Η τοποθέτηση συστημάτων S-300 στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν στο Fordow δεν αποτελεί σημαντική αλλαγή στην ισορροπία ισχύος. Η εγκατάσταση ήταν ήδη σχετικά προστατευμένη, λόγω βάθους, απέναντι στο ενδεχόμενο επιδρομής της ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας. Οι μόνοι στρατιωτικοί οργανισμοί που είχαν, και συνεχίζουν να έχουν, την δυνατότητα να πλήξουν με αξιοπιστία από αέρος το σύμπλεγμα του Fordow είναι η αμερικανική Πολεμική Αεροπορία και το αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό.
Την Δευτέρα 29 Αυγούστου, τα ιρανικά μέσα μαζικής ενημέρωσης κυκλοφόρησαν βίντεο από την τάξη αντιαεροπορικών συστημάτων S-300PMU2 στην ευρύτερη περιοχή του Fordow. Αν και η τοποθεσία και η εθνικότητα των χειριστών είναι δύσκολο να διασταυρωθούν, υποθέτουμε ότι το Ιράν δεν θα προχωρούσε σε τόσο δημόσια επίδειξη, αν υπήρχε περίπτωση να εκτεθεί. Σε αυτό το πλαίσιο, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι η ανακοίνωση είναι αξιόπιστη.
Λόγω του κλίματος που επικρατεί γύρω από το θέμα της παραχώρησης S300 στο Ιράν, είναι πιθανό να εξαχθούν βιαστικά συμπεράσματα σχετικά με την κατάσταση στην ισορροπία ισχύος στην περιοχή, ιδιαιτέρως αυτής μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ. Η λογική πίσω από αυτά τα συμπεράσματα είναι απλή: Η τοποθέτηση προηγμένων αντιαεροπορικών συστημάτων στο Fordow μειώνει την πιθανότητα επιτυχίας ενός εναέριου πλήγματος εναντίον των εγκαταστάσεων που βρίσκονται εκεί, πρακτικά αφαιρώντας από τους Ισραηλινούς την πρωτοβουλία των κινήσεων στο θέμα αυτό.
Επίσης, ενδέχεται να εξαχθούν και ευρύτερα πρώιμα συμπεράσματα, ειδικά όσον αφορά τα κίνητρα του Ισραήλ για συνεργασία με χώρες της περιοχής. Και εδώ η λογική είναι απλή: Η τοποθέτηση των S300 αυξάνει την ανάγκη του Ισραήλ να συνεργαστεί με χώρες που συνορεύουν με το Ιράν, για μία σειρά από επιχειρησιακούς λόγους, όπως η χρήση εναερίου χώρου ή στρατιωτικών εγκαταστάσεων.
Αντιθέτως, εκτιμούμε ότι η τοποθέτηση S300PMU2 στην ευρύτερη περιοχή του Fordow δεν αποτελεί ποιοτική αναβάθμιση της προστασίας του εργοστασίου εμπλουτισμού ουρανίου, το οποίο έχει κατασκευαστεί εκεί. Η εγκατάσταση βρίσκεται σε πολύ μεγάλο βάθος, γεγονός που αυξάνει απαγορευτικά για την ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία τις επιχειρησιακές απαιτήσεις ενός πλήγματος (πιθανώς ακόμη και μετά από την ένταξη του F35). Παράλληλα, οι Ισραηλινοί δεν είναι σε θέση να προχωρήσουν σε εναέρια πλήγματα εναντίον κινητών στόχων εντός του Ιράν.
Εδώ και καιρό, λοιπόν, η μόνη δύναμη που διαθέτει την δυνατότητα να πλήξει το Fordow είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, γεγονός που δεν φαίνεται να επηρεάζεται δραματικά από την τοποθέτηση των S300 στην περιοχή. Η μόνη συμβολή του συστήματος είναι η αύξηση του κόστους μίας τέτοιας επιχείρησης, η οποία είναι όμως μια περιπλοκή που δύσκολα θα αποτρέψει τις ΗΠΑ από ένα χτύπημα, σε περίπτωση που οι φυγοκεντριστές στο Fordow τεθούν σε λειτουργία με σκοπό την παραγωγή γόμωσης για πυρηνικές κεφαλές.
Συμπερασματικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν ο ρυθμιστής της κατάστασης στην Μέση Ανατολή, και όσον αφορά το θέμα του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Η τοποθέτηση του συστήματος δύσκολα θα δημιουργήσει σημαντικό πρόβλημα στην εξέλιξη της πυρηνικής συμφωνίας μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν, ενώ δεν αναμένεται να υπάρξουν ευρύτερες αναταράξεις που να αποτελούν άμεσο αποτέλεσμα της τάξης του οπλικού αυτού συστήματος.
Ευριπίδης Τσακιρίδης – www.tsakiridis.org
