ΥΕΘΑ/ΓΕΕΘΑ
Στις 17 Φεβρουαρίου αφίχθηκε στην Αθήνα πολυμελής τουρκική αντιπροσωπεία για συζητήσεις, στο πλαίσιο του στρατιωτικού διαλόγου, με αντίστοιχη Ελληνική, για την επιλογή δραστηριοτήτων υλοποίησης Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), με σκοπό την αποφυγή έντασης και τη μείωση του κινδύνου ατυχημάτων. Οι διαπραγματεύσεις, που διήρκεσαν ως την Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου, δεν φαίνεται να κατέληξαν σε ουσιώδη αποτελέσματα.
Την Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου 2020 υπεγράφη το Πρόγραμμα Αμυντικής Συνεργασίας (ΠΑΣ) Ελλάδος – Ισραήλ για το έτος 2020. Επικεφαλής της Ελληνικής πλευράς ήταν ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Διεθνών Σχέσεων του ΓΕΕΘΑ, Αρχιπλοίαρχος Μιχαήλ Ναούμ ΠΝ και της Ισραηλινής αντιπροσωπείας ο Διευθυντής Διεθνών Σχέσεων των Ισραηλινών ΕΔ, Ταξίαρχος Εφραίμ Ντεφρίν (Efraim Defrin). Το πρόγραμμα περιλαμβάνει δράσεις που αφορούν στους τομείς της επιχειρησιακής και ατομικής εκπαίδευσης.
Στρατός Ξηράς
Την Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2020 στο Στεφανοβίκειο και στο Λιτόχωρο πραγματοποιήθηκε η Ημέρα Διακεκριμένων Επισκεπτών (DV Day) της συνεκπαίδευσης της 1ης Ταξιαρχίας Αεροπορίας Στρατού (1ης ΤΑΞΑΣ) και της 3rd Combat Aviation Brigade (3rd CAB) των ΗΠΑ, η οποία ολοκληρώνει την ανάπτυξή της στην Ελλάδα. Η συνεκπαίδευση λαμβάνει χώρα από τις αρχές Οκτωβρίου 2019 σε περιοχές ασκήσεων ολόκληρης της χώρας και επικεντρώνεται στη διεξαγωγή ημερήσιων και νυκτερινών πτήσεων, αεροκίνητων επιχειρήσεων, ασκήσεων μικρών κλιμακίων και βολών με όλα τα οπλικά συστήματα των ελικοπτέρων. Τις δραστηριότητες της DV Day παρακολούθησε o Αρχηγός ΓΕΣ αντιστράτηγος Χ. Λαλούσης, ως εκπρόσωπος του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ, ο Πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα Geoffrey R. Pyatt, καθώς και αντιπροσωπείες Αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων. Σύμφωνα με τον Διοικητή της 3-17 CAV, αντισυνταγματάρχη Clifton Causey, το ΣμΕΑ τύπου RQ-7B Shadow εκτέλεσε αναγνωριστικές πτήσεις, διαβιβάζοντας εικόνα σε επιθετικά ελικόπτερα ΑΗ-64 Apache και αεροσκάφη F-16 των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Ο αμερικανός αντισυνταγματάρχης προσέθεσε ότι ελάχιστες χώρες στην Ευρώπη έχουν δυνάμεις αεροπορίας στρατού με το επίπεδο εκπαίδευσης της ελληνικής ΑΣ.
Το Σάββατο 15 Φεβρουαρίου 2020, έγινε ο ενταφιασμός των λειψάνων του Αντιστρατήγου Γεωργίου Κατσάνη, ο οποίος έπεσε -ως Ταγματάρχης- Διοικητής της 33ης Μοίρας Καταδρομών- σε μάχη στο Κάστρο του Αγίου Ιλαρίωνος, στην περιοχή Πετρομούθια Πενταδακτύλου στην Κύπρο, κατά την εισβολή των Τούρκων στις 21 Ιουλίου 1974. Η εξόδιος ακολουθία πραγματοποιήθηκε στον Ιερό Ναό της Ευαγγελίστριας και ο ενταφιασμός στο Στρατιωτικό Νεκροταφείο Σιδηροκάστρου. Στην τελετή παρέστησαν οι συγγενείς του πεσόντα, ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Α. Στεφανής, ο Πρέσβης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ελλάδα Κ. Κενεβέζος, ο Αρχηγός ΓΕΣ αντιστράτηγος Χ. Λαλούσης, ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς αντιστράτηγος Η. Λεοντάρης, εκπρόσωποι των τοπικών αρχών, Κύπριοι συμπολεμιστές του οι οποίοι ταξίδεψαν από την Κύπρο για την τελετή, καθώς και πλήθος κόσμου.
Πολεμικό Ναυτικό
Tην Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2020, ο επιβαίνων επί του Αεροπλανοφόρου «CHARLES DE GAULLE», Γάλλος Διοικητής της Ναυτικής Δύναμης Task Force 473, Υποναύαρχος Μάρκ Ωσεντά (Marc Aussedat) επισκέφθηκε τη Φρεγάτα «ΨΑΡΑ» (F454) εν πλω, στο πλαίσιο συμμετοχής της στην επιχείρηση “Foch 2020”. Ο Γάλλος Διοικητής ενημερώθηκε για τις δυνατότητες, τα χαρακτηριστικά του πλοίου και ξεναγήθηκε στους χώρους του, ενώ απηύθυνε σύντομο χαιρετισμό στο πλήρωμα τονίζοντας τη σημαντική συνεισφορά της Φρεγάτας «ΨΑΡΑ» στην ανωτέρω αποστολή. Η Φρεγάτα «ΨΑΡΑ», εκτέλεσε συνεργασία με μονάδες της Δύναμης Task Force 473 και τις πρωινές ώρες της Παρασκευής 21 Φεβρουαρίου 2020 κατέπλευσε στο λιμένα της Λεμεσού Κύπρου.
Tην Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2020 διεξήχθη συνεκπαίδευση της φρεγάτας ΚΑΝΑΡΗΣ (F464) με τη γερμανική φρεγάτα FGS MECKLENBURG – VORPOMMERN (F218) στη θαλάσσια περιοχή του κεντρικού Αιγαίου, στο πλαίσιο της διατήρησης της επιχειρησιακής ετοιμότητας και της προαγωγή του επιπέδου της συμμαχικής συνεργασίας. Με αυτή τη “δημόσια εμφάνιση” της Φ/Γ “Κανάρης”, σε συνδυασμό με τη συμμετοχή της Φ/Γ “Θεμιστοκλής” (F465) στην άσκηση “Λόγχη” και τη γνωστή παρουσία της Φ/Γ “Νικηφόρος Φωκάς” (F466) στην επιτήρηση των τουρκικών δραστηριοτήτων ανατολικά της Κρήτης, επιβεβαιώνεται η επιχειρησιακή ετοιμότητα του συνόλου των μη εκσυγχρονισμένων φρεγατών τύπου “S”.
Από την Τρίτη 18 έως την Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2020, διεξήχθη η προγραμματισμένη εθνική τεχνική άσκηση μικρής κλίμακας «ΛΟΓΧΗ» (προκεχωρημένη άσκηση πυρών), με τη συμμετοχή πλοίων των Διοικήσεων Φρεγατών, Ταχέων Σκαφών, Πλοίων Επιτήρησης καθώς και της Διοίκησης Υποβρυχίων Καταστροφών, στο πλαίσιο του ετήσιου προγράμματος επιχειρησιακής εκπαίδευσης μονάδων του Πολεμικού Ναυτικού, με σκοπό τη διατήρηση και επαύξηση της επιχειρησιακής ετοιμότητας και μαχητικής ικανότητας των συμμετεχόντων.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του doureios.com, τον Απρίλιο αναμένεται η άφιξη στην Ελλάδα των τεσσάρων σκαφών ανορθοδόξου πολέμου τύπου Mk V που παραχωρούνται στην Ελλάδα από τις ΗΠΑ.
Πολεμική Αεροπορία
Σχετικά μειωμένη ήταν η δραστηριότητα της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας στο Αιγαίο κατά την εβδομάδα που πέρασε, καθώς σημειώθηκαν 153 παραβιάσεις (έναντι 185 την προηγούμενη εβδομάδα) ενώ μειωμένος ήταν ο αριθμός των εμπλοκών (12 έναντι 31) και των υπερπτήσεων ελληνικού εδάφους (10 έναντι 30). Ωστόσο, δεδομένου ότι την ίδια στιγμή διεξάγονταν στην Αθήνα συνομιλίες για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, η συνέχιση της δραστηριότητας της ΤΗΚ συνιστά πρόκληση και σαφές μήνυμα προς την ελληνική πλευρά.
Σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Άμυνας Ν. Παναγιωτόπουλου στις 20 Φεβρουαρίου, η ανάπτυξη μιας συστοιχίας του Α/Α συστήματος Patriot της ΠΑ στη Σ. Αραβία θα προχωρήσει, καθώς δεν θα έχει αρνητική επίπτωση στην αντιαεροπορική κάλυψη της χώρας, δεδομένου ότι προσφάτως μία άλλη συστοιχία Patriot που είχε λειτουργικά προβλήματα επιδιορθώθηκε και προστέθηκε στην ελληνική αντιαεροπορική ομπρέλα.
Κύπρος
Στις 17 Φεβρουαρίου εκτελέστηκε η άσκηση ΤΑΛΩΣ 1/2020 με την συμμετοχή αντιαεροπορικών συστημάτων Κ/Β BUK-M1 και TOR-M1 της Εθνικής Φρουράς και αεροσκαφών RAFALE του Γαλλικού Ναυτικού, τα οποία απονηώθηκαν από το αεροπλανοφόρο CHARLES DE GAULLE (R91) και προσομοίωσαν αεροπορική επίθεση κατά συγκεκριμένων στόχων στην Κύπρο.
Κυπριακή αντιπροσωπεία υπό τον υπουργό Άμυνας Σάββα Αγγελίδη επισκέφθηκε τα ισραηλινά ναυπηγεία (Israel Shipyards Ltd) στη Χάιφα και ενημερώθηκε για τις δυνατότητες συνεργασίας σε ναυπηγήσεις.
Στις 19 Φεβρουαρίου οι Ειδικές Δυνάμεις της Εθνικής Φρουράς εκμεταλλεύθηκαν τις καιρικές συνθήκες και διεξήγαγαν εκπαίδευση χειμερινής διαβίωσης και ορεινού αγώνα στο όρος Τρόοδος. Στην εκπαίδευση παρέστη ο υπουργός Άμυνας Σ. Αγγελίδης.
Σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Ενέργειας Γ. Λακκοτρύπη, παρά την κλιμάκωση της έντασης από πλευράς Τουρκίας, τον Απρίλιο θα ξεκινήσει νέος κύκλος διερευνητικών γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ, με πρώτη την κοινή γεώτρηση της γαλλικής Total και της ιταλικής ENI στο οικόπεδο 6.
Ανατολικός Παρατηρητής
Το νέο σύστημα αντι-πυροβολικού/αντι-ολμικού ραντάρ SERHAT έχει παραδοθεί και καταστεί επιχειρησιακό με την Ταξιαρχία Πεζοναυτών του Τουρκικού Ναυτικού, όπως προκύπτει από στατική επίδειξη επί του Α/Γ BAYRAKTAR (L402) κατά την επίσκεψη του Α/ΓΕΕΔ του Κατάρ στον Ναύσταθμο Φώκαιας στις 18 Φεβ 2020. Υπενθυμίζεται ότι στις 29 Ιουνίου 2018 είχε ανακοινωθεί η υπογραφή σύμβασης μεταξύ του υπουργείου Άμυνας της Τουρκίας και της ASELSAN για την προμήθεια αδιευκρίνιστου αριθμού συστημάτων ραντάρ τύπου SERHAT αξίας $40,32 εκατ., με προγραμματισμένες παραδόσεις μεταξύ 2018-2021.
Στο μέτωπο της Συρίας οι επαφές μεταξύ ρωσικής και τουρκικής αντιπροσωπείας στη Μόσχα στις αρχές της εβδομάδας δεν απέφεραν συμφωνία. Η Τουρκία ζήτησε άμεση ανακωχή στο Idlib και απόσυρση του συριακού στρατού στη γραμμή που κατείχε πριν την επίθεση που εξαπέλυσε (ανατολικά των τουρκικών παρατηρητηρίων) ενώ η Ρωσία αντιπρότεινε τουρκικό έλεγχο σε λωρίδα 16 χλμ από τα τουρκοσυριακά σύνορα, απόσυρση των τουρκικών παρατηρητηρίων εντός αυτής της λωρίδας, ρωσικό έλεγχο στο πέρασμα μεταξύ Idlib και Afrin, και άνοιγμα των οδών M4 και M5 υπό κοινό ρωσοτουρκικό έλεγχο.
Η μη επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας επέφερε όξυνση των συγκρούσεων. Τουρκικές πηγές δήλωσαν ότι η Τουρκία δεν επιδιώκει αντιπαράθεση με τη Ρωσία στη Συρία, αλλά αυτό ακριβώς συνέβη, καθώς οι δυνάμεις του τακτικού τουρκικού στρατού (συμπεριλαμβανομένων καταδρομέων, αρμάτων μάχης και πυροβολικού) που αναπτύχθηκαν για την αναχαίτιση της προχώρησης του συριακού στρατού στη ζώνη του Idlib, υφίστανται επιθέσεις αεροπορίας και πυροβολικού από συριακές και ρωσικές δυνάμεις.
Στις 20 Φεβρουαρίου σημειώθηκαν ρωσικές αεροπορικές επιθέσεις κατά τουρκικών στρατευμάτων, με αποτέλεσμα την καταστροφή τουλάχιστον δύο τουρκικών αρμάτων μάχης τύπου M60 Sabra, το θάνατο τουλάχιστον δύο Τούρκων στρατιωτικών, του ανθυπολοχαγού (ΤΘ) Ali Emre Fırıncıoğlu και του ΣΥΟΠ (ΤΘ) Mustafa Ertürk της 39 Μ/Κ ΤΑΞΠΖ, και τον τραυματισμό τουλάχιστον 5 ακόμη. Σε βίντεο που δημοσιοποιήθηκε από τη συριακή κυβέρνηση απεικονίζονται επιθέσεις ακριβείας κατά τουρκικών αρμάτων μάχης και τεθωρακισμένων οχημάτων, αλλά και κατά οχημάτων και συγκεντρώσεων προσωπικού των ισλαμιστών ανταρτών που συνεργάζονται με την Τουρκία.
Επίσης, σε βίντεο που κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο εμφανίζονται Τούρκοι στρατιώτες να εκτοξεύουν ανεπιτυχώς αντιαεροπορικό πύραυλο τύπου Stinger κατά αεροσκάφους τύπου Su-24. Είναι σαφές ότι οι τουρκικές δυνάμεις που έχουν αναπτυχθεί στο Idlib στερούνται αεροπορικής κάλυψης καθώς η ρωσική αεροπορία έχει απαγορεύσει τη δράση της ΤΗΚ σε συριακό εναέριο χώρο, με αποτέλεσμα να επιχειρούν να αμυνθούν κατά των αεροπορικών επιθέσεων με MANPADS όπως τα Stinger, τα οποία όμως φαίνεται να μην προβληματίζουν τα ρωσικά αεροσκάφη. Ενώπιον αυτού του προβλήματος, η Τουρκία φέρεται να ζήτησε την ανάπτυξη ή παραχώρηση αμερικανικών Α/Α συστημάτων Patriot για την αντιαεροπορική κάλυψη των στρατευμάτων της στο Idlib.
Ανεξάρτητα από τη θρασύτητα του τουρκικού αιτήματος μετά τα όσα έχουν προηγηθεί σε σχέση με την προμήθεια των S-400, από ελληνική σκοπιά πρέπει να ληφθεί δεόντως υπόψη ότι οι ΗΠΑ (ή τουλάχιστον ο Λευκός Οίκος) αναζητούν τρόπο επαναπροσέγγισης με την Τουρκία και απόσπασής της από τη ρωσική επιρροή. Η σύγκρουση συμφερόντων Τουρκίας και Ρωσίας στη Συρία αποτελεί ευκαιρία για τις ΗΠΑ, παρ’ ότι η Τουρκία για την ώρα φαίνεται να εμμένει στη γενικότερη στρατηγική σύμπλευση με τη Ρωσία. Από ελληνική σκοπιά όμως πρέπει να εξεταστεί, ως προς όλες του τις συνέπειες, το σενάριο μιας αμερικανοτουρκικής επαναπροσέγγισης.
