Σοβαρές διαστάσεις λαμβάνει πλέον η αντιπαράθεση μεταξύ Τουρκίας και Ολλανδίας, λόγω της άρνησης της ολλανδικής κυβέρνησης να επιτρέψει σε Τούρκους υπουργούς να εκφωνήσουν ομιλία στο Ρότερνταμ στους Τούρκους κατοίκους της Ολλανδίας. Σήμερα σε διαδήλωση στο ολλανδικό προξενείο της Κωνσταντινούπολης, το τουρκικό πλήθος κατέβασε την ολλανδική σημαία και ύψωσε την τουρκική. Η ένταση εξαπλώνεται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς σήμερα ακυρώθηκε ομιλία του Τσαβούσογλου στη Ζυρίχη, καθώς και ανάλογη εκδήλωση στη Στοκχόλμη. Επίσης ο πρωθυπουργός της Δανίας Λ. Ρ. Ράσμουσεν ανέβαλε προγραμματισμένη συνάντησή του με τον Τούρκο πρωθυπουργό σε ένδειξη συμπαράστασης προς την Ολλανδία.
Η λεγόμενη «κρίση της τουλίπας» ξεκίνησε όταν οι αρχές του Ρότερνταμ απαγόρευσαν την πραγματοποίηση εκδήλωσης υπέρ της πρότασης του Τούρκου προέδρου Ερντογάν περί αναθεώρησης του τουρκικού συντάγματος, που τίθεται σε δημοψήφισμα στις 16 Απριλίου. Για να κερδίσει τις ψήφους της τουρκικής διασποράς υπέρ της πρότασης αυτής, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου έχει ξεκινήσει περιοδεία στην Ευρώπη, ιδίως σε χώρες με μεγάλο αριθμό Τούρκων μεταναστών. Ο Τσαβούσογλου δήλωσε ότι θα μετέβαινε στο Ρότερνταμ παρά την απαγόρευση της συγκέντρωσης, απειλώντας μάλιστα την Ολλανδία με κυρώσεις, αν επιχειρούσε να μπλοκάρει την επίσκεψή του. Η ολλανδική κυβέρνηση απάντησε εμπράκτως, ανακαλώντας την άδεια προσγείωσης που είχε δώσει στο αεροσκάφος του. Επιπλέον, η ολλανδική κυβέρνηση απέλασε την υπουργό Οικογενειακών Υποθέσεων της Τουρκίας Φατμά Μπετούλ Σαγιάν Καγιά που εισήλθε οδικώς στην Ολλανδία από τη Γερμανία με πρόθεση να μεταβεί στο Ρότερνταμ, ενώ διέλυσε με αντλίες νερού ένα πλήθος διαδηλωτών με τουρκικές σημαίες που είχε συγκεντρωθεί μπροστά στο τουρκικό προξενείο του Ρότερνταμ.
Ο Ταγίπ Ερντογάν αντέδρασε με οργή, χαρακτηρίζοντας τους Ολλανδούς «απομεινάρια των ναζί» και «φασίστες» και απειλώντας την Ολλανδία με αντίμετρα. Αντίστοιχες απειλές εκτόξευσε και ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ. Από τουρκικής πλευράς η αντιπαράθεση έχει ξεπεράσει τα όρια της γραφικότητας, με τον Τσαβούσογλου να υπενθυμίζει ότι οι τουλίπες (σήμα κατατεθέν της Ολλανδίας) είχαν εισαχθεί στη χώρα από την οθωμανική αυτοκρατορία. Μάλιστα ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας ξεπέρασε και τα όρια της χυδαιότητας, χρησιμοποιώντας τον όρο «τουλίπα» υπαινικτικά, όπως εντόπισαν τα τουρκικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
One term for asshole in Turkish is "ass tulip".
Çavuşoğlu just said of the Dutch PM: "I don't know what kind of tulip you are."— Ankaralı Jan (@06JAnk) March 12, 2017
Για την ορθή αξιολόγηση της κατάστασης πρέπει να επισημανθεί κατ’ αρχήν ότι η αντιπαράθεση στην παρούσα φάση εξυπηρετεί τόσο την τουρκική, όσο και την ολλανδική κυβέρνηση. Ο Ερντογάν προσπαθεί να διεγείρει τα εθνικά αντανακλαστικά των Τούρκων, ώστε δια της εθνικής συσπείρωσης να πετύχει την έγκριση της πρότασής του στο δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου. Όμως ο Ερντογάν δεν είναι ο μόνος που βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο: στις ολλανδικές εκλογές της 15 Μαρτίου, το συντηρητικό κόμμα του πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε δίνει μάχη για να διατηρήσει την πρώτη θέση απέναντι στον ακροδεξιό διεκδικητή Χέερτ Βίλντερς. Υπό τις συνθήκες αυτές, κάθε υποχώρηση στις τουρκικές απαιτήσεις θα ήταν πολιτική αυτοκτονία, ενώ η σκληρή στάση έναντι της Τουρκίας φέρνει πολιτικό κέρδος.
Όμως η εστίαση στις (υπαρκτές) μικροπολιτικές σκοπιμότητες της τουρκικής και της ολλανδικής ηγεσίας θα ήταν υπερβολικά καθησυχαστική. Το βαθύτερο ζήτημα είναι δομικό: η Τουρκία του Ερντογάν, ειδικά μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016, απομακρύνεται με ταχύτητα από την Ευρώπη – ενδεχομένως και από τη Δύση συνολικά. Η τάση αυτή αναιρεί το θεμέλιο της ελληνικής στρατηγικής έναντι της Τουρκίας κατά την τελευταία εικοσαετία, που συνίστατο στην προσπάθεια «εξημέρωσης του θηρίου» μέσω της ευρωπαϊκής προοπτικής. Είναι επείγον για την Ελλάδα να αναπτύξει μια νέα, ρεαλιστική στρατηγική έναντι της Τουρκίας. Η επομένη του δημοψηφίσματος της 15ης Απριλίου θα δείξει σε ποιο βαθμό οι προστριβές της Τουρκίας με την Ευρώπη είχαν προεκλογικό μόνο χαρακτήρα – και για όσους έχουν θέσει αυτή την ημερομηνία ως ορόσημο τερματισμού της τουρκικής επιθετικότητας, η συνέχεια ίσως επιφυλάσσει δυσάρεστες εκπλήξεις.
Ιδιαίτερα πρέπει να προσεχθεί η πρόσφατη δήλωση του υπουργού Εξωτερικών Τσαβούσογλου ότι η συμφωνία Τουρκίας – ΕΕ για τον περιορισμό της εισροής προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη «θα τεθεί σε κίνδυνο» αν η ΕΕ δεν απελευθερώσει την παροχή αδειών εισόδου (visa) για τους Τούρκους. Ο Τσαβούσογλου προανήγγειλε ότι η Τουρκία θα παρουσιάσει ένα τελικό κείμενο στην ΕΕ «και είτε θα ακυρωθούν όλα, περιλαμβανομένης της απελευθέρωσης της παροχής αδειών εισόδου και της συμφωνίας για το μεταναστευτικό, είτε θα εφαρμοστούν όλα». Είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν οι ευρωπαϊκές χώρες, εν μέσω μάλιστα προκλογικής περιόδου σε πολλές εξ αυτών, θα αποδεχθούν αυτόν τον τουρκικό εκβιασμό. Και εάν η συμφωνία Τουρκίας – ΕΕ στο μεταναστευτικό καταρρεύσει, είναι προφανές για ποια χώρα θα «χτυπήσει η καμπάνα». Επομένως η Ελλάδα θα πρέπει να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο ρήξης της Τουρκίας με την ΕΕ, χαράσσοντας μια νέα μακροπρόθεσμη στρατηγική έναντι της Τουρκίας, αλλά και μια νέα βραχυπρόθεσμη μεταναστευτική στρατηγική.
