Για την επιχειρησιακή αξία των επιθετικών ελικοπτέρων Apache οι πρόλογοι είναι αχρείαστοι – μιλάει από μόνο του το γεγονός πως αποτελούν το μοναδικό οπλικό σύστημα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων που κατονομάζεται ρητά στο τουρκικό Σχέδιο Επιχειρήσεων Balyoz με αντικειμενικό σκοπό την κατάληψη του βορείου Έβρου: «Τα επιθετικά ελικόπτερα ΑΗ-64Α των ενόπλων δυνάμεων της Ελλάδας είναι πολύ ανώτερα από τα τουρκικά επιθετικά ελικόπτερα, θέμα το οποίο θα επηρεάσει αρνητικά τις επιθετικές ικανότητές μας (…) Οι χώροι διασποράς των ελληνικών επιθετικών ελικοπτέρων Apache αποτελούν στόχο των τμημάτων ανορθοδόξου πολέμου».
Αχρείαστες επίσης είναι και οι περιστροφές: είναι γνωστές οι δυσκολίες που παρουσιάζει η συντήρηση του στόλου των Apache, μετά την παύση της υποστήριξης των ΑΗ-64Α από τον κατασκευαστή, με το πρόβλημα να εντοπίζεται κυρίως στο συγκρότημα ηλεκτροπτικών (TADS/PNVS) των ελικοπτέρων. Αυτό που δεν είναι ευρέως γνωστό είναι η μεγάλη ευκαιρία που απώλεσε η ΑΣ, πριν από περίπου 4 χρόνια, να «σκουπίσει» το μεγάλο απόθεμα ανταλλακτικών των αμερικανικών ελικοπτέρων AH-64A που εκποιούνταν σε συμβολική τιμή. Αν και η ελληνική πλευρά είχε ενημερωθεί εγκαίρως από το Γραφείο Αμυντικής Συνεργασίας (Office of Defense Cooperation – ODC) της Αμερικανικής Πρεσβείας στην Αθήνα, αδράνησε χαρακτηριστικά, με αποτέλεσμα τα ανταλλακτικά να καταλήξουν τελικά στο Ισραήλ. Δυστυχώς, κατά τα φαινόμενα, η ιστορία επαναλαμβάνεται.
Η ψευδαίσθηση της αφθονίας
Πριν από περίπου έναν χρόνο, οι πληροφορίες που λαμβάναμε από το μέτωπο των Apache ήταν εξόχως ενθαρρυντικές. Σύμφωνα μ’ εκείνες, βρισκόταν σε εξέλιξη μια δυναμική, εκ των έσω προσπάθεια μερικού εκσυγχρονισμού των -Α. Παράλληλα, μαθαίναμε πως είχαν εντατικοποιηθεί οι προσπάθειες εξεύρεσης ανταλλακτικών, καθώς είχαν εντοπιστεί επαρκείς ποσότητες σε Ολλανδία και ΗΑΕ. Με αυτές τις δύο χώρες είχαν ξεκινήσει και σχετικές συζητήσεις – οι πληροφορίες ανέφεραν, μάλιστα, πως με την ολλανδική πλευρά βρίσκονταν σε εξαιρετικά προχωρημένο στάδιο. Θυμίζουμε πως τα ολλανδικά AH-64D αγοράστηκαν στην έκδοση Block-I και αναβαθμίστηκαν σε Block-II (ίδιο επίπεδο με τα ελληνικά AH-64DHA) σε δεύτερο χρόνο. Ανάμεσα στις άλλες παρεμβάσεις της αναβάθμισης αυτής, ήταν και η αντικατάσταση του αρχικού συγκροτήματος TADS/PNVS από το εξελιγμένο Μ-TADS/PNVS Arrowhead. Συνεπώς, το σύνολο των αφαιρεθέντων TADS/PNVS (ίδια με αυτά που φέρουν τα ελληνικά AH-64A και που δεν υποστηρίζονται πλέον από τον κατασκευαστή) είναι διαθέσιμο.
Όμως, τα τελευταία νέα είναι μάλλον ανησυχητικά: η προαναφερθείσα προσπάθεια εξεύρεσης ανταλλακτικών φαίνεται πως ατόνησε (υπάρχει ανεπιβεβαίωτη πληροφορία πως οι Ισραηλινοί μάς πρόλαβαν και πάλι, όσον αφορά τα ολλανδικά αποθέματα), την ώρα που οι διαθεσιμότητες των ελικοπτέρων ΑΗ-64Α βαίνουν διαρκώς μειούμενες. Φαίνεται πως η διαφαινόμενη προμήθεια σημαντικού αριθμού ελικοπτέρων ένοπλης αναγνώρισης ΟΗ-58D Kiowa Warrior έχει ήδη δημιουργήσει στην ΑΣ μια ψευδαίσθηση αφθονίας ιπτάμενων μέσων, περιορίζοντας την πραγματική αίσθηση επείγοντος για ένα τόσο κρίσιμο οπλικό σύστημα όπως το ΑΗ-64Α…
Με τα «μάτια» των Kiowa
Τούτων λεχθέντων, είναι προφανές πως επίκειται ανακατανομή ρόλων και καθηκόντων στον ελληνικό στόλο, καθώς και προσαρμογή των τακτικών εμπλοκής των επιθετικών ελικοπτέρων: Τα ΑΗ-64Α θα επιχειρούν (και θα συνεργάζονται) στον ίδιο χώρο με OH-58D, ενταγμένα σε ξεχωριστά ομοιότυπα ζεύγη – τα Kiowa, σε ρόλο κυνηγού, θα αναλάβουν την κατάδειξη μέσω του MMS, ενώ τα Apache, σε ρόλο φονέα, θα εκτελούν με ασφάλεια τη βολή.
Κύριο τεχνολογικό χαρακτηριστικό του OH-58D αποτελεί το Σκοπευτικό Εγκατεστημένο στον Ιστό (Mast Mounted Sight: MMS), το οποίο αποτελείται από περιστρεφόμενο πύργο στην κορυφή του άξονα του στροφείου με πεδίο θέας ±190° σε αζιμούθιο και ±30° σε ανύψωση και περιλαμβάνει συστήματα TV ευρέος (8°) και στενού πεδίου (2°), με απεικόνιση σε οθόνη 875 γραμμών, IR με αισθητήρα αντιμονιούχου ινδίου (InSb) 640?480 στοιχείων, ευρέος (4,9°x3,7°) και στενού (1,6°x2°) πεδίου, σύστημα σταθεροποίησης με επιδόσεις καλύτερες των 20 μrad, σύστημα κατάδειξης/αποστασιομέτρησης λέιζερ, συστήματα σταθεροποίησης και ψύξης και συναφή ηλεκτρονικά, ενώ σε χώρο πίσω από το χειριστή εγκαθίστανται ο επεξεργαστής του συστήματος και η πηγή ισχύος, που υποστηρίζονται από περίπου 60 κάρτες κυκλωμάτων. Το σύστημα αναπτύχθηκε από την McDonnell Douglas και τέθηκε σε παραγωγή στα μέσα της δεκαετίας του 1980, όμως το 2001 το πρόγραμμα αγοράσθηκε από την DRS Technologies, η οποία ανέλαβε την υποστήριξή του συνολικά. Το MMS, το οποίο διαχρονικά παρουσιάζει βαθμό διαθεσιμότητας που κατατάσσεται στους υψηλότερους για συστήματα αεροπορικών ηλεκτρονικών του Στρατού των ΗΠΑ, αναβαθμίσθηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας 2000, στο πλαίσιο του προγράμματος Αναβάθμισης Συστήματος Θερμικής Απεικόνισης (Thermal Imaging Sight Upgrade: TISU), με την αντικατάσταση του συγκροτήματος θερμικής απεικόνισης από νεώτερο, τεχνολογίας 2ης γενιάς, ενώ η DRS Technologies προσφέρει περαιτέρω αναβαθμίσεις του επεξεργαστή και της πηγής ισχύος, κυρίως όμως του συγκροτήματος λέιζερ, με την εγκατάσταση λέιζερ αντλίας διόδου (diode pump) υψηλών επιδόσεων και τριπλάσιας αξιοπιστίας.
Επιπλέον, οι επιδόσεις του κινητήρα Allison 250-C30R/3 των 650 hp, το περιορισμένο υπέρυθρο ίχνος, τα συστήματα αυτοπροστασίας εναντίον απειλών με καθοδήγηση ακτινοβολίας ραντάρ, λέιζερ ή υπέρυθρης και τα χαρακτηριστικά του MMS επιτρέπουν στο OH-58D τη διεξαγωγή επιχειρήσεων υπό συνθήκες έντονης απειλής. Ειδικά η παθητική λειτουργία TV/IR του υπερυψωμένου MMS παρέχει πλήρη δυνατότητα εκτέλεσης επιχειρήσεων με το ελικόπτερο σχεδόν εντελώς αθέατο και, επομένως, δύσκολα εντοπίσιμο. Ακόμη κι εξειδικευμένα επιθετικά ελικόπτερα, τα οποία αναλαμβάνουν αποστολές που τα εκθέτουν σε άμεσο εχθρικό πυρ, όπως τα AH-64A Apache, AH-1W Super Cobra και T129 στερούνται του εν λόγω χαρακτηριστικού, διαθέτοντας συγκροτήματα ηλεκτροπτικών στο ρύγχος τους, η χρήση των οποίων επιβάλλει την αποκάλυψη σχεδόν ολόκληρης της ατράκτου. Ακόμη και η ακτινοβολία του ραντάρ ελέγχου πυρός AN/APG-78 Longbow του AH-64D, το οποίο είναι εγκατεστημένο σε ιστό, εντοπίζεται από δέκτες προειδοποίησης ραντάρ χιλιοστομετρικού μήκους κύματος, ενώ η χρήση του TADS/PNVS εξακολουθεί να απαιτεί την αποκάλυψη του στροφείου και της ατράκτου. Βεβαίως, το OH-58D δεν πρόκειται να αντικαταστήσει εξειδικευμένα επιθετικά ελικόπτερα, όμως η δυνατότητα εξαιρετικά χαμηλής πτήσης, στο «Πέλος Της Γης» (Nap Of the Earth: NOE) και απόκρυψης με εκμετάλλευση των εξάρσεων του αναγλύφου ενισχύει καθοριστικά την επιβιωσιμότητά του, ενίοτε περισσότερο από τη θωράκιση κρίσιμων υποσυστημάτων άλλων ελικοπτέρων.
Όλο αυτό, λοιπόν, αν μη τι άλλο, μοιάζει να έχει επιχειρησιακή λογική. Η ΑΣ όφειλε να αναζητήσει τρόπους για την αναβάθμιση/συμπλήρωση του στόλου των Apache είτε με την αναβάθμιση των υφιστάμενων ελικοπτέρων στο επίπεδο -Ε ή η την προμήθεια νέων. Πλέον, μοναδική επιλογή είναι τα Kiowa Warrior, τα οποία μπορούν να επιχειρούν σε ζεύγη με τα Apache και να καταδεικνύουν στόχους χάρη στο ΜΜS, το οποίο φέρει FLIR υπέρτερων δυνατοτήτων σε σχέση με το TADS/PNVS των -Α (τεχνολογίας δεκαετίας ’80) και συγκρίσιμων με το Αrrowhead των -D. Το κόστος ανά ώρα πτήσης ενός OH-58D είναι στο 1/3 του αντίστοιχου ενός Apache, με τα τελευταία να χρησιμοποιούνται καταχρηστικά σε οποιαδήποτε ανάγκη παραστεί για οπλισμένο ελικόπτερο. Μολαταύτα, δεν θα ήταν επιχειρησιακά ασφαλέστερο η ΑΣ να εντείνει παράλληλα τις προσπάθειές της για την εξεύρεση των απαραίτητων ανταλλακτικών που αφορούν τα ηλεκτροοπτικά συστήματα του ελικοπτέρου; Τι απέγιναν εν τέλει τα ολλανδικά αποθέματα; Επιμείναμε στην περίπτωση των ΗΑΕ; Έχει γίνει διερευνητική κίνηση προς Αίγυπτο και Σαουδική Αραβία; Εξαντλήσαμε τις επιλογές μας;
Κλείνοντας, μία σημαντική παρατήρηση: ενόψει και της έλευσης των OH-58D, είναι αδήριτη η ανάγκη ενίσχυσης και εμπλουτισμού του οπλοστασίου. Τα AH-64DHA, για να εκμεταλλευτούν τις δυνατότητες που τους προσφέρει το ραντάρ Longbow και το σύστημα IDM, θα πρέπει επιτέλους να εξοπλιστούν με την έκδοση «Fire & Forget» του βλήματος Hellfire, AGM-114L, ώστε να αποδεσμευτούν οι παλαιότεροι Hellfire για τα υπόλοιπα ελικόπτερα. Θυμίζουμε πως η προμήθειά βλημάτων αέρος-εδάφους AGM-114L Hellfire περιλαμβάνεται στα 42 προγράμματα που εγκρίθηκαν 30 Ιουλίου 2014, με κόστος 8,4 εκατ. €. Μια άλλη φθηνή αλλά πολύτιμη προσθήκη θα ήταν και η απόκτηση ρουκετών κατευθυνόμενων με λέιζερ που είναι συμβατές και με τις δύο εκδόσεις των Apache. Πολλά είναι πλέον τα μοντέλα που προσφέρονται στην διεθνή αγορά επιτρέποντας και την διαφύλαξη των αποθεμάτων των σαφώς ακριβότερων Hellfire, αφού πλέον θα μπορούν να πλήττονται με την ίδια ακρίβεια στόχοι οι οποίοι δεν απαιτούν την ισχύ αυτών για την καταστροφή τους.
