Στις 4 Απριλίου 1996, στο πλαίσιο της επιχειρησιακής εκπαίδευσης, η 193 Μοίρα Πολλαπλών Εκτοξευτών Πυραύλων (ΜΠΕΠ) εκτέλεσε την πρώτη βολή MLRS. Η βολή αυτή αποτέλεσε το επιστέγασμα των προπαρασκευαστικών ενεργειών που πραγματοποιήθηκαν, σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, από την παραλαβή των πρώτων εκτοξευτών και του κύριου υλικού της Μοίρας τον Ιούνιο 1995. Έκτοτε, η Μοίρα διάγει σε μια διαρκή ανοδική πορεία, επιτυγχάνοντας τη διατήρηση της μαχητικής της ισχύος σε υψηλό επίπεδο και τη δημιουργία «Πνεύματος Μονάδας» που εξασφαλίζει την πλήρη διαθεσιμότητα των μέσων και την υψηλή επιχειρησιακή ετοιμότητα. Με αφορμή τη χθεσινή εκδήλωση στην έδρα της 193 ΜΠΕΠ στην Ελευθερούπολη Καβάλας, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 20 ετών επιχειρησιακής ετοιμότητας της Μοίρας, παρουσιάζονται οι βασικές εκκρεμότητες για τη διατήρηση και επαύξηση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων των MLRS.
Οι βασικές εκκρεμότητες
Το θέμα των συστημάτων MLRS είναι μια από τις βασικές εκκρεμότητες που θα κληθεί να αντιμετωπίσει σύντομα ο Ελληνικός Στρατός (ΕΣ). Το ζήτημα αυτό έχει τρία σκέλη:
-Πυρομαχικά
-Εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων συστημάτων
-Ενίσχυση του αριθμού τους
Ξεκινώντας από το τρίτο, έχει ήδη εγκριθεί η παραχώρηση στην χώρα μας 40 εκτοξευτών MLRS από τα αμερικανικά πλεονάσματα, μέσω των διαδικασιών EDA. Το υλικό αυτό έχει ήδη επιθεωρηθεί από επιτροπή του ΕΣ και απομένουν οι απαραίτητες ενέργειες από ελληνικής πλευράς ώστε να προχωρήσει το όλο θέμα. Η αξία του υλικού υπολογίζεται σε περίπου 79 εκατ. δολάρια αλλά παραχωρείται δωρεάν, με την Ελλάδα να επωμίζεται το κόστος μεταφοράς και ενεργοποίησής τους (για τα οποία και έχει εγκριθεί ήδη κονδύλιο ύψους 5,5 εκατ. ευρώ από την αρμόδια Επιτροπή της Βουλής).
Όσον αφορά τα πυρομαχικά είναι γνωστό το ζήτημα της λήξης ορίου ζωής των υπαρχόντων αλλά και τους περιορισμούς που έχουν επιβληθεί λόγω της ενεργοποίησης διεθνών απαγορεύσεων στη διακίνηση πυρομαχικών διασποράς (τις οποίες τόσο η Ελλάδα όσο και οι ΗΠΑ δεν έχουν συνυπογράψει). Αυτός είναι και ο λόγος ακύρωσης προ μερικών ετών της παραγγελίας νέων ρουκετών τύπου Μ-26Α2 με κεφαλή υποπυρομαχικών τα οποία κατασκευάζονταν στη Γερμανία που έχει η υπογράψει τη σχετική Συνθήκη Απαγόρευσης των Όπλων Διασποράς. Από την άλλη, το ενδεχόμενο επαναπιστοποίησης των ήδη υφιστάμενων -βομβιδοφόρων, στο σύνολό τους- πυρομαχικών δεν προσκρούει μόνο στο τεχνικό σκέλος, αλλά και στο οικονομικό (σχέση κόστους/απόδοσης του προγράμματος), όσο και στο δεδομένο πως ούτως ή άλλως απαιτείται ενίσχυση/αναπλήρωση/ανανέωση των αποθεμάτων. Έτσι, ως μόνη λύση προβάλει η προμήθεια νέων πυρομαχικών μοναδιαίας κεφαλής, καθοδηγούμενων με GPS/INS, δεδομένου ότι οι παραγγελίες για βομβιδοφόρες ρουκέτες M-30 GMLRS έχουν σταματήσει από καιρό για τον βασικό τους χρήστη (Αμερικανικό Στρατό) και είναι άγνωστο αν αυτές συνεχίζουν να προσφέρονται [1]. Συνεπώς, το ενδιαφέρον στρέφεται στις ρουκέτες Μ-31 GMLRS με μοναδιαία κεφαλή (οι οποίες σε δοκιμές έχουν επιτύχει βεληνεκή έως και 92χλμ.!) και στα τακτικά βλήματα MGM-168 Block-IVA ATACMS Unitary (με ενιαία κεφαλή των 500lb). Επ’ αυτού ακριβώς, ανάμεσα στα 42 προγράμματα που εγκρίθηκαν από τη Βουλή στις 30 Ιουλίου 2014, βρίσκονται και εκείνα της προμήθειας νέων βλημάτων ATACMS εκτεταμένου βεληνεκούς (προϋπολογισμού ύψους 211,4 εκατ. ευρώ) και νέων ρουκετών μακρού βεληνεκούς GMLRS (προϋπολογισμού 154 εκατ. ευρώ) [2]. Το συγκεκριμένο σκέλος όμως είναι άμεσα συνδεδεμένο με εκείνο του εκσυγχρονισμού των υπαρχόντων εκτοξευτών καθώς αυτοί, στη μορφή που βρίσκονται σήμερα (έκδοση M-270) δεν μπορούν να βάλλουν τα νέα πυρομαχικά. Για το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των εκτοξευτών έχουν ήδη εγκριθεί κονδύλια ύψους 157,4 εκατ. ευρώ, από την αρμόδια Επιτροπή της Βουλής.
Με αυτά τα δεδομένα υπ’ όψιν, στις 19 Δεκεμβρίου 2014, πραγματοποιήθηκε ενημερωτική παρουσίαση, σε επιτελείς του ΓΕΣ, από εκπροσώπους της εταιρείας Panhard Defense, με θέμα την ενημέρωση για τον εκσυγχρονισμό των εκτοξευτών MLRS και των πυρομαχικών τους (επαναπιστοποίηση;) [3]. Στο ίδιο θέμα αναφέρθηκε στις τρεις ημέρες αργότερα και ο εκπρόσωπος της Lockheed Martin στο πλαίσιο της ευρύτερης καθιερωμένης ετήσιας ενημέρωσης των στρατιωτικών συντακτών για την πορεία της εταιρείας και την εξέλιξη των προγραμμάτων της στην Ελλάδα. Μάλιστα έκανε ιδιαίτερη μνεία στην υπογραφή μνημονίου συνεργασίας μεταξύ της Lockheed Martin και των ΕΑΣ για το εν λόγω πρόγραμμα. Οι διάφορες εκφάνσεις του όλου θέματος συζητήθηκαν εκτενώς και σε προηγούμενες συναντήσεις όπως κατά το τριήμερο 3-5 Ιουνίου 2014, όπου πέραν των εκπροσώπων της Lockheed Martin, σε αυτές παρευρέθησαν και επιτελείς του Στρατού των ΗΠΑ, της USASAC (U.S. Army Security Assistance Command, η οποία διαχειρίζεται τα προγράμματα συνδρομής τρίτων χωρών σε θέματα ασφαλείας αλλά και τα χρηματοδοτούμενα μέσω FMS προγράμματα που εμπίπτουν στη δικαιοδοσία του Αμερικανικού Στρατού) και του Γραφείου Αμυντικής Συνεργασίας (ODC) των ΗΠΑ στην Ελλάδα. Είναι σαφές ότι εξετάζεται ένα ευρύ φάσμα λύσεων τόσο για το θέμα των πυρομαχικών, όσο και του εκσυγχρονισμού των εκτοξευτών.
Η κατασκευάστρια εταιρεία προφανώς θα προτείνει το πλέον ολοκληρωμένο πρόγραμμα, το οποίο προβλέπει την πλήρη αναβάθμιση των υπαρχόντων εκτοξευτών στο επίπεδο Μ-270A1. Οι δύο καθοριστικές διαφορές του M-270A1 με το υφιστάμενο M-270 είναι το προηγμένο συστήματος ελέγχου πυρός (IFCS: Improved Fire Control System) [4] – που διασυνδέεται με GPS/INS και επιτρέπει χρήση νέων πυρομαχικών, βελτιωμένες δυνατότητες ναυτιλίας, βελτίωση των χρόνων τάξης και της ακρίβειας των βολών- και το βελτιωμένο μηχανικό συγκρότημα του εκτοξευτή (ILMS: Improved Launcher Mechanical System) – το οποίο εξασφαλίζει μείωση του χρόνου μετάπτωσης σε θέση βολή από 93″ σε μόλις 16″ και του χρόνου επαναγέμισης από 260″ σε 160″.
Μια άλλη συμβιβαστική λύση θα ήταν η υποβολή των M-270 σε ένα περιορισμένο πρόγραμμα αναβάθμισης που θα τους καταστήσει ικανούς να φέρουν τα νέα πυρομαχικά που αναφέραμε πιο πάνω, χωρίς όμως το μεγάλο κόστος που απαιτεί η κατασκευάστρια εταιρεία για μετατροπή τους σε Μ-270Α1. Μια τέτοια περίπτωση είναι το κοινό πρόγραμμα που υλοποιεί ή, μάλλον, συντονίζει η ΒΑe Systems σε αριθμό Μ-270 ευρωπαϊκών χρηστών, αρχής γενομένης από εκείνα του Γερμανικού Στρατού. Το 2010 άρχισε ο εκσυγχρονισμός των συστημάτων και το πρώτο εκσυγχρονισμένο σύστημα παραδόθηκε τον Απρίλιο του 2011, καθιστώντας τους εκτοξευτές (μέσω της εγκατάστασης συστήματος GPS/INS απλούστερου και με μικρότερο κόστος από εκείνο των αμερικανικών Μ-270Α1) πλήρως συμβατούς με τις νέες ρουκέτες GMLRS. Συνολικά, το πρόγραμμα αφορά την αναβάθμιση των γερμανικών εκτοξευτών στο επίπεδο MARS II, των ιταλικών στο επίπεδο MLRS Improved και των γαλλικών στο επίπεδο Lance Roquette Unitaire (LRU). Κύρια συστατικά της αναβάθμισης είναι η ολοκλήρωση του ευρωπαϊκού συστήματος ελέγχου πυρός (European Fire Control System: EFCS) που επιτρέπει τη βολή των νέων πυραύλων ενιαίας κεφαλής M-31 GMLRS (σκέλος που έχει αναλάβει η Cassidian) και η εγκατάσταση του κατασκευής KMW συστήματος ηλεκτρικής περιστροφής του εκτοξευτή – ηλεκτρονικής τάξης (Electrical Launch Drive System/ Electronic Positioning System: ELDS/EPS), που αντικαθιστά τα χρησιμοποιούμενα υδραυλικά συστήματα που έχουν αυξημένες απαιτήσεις συντήρησης. Δεν είναι γνωστό κατά πόσο το πρόγραμμα αυτό καθιστά τους εκτοξευτές συμβατούς και με τα βλήματα ATACMS (δεδομένου ότι αυτά δεν τα χρησιμοποιεί κανείς άλλος ευρωπαϊκός στρατός), και δη με τις νεότερες εκδόσεις τους. Αν όχι, θα πρέπει να συνυπολογιστεί και το ξεχωριστό επιπρόσθετο κόστος (και ρίσκο;) μιας τέτοιας προσθήκης μετά της σχετικής πιστοποίησης.
___________________
Σημειώσεις:
[1] Αν ισχύει αυτό, και με δεδομένο ότι οι επιχειρησιακές ανάγκες κάνουν τον Αμερικανικό Στρατό να στρέφεται ολοένα και περισσότερο σε πυρομαχικά μοναδιαίας κεφαλής, τον καθιστούν ίσως και μοναδική πηγή απόκτηση πλεονασματικών ρουκετών M-30 GMLRS σε περίπτωση που ο Ε.Σ. κρίνει ότι τις χρειάζεται απαραίτητα.
[2] Η πλέον πρόσφατη διεθνώς εξέλιξη στο θέμα των πυρομαχικών είναι η επιτυχημένη δοκιμή ρουκέτας M-26 αλλά με την εκτοξευόμενη από το έδαφος έκδοση της βόμβας GBU-39B SDB I (GLSBD). H δοκιμή έλαβε χώρα στις 10 Μαρτίου 2015 και αποτελεί προϊόν συνεργασίας της Saab με την Boeing (κατασκευάστρια των SDB’s) οι οποίες και σκοπεύουν να προωθήσουν τον συνδυασμό στη διεθνή αγορά ως εναλλακτικό του M-31 unitary.
[3] Δεν διευκρινίζεται τι ακριβώς προβλέπεται για τα πυρομαχικά, αλλά είναι μάλλον αμφίβολο αυτό να περιλαμβάνει κάποια άλλη βελτίωση πέραν της επαναπιστοποίησης. Η μόνη εταιρεία που είναι γνωστό ότι προωθεί κάτι τέτοιο είναι η IMI η οποία έχει αναπτύξει διάφορες συλλογές μετατροπής ρουκετών πυροβολικού σε καθοδηγούμενες, βελτιώνοντας κατακόρυφα την ακρίβεια και, συνεπώς, την αποτελεσματικότητά τους. Επίσης προσφέρει και την καθοδηγούμενη με GPS ρουκέτα EXTRA των 300mm μέγιστου βεληνεκούς 130-150χλμ.), δύο τετράδες των οποίων μπορούν να τοποθετηθούν στον κάθε MLRS.
[4] Σύμφωνα με κάποιες πηγές, η δεύτερη 18άδα των ελληνικών M-270 MLRS ήταν εξαρχής εφοδιασμένη με το σύστημα IFCS ή, τουλάχιστον, με ορισμένα από τα απάρτιά του.
