Τον περασμένο Ιανουάριο, η διοίκηση των τουρκικών δυνάμεων υποβρυχίων επιθέσεων SAT (SuAltı Taarruz) παραχώρησε ένα υποβρύχιο όχημα μεταφοράς και άφεσης δυτών SDV (Swimmer Delivery Vehicle) τύπου CE4F, στο Πολυτεχνείο Γιλντίζ (YTU – Yıldız Technical University) της Κωνσταντινούπολης για μελέτη και δοκιμές. Η παραχώρηση του σκάφους επιβεβαίωσε την πολυετή φήμη σχετικά με την κατοχή και χρήση από την SAT υποβρύχιων οχημάτων τύπου SDV.
Το πρωτότυπο CE4F σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε για την SAT από την ιταλική εταιρία Cos.Mo.S και παραδόθηκε το 2001. Με συνολικό μήκος μεγαλύτερο από 8 m και εκτόπισμα περίπου 4 τόνων, το CE4F έχει ικανότητα μεταφοράς τεσσάρων πλήρως εξοπλισμένων δυτών σε μέγιστη απόσταση 30 nm, με ταχύτητα πλεύσης 5 knots (μέγιστη 7,5 knots) και σε βάθος 60 m (μέγιστο 100 m). Η ικανότητα μεταφοράς φορτίου ανέρχεται σε 820 kgr ή εναλλακτικά σε 8 μικρές τορπίλες των 124 mm. Το όχημα παρουσιάζει πολύ μικρό μαγνητικό ίχνος και είναι εξοπλισμένο με πτυσσόμενο περισκόπιο, σύστημα ναυτιλίας INS, αυτόματο πιλότο και σόναρ αποφυγής εμποδίων.
Η παράδοση του οχήματος δεν ήταν απροβλημάτιστη καθώς εμφάνισε μειωμένες επιδόσεις και προβλήματα ευστάθειας. Η κατασκευάστρια εταιρία έκανε κάποιες τροποποιήσεις στη σχεδίαση που βελτίωσαν την κατάσταση, η διακοπή όμως λειτουργίας της Cos.Mo.S το 2003 είχε ως αποτέλεσμα τον τερματισμό της ανάπτυξης του CE4F, χωρίς την οριστική επίλυση των προβλημάτων ή την κατασκευή δεύτερου σκάφους. Παρόλα αυτά, το όχημα φαίνεται να εντάχθηκε τελικά στο οπλοστάσιο της SAT με κάποιους περιορισμούς στη χρήση κυρίως ως προς το βάθος πλεύσης και τον ρυθμό κατάδυσης.
Τα παραπάνω θα είχαν ίσως ιστορικό και μόνο ενδιαφέρον αν η πρόσφατη παραχώρηση του σκάφους στο YTU δεν συνοδευόταν από δηλώσεις στον τουρκικό τύπο του, γνωστού από προηγούμενες συνεργασίες με το TDK, καθηγητή Hüseyin Υilmaz του τμήματος Naval Architecture and Marine Engineering του YTU, ότι έχει δημιουργηθεί επιστημονική ομάδα 11 ατόμων με στόχο σε πρώτη φάση την προσπάθεια επίλυσης των προβλημάτων του CE4F και άρσης των σχετικών περιορισμών. Σε δεύτερη φάση, ο στόχος είναι η ενδελεχής μελέτη του σκάφους προκειμένου τα συμπεράσματα να χρησιμοποιηθούν στη σχεδίαση ενός νέου, βελτιωμένων επιδόσεων, SDV. Η μελέτη και σχεδίαση εκτιμάται να διαρκέσει 2 χρόνια, με την κατασκευή του “τουρκικού” SDV να ολοκληρώνεται ένα χρόνο αργότερα. Σημειώνεται ότι το YTU έχει εργαστεί και στο παρελθόν πάνω στο αντικείμενο των SDV, παρουσιάζοντας κάποιες γενικές σχεδιάσεις, καμία εκ των οποίων όμως δεν προχώρησε σε επόμενο στάδιο.
Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτη πληροφορία, η SAT διαθέτει ένα ακόμα SDV, σχεδίασης και κατασκευής της εταιρίας Columbia Group. Η προμήθεια του οχήματος εικάζεται πως έγινε εντός της δεκαετίας του 2000, χωρίς να είναι γνωστό αν ήταν συμπληρωματική της προμήθειας του C4EF ή αν προέκυψε ως ανάγκη λόγω των προβλημάτων που αυτό παρουσίασε. Ο τύπος του σκάφους δεν είναι γνωστός, όμως εκείνη τη περίοδο η Columbia Group παρήγαγε το Dolphin SDV-X, μια εξαγωγική έκδοση του SDV Mk.VIII Mod-1 Gator σε χρήση από τους USN SEALs. Tο Dolphin SDV-X έχει ικανότητα μεταφοράς 6 – 8 πλήρως εξοπλισμένων δυτών και 2 χειριστών, σε απόσταση 55 nm με ταχύτητα 5 knots (μέγιστη 8 knots) και σε βάθος 69 m (μέγιστο 91 m), ενώ είναι εξοπλισμένο με σύγχρονο σύστημα ναυτιλίας που περιλαμβάνει GPS, έγχρωμες οθόνες LCD για τους χειριστές, σύστημα επικοινωνιών και ένα πολλαπλών δεσμών σόναρ αποφυγής εμποδίων.
Η απειλή των SDV
Αν και απέχουν από τον χαρακτηρισμό του “υπερόπλου” που συνήθως τους αποδίδεται, τα SDV είναι ιδιαίτερα χρήσιμα μέσα. Οι σύγχρονες μάλιστα σχεδιάσεις έχουν σε μεγάλο βαθμό περιορίσει τα μειονεκτήματα των SDV της προηγούμενης γενιάς. Η ικανότητα ναυτιλίας έχει βελτιωθεί με τη χρήση σόναρ τύπου NOAS (Navigation and Obstacle Avoidance Sonar) με δυνατότητα λειτουργίας 2D/3D σε αποστάσεις ακόμα και 1500m (2D) και την χρήση GPS και AINS (Aided Intertial Navigation System). Ο φόρτος εργασίας του χειριστή έχει περιοριστεί με την ενσωμάτωση αυτόματου πιλότου ενώ ο εκπεμπόμενος θόρυβος έχει μειωθεί δραστικά.
Αν και σε αρκετές καταδρομικές επιχειρήσεις η αρχική προσέγγιση στον στόχο με χρήση ΣΑΠ, ελικοπτέρου ή ακόμα και από την ξηρά και συνδυαστική χρήση ελαστικής λέμβου μπορεί να αποτελεί την βέλτιστη επιλογή, τα SDV αποτελούν πρακτικά μονόδρομο στις περιπτώσεις που το υποβρύχιο σκέλος διείσδυσης επιβάλλεται να είναι μεγάλο. Σε μέσες αποστάσεις και σε σύγκριση με την υποβοηθούμενη υποβρύχια κολύμβηση, προσφέρουν ξεκούραστη και ταχύτερη προσέγγιση, καλύτερη δυνατότητα ναυτιλίας, ικανότητα μεταφοράς μεγάλου φορτίου και επίσης αμεσότερη και ευκολότερη απομάκρυνση. Γενικά, τα SDV παρέχουν στη διοίκηση ευελιξία σχεδιασμού και δυνατότητα εκτέλεσης αποστολών που διαφορετικά είναι αδύνατες.
Αναφορικά με τα SDV της SAT, η εκτίμηση της απειλής δεν μπορεί εύκολα να προσδιοριστεί καθώς δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες. Ενδέχεται η απειλή να είναι μηδενική αν το CE4F είναι πλέον μη λειτουργικό και πέραν δυνατότητας επισκευής, αν οι συζητήσεις με την Columbia Group την δεκαετία του 2000 δεν κατέληξαν ποτέ σε κάποια προμήθεια και αν η νέα σχεδίαση του YTU δεν καταφέρει ποτέ να φτάσει στο στάδιο της παραγωγής. Στην περίπτωση όμως που, συνδυαστικά ή μεμονωμένα, το CE4F καταστεί σύντομα πλήρως λειτουργικό, η SAT διαθέτει το Dolphin SDV-X ή η προσπάθεια της ομάδας του YTU αποδώσει ένα σύγχρονο και βελτιωμένων δυνατοτήτων SDV, η απειλή είναι υπαρκτή και θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στους αμυντικούς σχεδιασμούς του ΠΝ. Η βύθιση, από καταδρομική επιχείρηση τέτοιου τύπου, ακόμα και ενός βοηθητικού σκάφους εντός ενός θεωρητικά προστατευμένου και ασφαλούς χώρου όπως ένας λιμένας μακριά από το θέατρο των επιχειρήσεων, μπορεί να μην έχει ουσιαστική επιχειρησιακή αξία αλλά δημιουργεί πολύ ισχυρό ψυχολογικό αντίκτυπο.
Πάντως, είναι σκόπιμο να αναφερθεί ότι γενικά τα υποβρύχια τύπου 209, όπως αυτά του TDK, δεν έχουν δυνατότητα μεταφοράς SDV. Είναι άγνωστο αν έχει γίνει κάποια τροποποίηση σε κάποιο από αυτά ή αν ο μοναδικός τρόπος που διαθέτει το TDK για την μεταφορά του SDV πλησίον του στόχου είναι η χρήση σκάφους επιφανείας και ρυμούλκηση ή ειδική διάταξη (ράμπα). Στα τέλη του 2000 είχε αναφερθεί το ενδιαφέρον του TDK για τα μίνι υποβρύχια Type 200 και Type 300 της ThyssenKrupp Marine Systems, που μεταξύ άλλων μπορούν να μεταφέρουν δύο οχήματα SDV, χωρίς όμως να υπάρξει οποιαδήποτε μετέπειτα σχετική πληροφόρηση.
_______________________________________________________________________________________
Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του CE4F και του Dolphin SDV-X αντλήθηκαν από τον εξειδικευμένο ιστότοπο www.hisutton.com και το βιβλίο Covert Shores: The Story of Naval Special Forces Missions and Minisubs του H.I.Sutton, το οποίο και αποτελεί σημείο αναφοράς για τα σκάφη τύπου SDV.
