Όταν η άσκηση «ΗΝΙΟΧΟΣ» πρωτοξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του ’80 (και προοδευτικά καθιερώθηκε η εκτέλεσή της σε ετήσια βάση), ήταν μια αεροπορική άσκηση μικρής κλίμακας και αφορούσε τη διεξαγωγή Αεροπορικών και Μεικτών Επιχειρήσεων, σύμφωνα με το Βασικό Δόγμα της Πολεμικής Αεροπορίας, το Δόγμα Μεικτών Επιχειρήσεων, το Διακλαδικό Δόγμα Ηλεκτρονικού Πολέμου του ΓΕΕΘΑ, καθώς και τα τότε υφιστάμενα Σχέδια. Αντικειμενικός της σκοπός ήταν η εξάσκηση του προσωπικού στη σχεδίαση και εκτέλεση μεικτών και σύνθετων Αεροπορικών Επιχειρήσεων (COMAO), σύμφωνα με το Επιχειρησιακό Δόγμα της ΠΑ και τα Εθνικά σχέδια, σε περιβάλλον που προσομοιάζει κατά το δυνατόν την πραγματική κατάσταση, ώστε να δοκιμάζονται και να αξιολογούνται τα υπάρχοντα και προτεινόμενα Σχέδια και οι ακολουθούμενες τακτικές κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων. Για την εκτέλεση και τη διεξαγωγή της άσκησης, το Σχολείο Όπλων Τακτικής (ΣΟΤ) μεταστάθμευε στη Λάρισα, όπου, χρησιμοποιώντας τις υποδομές του Εθνικού Κέντρου Αεροπορικών Επιχειρήσεων (ΕΚΑΕ) του Αρχηγείου Τακτικής Αεροπορία (ΑΤΑ), συγκροτούνταν το «Λευκό Επιτελείο», ένα όργανο υπεύθυνο για τον βέλτιστο συντονισμό και τη σχεδίαση των επιχειρήσεων της άσκησης, ενώ τα αεροσκάφη μεταστάθμευαν στην Αεροπορική Βάση Λάρισας/110 Πτέρυγα Μάχης, από όπου και εκτελούσαν τις αποστολές τους. Όλα αυτά μέχρι το 2005, όταν, με την εγκατάσταση στο ΚΕΑΤ σύγχρονων μέσων επιτήρησης των αεροπορικών επιχειρήσεων, αποφασίστηκε πως τα αεροσκάφη τα οποία θα συμμετείχαν στην άσκηση θα επιχειρούσαν από τις μητρικές Μονάδες τους, ενώ η συγκρότηση του «Λευκού Επιτελείου», η σχεδίαση και ο συντονισμός της, θα υλοποιούνταν από το ΚΕΑΤ, στην Αεροπορική Βάση Ανδραβίδας.
Το σημείο καμπής για το σχεδιασμό και τους στόχους της «ΗΝΙΟΧΟΣ» υπήρξε η δημιουργία μιας μικρής ομάδας επιτελικών στελεχών της ΠΑ, η οποία, στα τέλη του 2012, ξεκίνησε να υλοποιεί το νέο όραμα της Ηγεσίας της Πολεμικής Αεροπορίας για μία άσκηση που θα ξεπερνούσε τα σύνορα της Ελλάδας και θα απλωνόταν στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Έτσι, έπειτα από έναν χρόνο σχεδιασμού, αποφασίστηκε τον Νοέμβριο του 2013 η μετεξέλιξη και ο περαιτέρω εκσυγχρονισμός της άσκησης, με κύριο χαρακτηριστικό την υιοθέτηση της επί τόπου σχεδίασης και εκτέλεσης των αποστολών (Single Base Concept) και τη διεύρυνσή της, σε μεσαίας κλίμακας, δημιουργώντας έτσι ένα ρεαλιστικό και παράλληλα απαιτητικό περιβάλλον εντατικού και παρατεταμένου ρυθμού επιχειρήσεων σε 24ωρη βάση, αυξάνοντας σημαντικά το επίπεδο εκπαίδευσης των ασκούμενων δυνάμεων.
Σχεδόν αμέσως μετά την ολοκλήρωση της «ΗΝΙΟΧΟΣ 2014», ο τότε Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας (ΓΕΑ) Αντιπτέραρχος (Ι) Ευάγγελος Τουρνάς, ενθουσιασμένος από τα αποτελέσματά της, την παρομοίασε ως άλμα αντίστοιχο αυτού που έγινε από την Πολεμική Αεροπορία τη δεκαετία του 1970, όταν η εισαγωγή σε υπηρεσία των μαχητικών F-4E Phantom II συνοδευόταν από τις νέες τακτικές, διαδικασίες και γνώσεις που μετέφεραν από τις ΗΠΑ οι αρχικά εκπαιδευθέντες χειριστές και αποτέλεσε επανάσταση στο ελληνικό αεροπορικό Όπλο, προαναγγέλοντας ταυτόχρονα τη διεθνοποίησή της άσκησης, δηλώνοντας πως θα αρχίσουν οι επαφές με αεροπορίες συμμαχικών και φιλικών χωρών, προκειμένου το 2015 η άσκηση «ΗΝΙΟΧΟΣ» να γίνει διεθνής και να καθιερωθεί ως η κορυφαία του είδους στην Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο. Το στίγμα της αυτής αναβάθμισης, καθώς και τις επιδιώξεις της ΠΑ είχε αναλύσει ο τότε διοικητής του Κέντρου Αεροπορικής Τακτικής (ΚΕΑΤ), Ταξίαρχος (Ι) Αθανάσιος Σταθιάς:
– Να γίνει ή άσκηση εφάμιλλη αντίστοιχων του εξωτερικού έχοντας ως πρότυπο την αμερικανική «Red Flag».
– Να μπορεί να γίνει άσκηση τύπου INVITEX με αποστολή πρόσκλησης συμμετοχής δυνάμεων άλλων χωρών.
– Να αποκομίζονται τα μέγιστα δυνατά οφέλη για τη βελτίωση της μαχητικής ικανότητας των συμμετεχουσών δυνάμεων και τις επιχειρησιακές διαδικασίες.
Κάπως έτσι φτάσαμε στην «ΗΝΙΟΧΟΣ 2015», με τη συμμετοχή της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ που εδρεύει στην Ευρώπη (USAFE) με Ειδικές Ομάδες (SOF) και της Πολεμικής Αεροπορίας του Ισραήλ (IAF) με 10 μαχητικά αεροσκάφη F-16I Sufa των Μοιρών 201 «The One», 253 «The Negev», 107 «The Knights of the Orange Tail» και 119 «The Bat», και στην «ΗΝΙΟΧΟΣ 2016», με τη συμμετοχή της USAFE με 12 F-15E Strike Eagle και προσωπικό περίπου 280 στελεχών της 492ης Μοίρας της 48ης Πτέρυγας Μαχητικών, καθώς και της IAF με 12 μαχητικά F-16C/D «Barak» των Μοιρών 109 «The Valley», 110 «The Knights of The North» και 117 «The First Jet».
Η εφετινή άσκηση «ΗΝΙΟΧΟΣ 2017» είναι έτι περαιτέρω εμπλουτισμένη και αναβαθμισμένη, καθώς, επιπλέον των αεροσκαφών των USAFE (12 F-16 της 482ης Πτέρυγας Μαχητικών και Ομάδες JTAC του 4ου ASOG) και IAF (12 F-16C/D «Barak», 1 G550 «Nahshon-Eitam», 1 αεροσκάφος εναέριου ανεφοδιασμού Β707 «Re’em» και μια Ομάδα JTAC), συμμετέχουν 6 αεροσκάφη F-16E/F Block 60 Desert Falcon της Αεροπορίας των ΗΑΕ (εφοδιασμένα με ραντάρ AN/APG-80 AESA) και 4 αεροσκάφη AMX του 51º Stormo της Aeronautica Militare.
Το φάσμα των αποστολών της άσκησης που διεξάγεται από 27 Μαρτίου έως και τις 6 Απριλίου σε ολόκληρο το εύρος του FIR Αθηνών, ημέρα και νύχτα, καλύπτει:
– Επιχειρήσεις Αντεπίθεσης – Counter Air Operations εναντίον συστημάτων ολοκληρωμένης αεράμυνας (IADS: Integrated Air Defence Systems), αεροδρομίων και ειδικών στόχων.
– Αποστολές Επιθετικής Σάρωσης – Fighter Sweep και HVAA (High Value Airborne Asset: υψηλής [επιχειρησιακής] αξίας εναέριο μέσο, όπως για παράδειγμα ένα αεροσκάφος εναέριας έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου) Attack – Protection
– Αεροπορικές Επιχειρήσεις Εναντίον Δυνάμεων Επιφάνειας – Anti Surface Force Air Operations.
– Επιχειρήσεις Αεροπορικής Αναγνώρισης.
– Επιχειρήσεις Έρευνας και Διάσωσης σε Περιβάλλον Μάχης – Combat Search And Rescue (CSAR).
– Αποστολές Στρατηγικής Επίθεσης.
– Άμεση Καταστολή Στόχων – Dynamic Targeting (DT) – Time Sensitive Targets (TST).
– Επιχειρήσεις Υποστήριξης «Slow Mover» (μέσων χαμηλής ταχύτητας, π.χ. ελικοπτέρων).
Αναφορικά με τη δραστηριότητα των ασκούμενων δυνάμεων, κατά τη δεύτερη ημέρα της άσκησης πραγματοποιήθηκαν συνολικά 123 έξοδοι ενώ κατά τη χθεσινή -τρίτη- ημέρα προβλέπονταν η εκτέλεση 93 εξόδων αεροσκαφών, εκ των οποίων 49 έξοδοι από αεροσκάφη της ΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του ΜΕΑ ΠΗΓΑΣΟΣ-2, 12 έξοδοι της USAF, 20 έξοδοι της IAF, 4 έξοδοι της Aeronautica Militare, 6 έξοδοι των ΗΑΕ και μια έξοδος NATOϊκού AWACS.
Μετά το πέρας της χθεσινής ενημέρωσης-παρουσίασης της άσκησης, στο αμφιθέατρο της 117 Πτέρυγας Μάχης, στην Αεροπορική Βάση Ανδραβίδας, σε εκπροσώπους ελληνικών και διεθνών μέσων μαζικής ενημέρωσης, ο ΥΕΘΑ βράβευσε τον Σμηναγό (Ι) Ευάγγελο Αναστασίου και τον Σμηναγό (Ι) Μαρίνο Λεβέντη της 336 Μοίρας, οι οποίοι πρώτευσαν σε τομείς της εκπαίδευσης, μεταξύ των πληρωμάτων όλων των χωρών που συμμετείχαν, στην 1η Εκπαιδευτική Σειρά Αέρος για το 2017, του Tactical Leadership Programme (TLP) στην Ισπανία.
Αξίζει να σημειωθεί πως, δεδομένης της επιθυμίας της ΠΑ να εκσυγχρονίσει τα ελληνικά γεράκια με ραντάρ AESA, η παρουσία των αεροσκαφών των ΗΑΕ αποτελεί μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για τη διεξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων, όσον αφορά τις δυνατότητες ενός τέτοιου συστήματος στα F-16. Επιπλέον, στην άσκηση συμμετέχει για πρώτη φορά με παρατηρητές και η Διοίκηση Αεροπορίας του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ).
