of War:
Πριν τη σύνοδο του ΝΑΤΟ της 11-12 Ιουλίου στο Βίλνιους επιτεύχθηκε κατ’ αρχήν συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Σουηδίας για την έγκριση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, στην οποία αναφερόμαστε αναλυτικά στο τέλος του κειμένου. Επιπλέον, στις 12 Ιουλίου πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο της συνόδου συνάντηση του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρ.Τ. Ερντογάν, κατά την οποία, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, “συμφωνήθηκε οι δύο πλευρές να οικοδομήσουν πάνω στο θετικό μομέντουμ και να ενεργοποιήσουν κατά το επόμενο διάστημα πολλαπλούς διαύλους επικοινωνίας ανάμεσα στις δύο χώρες”, ενώ “συμφώνησαν η επόμενη συνεδρίαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας να πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο στη Θεσσαλονίκη”. Οι προφορικές αναφορές του πρωθυπουργού σε πολιτικό διάλογο μεταξύ των δύο πλευρών όπου θα τεθούν και τα “βαριά γεωπολιτικά ζητήματα” προκάλεσαν προβληματισμούς – το μέλλον θα δείξει αν είναι δικαιολογημένοι ή όχι.
ΥΕΘΑ/ΓΕΕΘΑ
Από την Δευτέρα 10 έως την Παρασκευή 14 Ιουλίου 2023 πραγματοποιήθηκε συνεκπαίδευση των Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ) με τις ΕΔ της Ιταλίας, στο πλαίσιο ανταπόδοσης της συμμετοχής της Χώρας μας σε αντίστοιχη δράση που πραγματοποιήθηκε στην Ιταλία από 06 έως 10 Φεβρουαρίου 2023. Στην συνεκπαίδευση, από Ελληνικής πλευράς συμμετείχαν Ομάδες Ειδικών Επιχειρήσεων του ΕΤΑ, 1 μεταγωγικό αεροσκάφος C-27J και ελικόπτερα CH-47D και 1 UH-1H. Η Ιταλία συμμετείχε με 12 στελέχη Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων του 4ου Τάγματος Αλπινιστών Αλεξιπτωτιστών (4th Reggimento Alpini Paracadutisti). Η Συνεκπαίδευση πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του ΚΕΕΔ στο Στρατόπεδο «ΥΠΟΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΛΛΙΝΣΚΗ» και στο Πεδίο Βολής «ΚΑΝΔΗΛΙΟΥ» στην Νέα Πέραμο Αττικής, καθώς και στις Ζώνες Ρίψης (ΖΡ) των Μεγάρων, της Νέας Περάμου, του Τατοΐου, των Σκούρτων και της Κωπαϊδας Βοιωτίας. Κατά την διάρκειά της εκτελέστηκαν αντικείμενα εκπαίδευσης αγώνα εκ του σύνεγγυς (Close Quarters Battle – CQB) και κατοικημένων τόπων, βολών φορητού οπλισμού, καθώς και αλμάτων ελεύθερης πτώσης (Military Free Fall – MFF).
Την Τετάρτη 12 Ιουλίου 2023 ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Κ. Φλώρος, παρουσία του Αρχηγού ΓΕΝ Αντιναυάρχου Ι. Δρυμούση ΠΝ απένειμε την Ηθική Αμοιβή της «Ευφήμου Μνείας» στους Αντιπλοίαρχο Ευριπίδη – Δημήτρη Κατσαούνη ΠΝ και Αντιπλοίαρχο (Μ) Παρασκευά Καλαβρυτινό ΠΝ, που όντες επιβάτες του μοιραίου τραίνου που συνεκρούσθη στα Τέμπη την Τρίτη 28 Φεβρουαρίου 2023 με εμπορική αμαξοστοιχία, επέδειξαν υψηλότατο αίσθημα ευθύνης, αλτρουισμού και αυταπάρνησης, προβαίνοντας από τα πρώτα λεπτά της σύγκρουσης σε έρευνα των βαγονιών του τραίνου και στον καθοριστικό απεγκλωβισμό συνεπιβατών τους, ερευνώντας για επιζώντες, σώζοντας ανθρώπινες ζωές, και παρέχοντας πρώτες βοήθειες. Παρέμειναν στην περιοχή του δυστυχήματος συνεχίζοντας το πολύτιμο έργο τους, ακόμα και μετά την άφιξη των διασωστικών συνεργείων, δηλωτικό των υψηλών αξιών που τους διέπουν. Ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ ευχαρίστησε τους δύο Αξιωματικούς για τις πράξεις τους, πράξεις αυταπάρνησης και αυτοθυσίας, εμφορούμενων από υψηλά ιδανικά και υπογράμμισε τον τρόπο με τον οποίο οι προσωπικές τους πράξεις και ενέργειες, προβάλλουν με τον καλύτερο τρόπο τις Ένοπλες Δυνάμεις και ιδιαίτερα το ΠΝ στην Ελληνική και όχι μόνο κοινωνία.
Στρατός Ξηράς
Από 10 έως 12 Ιουλίου 2023, ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού Αντιστράτηγος Ά. Χουδελούδης πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ιταλία, κατόπιν πρόσκλησης του ομολόγου του, Αντιστρατήγου P. Serino. Ο Αρχηγός ΓΕΣ είχε κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Ιταλό ομόλογό του , με τον οποίο αντάλλαξε απόψεις σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος. Στη συνέχεια, ο Αρχηγός ΓΕΣ πραγματοποίησε επίσκεψη στην Σχολή Πεζικού του Ιταλικού Στρατού και στο Σύνταγμα «Lancieri di Montebello», όπου ενημερώθηκε για την αποστολή και τις δραστηριότητές τους και περιηγήθηκε στις εγκαταστάσεις τους.
Από 19 Ιουνίου έως 7 Ιουλίου 2023 και στο πλαίσιο του Προγράμματος Στρατιωτικής Συνεργασίας (ΠΣΣ) Ελλάδας – Αρμενίας έτους 2023, πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Εκπαίδευσης Ειδικών Δυνάμεων (ΚΕΕΔ), το Σχολείο Τεχνικής Αναρρίχησης με τη συμμετοχή 33 στελεχών, εκ των οποίων 5 από τις Ένοπλες Δυνάμεις της Αρμενίας. Η εκπαίδευση μεταξύ άλλων περιέλαβε αντικείμενα αναρρίχησης – καταρρίχησης στον πύργο τεχνικής αναρρίχησης και σε βραχώδη περιοχή, καταρρίχησης από ελικόπτερο, και διακομιδής – μεταφοράς τραυματία σε ορεινή περιοχή.
Πολεμικό Ναυτικό
Την Πέμπτη 13 Ιουλίου 2023, πραγματοποιήθηκε στην Σχολή Ναυτικών Δοκίμων ο εορτασμός της 50ης Επετείου του Κινήματος του Ναυτικού τον Μάιο του 1973, παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας Κ. Σακελλαροπούλου, του υφυπουργού Εθνικής Άμυνας Ι. Κεφαλογιάννη, του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ Στρατηγού Κ. Φλώρου, του Αρχηγού ΓΕΝ Αντιναυάρχου Ι. Δρυμούση ΠΝ, και εκπροσώπων των αρχηγών ΓΕΑ και ΓΕΣ. Παρόντες ήταν επίσης πρώην Υπουργοί, απόστρατοι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί, μέλη της οικογένειας του ναυάρχου Νίκου Παππά, μέλη του πληρώματος του αντιτορπιλικού «Βέλος» και συγγενείς αξιωματικών που συμμετείχαν στο Κίνημα του Ναυτικού.
Στις 12 Ιουλίου πραγματοποιήθηκε στο ναυπηγείο της Λοριάν η τελετή κοπής του πρώτου ελάσματος χάλυβα για την κατασκευή της φρεγάτας F-603 «ΦΟΡΜΙΩΝ», της τρίτης φρεγάτας τύπου FDI (Belh@ra) που θα ναυπηγηθεί για το Πολεμικό Ναυτικό. Η Ελλάδα εκπροσωπήθηκε στην τελετή από τον διοικητή του Ναυτικού Κλιμακίου της Λοριάν Αρχιπλοίαρχο Θ. Χατζόπουλο ΠΝ, ενώ παρόντα ήταν και άλλα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού.Υπενθυμίζεται ότι βρίσκονται υπό ναυπήγηση οι φρεγάτες F-601 «ΚΙΜΩΝ» και F-602 «ΝΕΑΡΧΟΣ», ενώ εκκρεμεί η άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης της Ελλάδας (option) για μια τέταρτη φρεγάτα του τύπου. Παρ’ ότι τυπικά η συμβατική προθεσμία για την άσκηση του δικαιώματος έχει λήξει, υπάρχει ατύπως από γαλλικής πλευράς η διαβεβαίωση ότι η δυνατότητα αυτή παραμένει ανοιχτή.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Χ. Μαζανίτη για την εφημερίδα Realnews, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο παραχώρησης στο Πολεμικό Ναυτικό 6 πολεμικών πλοίων που αποσύρονται από το US Navy, και ειδικότερα πλοίων τύπου LCS και καταδρομικών κλάσης Ticonderoga. Ειδικότερα στο ρεπορτάζ αναφέρεται ότι το Μάιο στελέχη του ΠΝ επισκέφθηκαν το πλοίο Sioux City (LCS-11) που βρισκόταν ελλιμενισμένο στη Σούδα και το επιθεώρησαν. Πιθανώς το ζήτημα συνδέεται και με την αναφορά του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη σε πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξη, περί επικείμενων παραχωρήσεων στρατιωτικού υλικού από τις ΗΠΑ. Η προοπτική παραχώρησης πλοίων τύπου LCS στο ΠΝ γεννά προβληματισμό, δεδομένης της προβληματικής ιστορίας τους, του ασθενικού οπλισμού τους και της έλλειψης σόναρ κύτους. Για το λόγο αυτό άλλωστε ως eA είχαμε τοποθετηθεί κατά της προμήθειας των φρεγατών HF2 που ήταν εξέλιξη της σχεδίασης LCS. Από την άλλη πλευρά, σήμερα δε μιλάμε πλέον για αγορά, αλλά για δωρεάν παραχώρηση σύγχρονων πλοίων που θα πλαισιώσουν τις υπό ναυπήγηση φρεγάτες FDI και τις υπό εκσυγχρονισμό φρεγάτες ΜΕΚΟ, σε ένα “πακέτο” παραχώρησης που θα περιλαμβάνει και καταδρομικά Ticonderoga. Δεδομένης και της ανάγκης άμεσης αντικατάστασης τουλάχιστον των τριών μη εκσυγχρονισμένων φρεγατών κλάσης S, καθώς και των φρεγατών ΜΕΚΟ που θα τίθενται “εκτός” για μακρές περιόδους για λόγους εκσυγχρονισμού, το διαφαινόμενο “πακέτο” παραχώρησης από τις ΗΠΑ ίσως είναι η μόνη λύση για τη διατήρηση ενός αξιόμαχου Στόλου με αρκετές κύριες μονάδες επιφανείας ως το 2030. Επιφυλασσόμαστε να εκφράσουμε οριστική άποψη για το θέμα, όταν γίνουν γνωστές περισσότερες λεπτομέρειες.
Πολεμική Αεροπορία
Δημοσιεύθηκε η πρώτη φωτογραφία ελληνικού μαχητικού Rafale της 332 Μοίρας με αναρτημένο κατευθυνόμενο βλήμα αέρος-επιφανείας AM-39 Exocet. Το γεγονός είναι σημαντικό γιατί επιβεβαιώνει, όχι μόνο την εκπαίδευση και διαθεσιμότητα των χειριστών σε ρόλους Τακτικής Αεροπορικής Υποστήριξης Ναυτικών Επιχειρήσεων (ΤΑΥΝΕ), αλλά και την πολύ σημαντική επαναπιστοποίηση των βλημάτων AM-39 Exocet, που είναι πάλι διαθέσιμα- τώρα πια μπορεί να ειπωθεί ότι το 2019-2020 δεν επιτρεπόταν καν η φόρτωσή τους στα ελάχιστα διαθέσιμα Mirage 2000…
Από τη Δευτέρα 10 έως την Τρίτη 11 Ιουλίου 2023, πραγματοποιήθηκε επίσκεψη Ακολούθων Άμυνας (ΑΚΑΜ) και εκπροσώπων ξένων χωρών στο Κέντρο Αεροπορικής Τακτικής (ΚΕΑΤ), στην Αεροπορική Βάση Ανδραβίδας, τους οποίους υποδέχθηκε ο Διοικητής του ΚΕΑΤ, Ταξίαρχος (Ι) Μ. Κανουπάκης. Σκοπός της επίσκεψης ήταν η παρουσίαση της λειτουργίας της Μοίρας Επιχειρησιακής Συνθετικής Εκπαίδευσης (ΜΕΣΕ) στις εγκαταστάσεις της οποίας, έλαβε χώρα επίδειξη των δυνατοτήτων της και ενημέρωση για τις προοπτικές επέκτασης και περαιτέρω αναβάθμισης της συνθετικής εκπαίδευσης, στο πλαίσιο της στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ των χωρών. Πιο συγκεκριμένα, στην εν λόγω επίσκεψη, συμμετείχαν οι ΑΚΑΜ, Γαλλίας Colonel O. Madiot, o απερχόμενος και ο νέος ΑΚΑΜ Ιταλίας Colonel E. Moioli και Colonel M. Ortenzi αντίστοιχα, Ολλανδίας Colonel M. Kievit, Πολωνίας Colonel J. Kurdzialek, Σαουδικής Αραβίας Colonel R. Alaboudi και Τσεχίας Colonel P. Horacek, καθώς και εκπρόσωποι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Ιορδανίας.
Μηδενική ήταν η παραβατική δραστηριότητα της τουρκικής αεροπορίας ως την Παρασκευή 14 Ιουλίου, οπότε ζεύγος τουρκικών αεροσκαφών F-16 εισήλθε στο FIR Αθηνών χωρίς να κατατεθεί σχέδιο πτήσης. Πρόκειται για την πρώτη εμφάνιση τουρκικών αεροσκαφών μετά από αρκετούς μήνες, κατά την οποία διαπράχθηκε μόνο παράβαση κανόνων εναέριας κυκλοφορίας (μη κατάθεση σχεδίου πτήσης), και τα τουρκικά μαχητικά κινήθηκαν στο νοτιοανατολικό Αιγαίο χωρίς παραβίαση του ελληνικού εναερίου χώρου. Ας μας επιτραπεί να προβλέψουμε ότι αυτή ήταν μόνο η αρχή της επανόδου της τουρκικής αεροπορίας στο Αιγαίο, η οποία κατά την προσφιλή μέθοδο των Τούρκων αρχίζει ήπια και θα κλιμακωθεί.
Κύπρος
Από 4 έως 6 Ιουλίου 2023 συνδιοργανώθηκε από την Εθνική Φρουρά και τις Ένοπλες Δυνάμεις (ΕΔ) του Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ), άσκηση ειδικών επιχειρήσεων μικρής κλίμακας ΤΑΜΣ «ZEUS – 2023». Σκοπός της άσκησης, ήταν η συνεκπαίδευση του προσωπικού Ειδικών Δυνάμεων στις διαδικασίες σχεδίασης και εκτέλεσης αγώνα κατοικημένων τόπων σε ορεινό περιβάλλον. Ειδικότερα τα επιμέρους σενάρια περιλάμβαναν, αερομεταφορά και εκτέλεση άμεσης επιθετικής ενέργειας σε ορεινό περιβάλλον όπου τα τμήματα μεταφέρθηκαν με αεροκίνηση από ελικόπτερα Puma HC Mk2, εκπαίδευση στον πύργο καταρρίχησης και εξάσκηση του προσωπικού σε αντικείμενα Α΄ Βοηθειών πεδίου μάχης. Την τελική φάση της άσκησης παρακολούθησε ο Γενικός Επιθεωρητής Εθνικής Φρουράς, Υποστράτηγος Ν. Παχουλίδης, ο οποίος επισήμανε τη σημασία πραγματοποίησης κοινών εκπαιδεύσεων, για την αύξηση του επιπέδου συνεργασίας και συναντίληψης μεταξύ των ΕΔ των 2 χωρών.
Ανατολικός Παρατηρητής
Στις 13 Ιουλίου υπογράφηκαν δύο συμβάσεις συνολικής αξίας ΤΛ20.692.040.818 και $1.197.381.949 μεταξύ TUSAS και Aselsan για μη κατονομαζόμενο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού αεροσκαφών που θα εκτελεστεί μεταξύ των ετών 2023-2033. Πιθανότατα αφορά αναβάθμιση αεροσκαφών F-16 Block40/50 σε επίπεδο ÖZGÜR. Το πρόγραμμα αυτό είναι ανεξάρτητο από τη γνωστή επιδίωξη της Τουρκίας για προμήθεια 40 νέων F-16 και τον εκσυγχρονισμό 80 ακόμα σε επίπεδο V, που εκκρεμεί στο πλαίσιο της ευρύτερης διαπραγμάτευσής της με τις ΗΠΑ.
Όπως προαναφέρθηκε, κατά τη συνάντηση του Τούρκου προέδρου Ρ.Τ. Ερντογάν στις 10 Ιουλίου, πριν την έναρξη της συνόδου του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, με τον πρωθυπουργό της Σουηδίας και τον Γ.Γ. του ΝΑΤΟ επιτεύχθηκε κατ’ αρχήν συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Σουηδίας για την έγκριση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, που αποτυπώθηκε σε σχετικό κείμενο. Σύμφωνα με πληροφορίες του που ανήρτησε στον λογαριασμό του στο Substack, ο βραβευμένος αμερικανός δημοσιογράφος Σ. Χερς, η άρση του τουρκικού βέτου επιτεύχθηκε επειδή ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τ. Mπάιντεν υποσχέθηκε στον Ερντογάν, εκτός από την έγκριση της προμήθειας των F-16, οικονομική βοήθεια ύψους 13 δισ. δολαρίων από το ΔΝΤ την οποία έχει άμεση ανάγκη η Τουρκία.
Πάντως, όπως δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος, το τουρκικό κοινοβούλιο (στο οποίο θα προτείνει η κυβέρνησή του την έγκριση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ) δεν θα συνεδριάσει ξανά πριν τον Οκτώβριο. Επιπλέον έχει προκύψει και διαφωνία ως προς την ερμηνεία του όρου της συμφωνίας που προβλέπει την υποβολή “οδικού χάρτη” για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας από τη Σουηδία, με την Τουρκία να το θεωρεί ως προϋπόθεση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ενώ τη Σουηδία να το ερμηνεύει ως υποχρέωσή της μετά την ένταξη. Επομένως η συμφωνία που υπογράφηκε μεταξύ Τουρκίας και Σουηδίας ήταν μάλλον ένα (σημαντικό) στάδιο της διαπραγμάτευσης για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, και όχι η ολοκλήρωσή της. Το ίδιο ισχύει για το πρόγραμμα προμήθειας/αναβάθμισης F-16 από την Τουρκία, που θα περάσει ακόμα από αρκετά κύματα. Η Ελλάδα πρέπει να επιδιώξει όσο το δυνατόν να μην περιληφθούν θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος στο “πακέτο” ανταλλαγμάτων που θα λάβει η Τουρκία από το εξελισσόμενο παζάρι…
