Μεταχειρισμένα ελικόπτερα για το Πολεμικό Ναυτικό: Σχέδια και προτάσεις

Προ μερικών εβδομάδων, η εφημερίδα Παραπολιτικά έφερε στο προσκήνιο το ζήτημα της πρόθεσης απόκτησης 6-10 μεταχειρισμένων ελικοπτέρων SH-60 από τα αποθέματα του Αμερικανικού Ναυτικού, κάτι που τέθηκε προς συζήτηση κατά την επίσκεψη του Α/ΓΕΝ στις ΗΠΑ τον περασμένο Μάρτιο. Αξιόπιστες πηγές της e-Amyna επιβεβαίωσαν ότι όντως υπάρχει τέτοιος σχεδιασμός. Παρακάτω θα αναφέρουμε ποια είναι τα δεδομένα και οι επιλογές που θα μπορούσαν να ενδιαφέρουν την ελληνική πλευρά, καθώς και κάποιες προτάσεις μας για απόκτηση ακόμη περισσότερων δυνατοτήτων μέσω αυτής της πηγής.

Πριν απ’ όλα αυτά όμως θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι μια τέτοια προμήθεια θα έχει νόημα μόνο εάν τα ελικόπτερα αυτά:

• είναι σε καλή κατάσταση και δεν απαιτούν ιδιαίτερες δαπάνες για ενεργοποίηση και αποκατάσταση
• όλος ο ηλεκτρονικός τους εξοπλισμός είναι πλήρης και λειτουργικός
• συνοδεύονται από αξιόλογη ποσότητα ανταλλακτικών για την υποστήριξη τόσο αυτών, όσο και των ήδη υπαρχόντων S-70B6/B10
• προσφέρονται δωρεάν ή έναντι χαμηλού κόστους
• επιφέρουν την αντικατάσταση των AB-212ASW [1] ώστε να μειωθεί η πολυτυπία και να μην υπάρξει πρόβλημα προσωπικού για τη στελέχωσή τους
• συνοδευτούν από τις απαραίτητες τροποποιήσεις και στις υπόλοιπες Φ/Γ τύπου S ώστε να μπορούν να τα εξυπηρετήσουν πλήρως εντός του υποστέγου τους

Τα διαθέσιμα SH-60

Δύο είναι οι εκδόσεις των SH-60 που είναι δυνητικά διαθέσιμες προς παραχώρηση. Η SH-60B LAMPS-III και η SH-60F.Τα πρώτα σχεδιάστηκαν για διεξαγωγή επιχειρήσεων ASuW (στοχοποίηση και προσβολή στόχων επιφανείας) και ASW ως οργανικά μέσα κύριων μονάδων επιφανείας και σε συνδυασμό με αυτά. Τα δεύτερα σχεδιάστηκαν για να εκτελούν αυτόνομα επιχειρήσεις ASW κυρίως εντός της εσωτερικής ζώνης άμυνας των Ομάδων Μάχης Αεροπλανοφόρου. Στον παρακάτω πίνακα αναφέρεται ορισμένα χαρακτηριστικά καθώς και ο βασικός εξοπλισμός των δύο αυτών εκδόσεων, όπως και των ήδη υφιστάμενων S-70B6/B10 ώστε να γίνουν οι ανάλογες συγκρίσεις.

Τα SH-60B είναι αρκετά παλαιότερα από τα SH-60F, αλλά διαθέτουν ραντάρ έρευνας επιφανείας και σύστημα ESM που τα δεύτερα στερούνται. Εφόσον όμως το Π.Ν. προορίζει τα ελικόπτερα που θέλει να αποκτήσει, κυρίως για καθήκοντα ASW (που είναι και η βασική αποστολή των AB-212ASW που θα αντικαταστήσουν) η ύπαρξη του σόναρ AN/AQS-13F (έκδοχο των AN/AQS-18(V)3 που φέρουν τα S-70B6) και του τακτικού συστήματος AN/ASN-150 (κοινό με τα S-70B6/B10) αναδεικνύεται σε καθοριστικό παράγοντα. Τα SH-60B στερούνται σόναρ και περιορίζονται αποκλειστικά στους ηχοσημαντήρες και στη συσκευή MAD για τον εντοπισμό εχθρικών υποβρυχίων, περιορισμός που δεν είναι αποδεκτός από το Π.Ν. καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις η χρήση τέτοιων συστημάτων (μεμονωμένα, χωρίς να συνδυάζονται με δεδομένα από σόναρ) έχει αποδειχθεί προβληματική για το περιβάλλον του Αιγαίου. Η ύπαρξη των ηχοσημαντήρων σε συμπληρωματικό ρόλο (όπως στα SH-60F) ίσως είναι ευπρόσδεκτη, η απουσία ποντιζόμενου σόναρ όμως δεν μπορεί να αποκατασταθεί εύκολα.[2]  Συνεπώς τα SH-60F προβάλουν ως καταλληλότερη επιλογή για λόγους ηλικίας,[3] φερόμενου εξοπλισμού και ομοιοτυπίας (σχεδόν όλες οι κύριες συσκευές των SH-60B είναι εντελώς άγνωστες στο Π.Ν.). Ένας αριθμός 6-8 τέτοιων ελικοπτέρων, συν μερικά ακόμη για ανταλλακτικά, θα ήταν πολύ καλή επιλογή για αντικατάσταση των AB-212ASW σε ανθυποβρυχιακά καθήκοντα. Τυχόν δε εμπλουτισμός του εξοπλισμού τους με FLIR [4] και ESM, είναι σχετικά εύκολη υπόθεση καθώς ήδη υφίστανται οι κατάλληλες προβλέψεις στην άτρακτό τους.

ΗΗ-60H: Μια ορθολογική λύση για πολλαπλά καθήκοντα

Πέραν των αποστολών ASW/ASuW, τα ελικόπτερα του Π.Ν. καλούνται πολύ συχνά να εκτελέσουν και μια σειρά άλλων καθηκόντων για τα οποία δεν είναι σχεδιασμένα. Πολλές από αυτές τις αποστολές απαιτούν αυξημένη μεταφορική ικανότητα, πράγμα που δεν είναι δυνατό λόγω της κατάληψης του μεγαλύτερου μέρους της καμπίνας των S-70B & ΑΒ-212ASW από ογκώδεις και ευαίσθητες ηλεκτρονικές συσκευές του εξοπλισμού αποστολής, οι οποίες εξάλλου προσθέτουν και πρόσθετο βάρος. Έτσι η μεταφορική τους ικανότητα σε προσωπικό περιορίζεται σε 4-6 άτομα πέραν του πληρώματος, υπό πολύ δύσκολες συνθήκες. Τα ανάλογα ισχύουν και για τα SH-60B/F.

Υπό αυτά τα δεδομένα, θα ήταν ιδιαίτερα ιδανική επιλογή η απόκτηση και μερικών (8-12) μεταχειρισμένων HH-60H, πέραν των προαναφερθέντων SH-60F.[5]  Το μοντέλο αυτό σχεδιάστηκε για την εκτέλεση αποστολών ASuW, SAR/CSAR, υποστήριξης ειδικών δυνάμεων και γενικών μεταφορών, για το Αμερικανικό Ναυτικό. Εξειδικευμένος ηλεκτρονικός εξοπλισμός όπως εκείνος των SH-60B/F δεν φέρεται, με αποτέλεσμα τα HH-60H να μπορούν να μεταφέρουν στην καμπίνα τους έως και 10 πλήρως εξοπλισμένους στρατιώτες. Επίσης διαθέτουν πλήρες σύστημα αυτοπροστασίας και FLIR AN/AAS-44 (ίδιο με εκείνο των S-70B10) με ενσωματωμένο καταδείκτη λέιζερ που τους επιτρέπει να βάλλουν βλήματα Hellfire. Επίσης εξοπλίζονται με διάφορους τύπους πολυβόλων. Κατασκευάστηκαν κατά την περίοδο 1989-1996 και σήμερα αρκετά παραμένουν σε υπηρεσία αντικαθιστάμενα σταδιακά από τα νέα MH-60S. Συνεπώς και αυτά θα μπορούσαν να αποκτηθούν ελικόπτερα ακόμη και της ηλικίας των S-70B6, σε “hot transfer” όπως και τα SH-60F, με τα οποία άλλωστε συνήθως επιχειρούν σε μικτές Μοίρες στο Αμερικανικό Ναυτικό.[6] Οι αποστολές που θα μπορούσαν να αναλάβουν στο Π.Ν. είναι:

• SAR: Όλο και συχνότερα τα ελικόπτερα του Π.Ν. καλούνται να εκτελέσουν αποστολές έρευνας-διάσωσης. Λόγω των προαναφερθέντων περιορισμών στη μεταφορική τους ικανότητα ωστόσο, δεν είναι κατάλληλα για κάτι τέτοιο. Με τα HH-60H δεν υπάρχει τέτοιο ζήτημα.
• VERTEP: Πρόκειται για αποστολές από αέρος μεταφοράς εφοδίων σε πλοία που βρίσκονται εν πλω. Και εδώ ισχύουν ακριβώς τα παραπάνω.
• Υποστήριξη ειδικών δυνάμεων: Π.χ. μεταφορά Στοιχείων της ΔΥΚ. Και εδώ ισχύουν τα παραπάνω, συν τη δυνατότητα μεταφοράς πολυβόλων για αυτοάμυνα και την ύπαρξη συστήματος αυτοπροστασίας στα HH-60H, που πρέπει να θεωρούνται εκ των ουκ άνευ για την εκτέλεση αποστολών διείσδυσης/απαγκρίστρωσης. Σημειώνεται πως το πολυβόλο γενικής χρήσης στη θύρα των HH-60H φέρεται επί έστορος που δεν εμποδίζει την αποβίβαση/επιβίβαση προσωπικού ή την εκτέλεση ταχείας καταρρίχησης («fast rope»).
• Εκτέλεση/υποστήριξη νηοψίων: Πολλές φορές στο πλαίσιο εθνικών ή διεθνών υποχρεώσεων, ελικόπτερα του Π.Ν. έχουν χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά Ομάδων Επιβίβασης για τη διενέργεια νηοψιών ή για την υποστήριξή τους. Οι περιορισμοί στη μεταφορική ικανότητα και (στα S-70) η ανυπαρξία στοιχειώδους οπλισμού [7] για την αυτοάμυνά τους, καθιστά τα υπάρχοντα ελικόπτερα ακατάλληλα για τέτοιους ρόλους.

Με την ανάληψη των παραπάνω αποστολών αποκλειστικά από τα σαφώς καταλληλότερα HH-60H, θα αποφορτίζονταν σημαντικά τα εξειδικευμένα ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα του Π.Ν. και θα έμεναν απερίσπαστα για την εκτέλεση της κανονικής τους αποστολής, εξοικονομώντας και πολύτιμες ώρες πτήσης.

Ελικόπτερα ναυτικής κρούσης

Σε περίπτωση πραγματικών επιχειρήσεων, δεν είναι εξασφαλισμένο ότι εναέρια μέσα της Πολεμικής Αεροπορίας ή της Αεροπορίας Στρατού θα είναι πάντοτε διαθέσιμα για την προσβολή ναυτικών στόχων που για το Π.Ν. μπορεί να έχουν μεγάλη επιχειρησιακή σημασία, γενικότερα όμως όχι. Συνεπώς, ενδυνάμωση των οργανικών σχετικών δυνατοτήτων του (που στην ουσία περιορίζονται στα βλήματα Penguin και Hellfire που φέρουν τα λιγοστά και ιδιαίτερα επιβαρυμένα S-70B6/B10) αποτελεί μονόδρομο. Τα μεταχειρισμένα HH-60H θα μπορούσαν να δώσουν και εδώ τη λύση. Για να εκτελέσουν αποστολές ναυτικής κρούσης θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν τον πλήρη εξοπλισμό αυτοπροστασίας και, κυρίως, τη σημαντική ικανότητα μεταφοράς οπλισμού που διαθέτουν. Στον εξωτερικό πυλώνα μπορούν να μεταφερθούν ένας 19πλός κάλαθος ρουκετών ή ένα ατρακτίδιο πολυβόλου ή ένας εκτοξευτής για 4 βλήματα Hellfire ή 16 ρουκέτες κατευθυνόμενες με λέιζερ. Κατά τ’ άλλα η καταλληλότερη διαμόρφωση θα περιλάμβανε επίσης ένα πολυβόλο GAU-17/Α των 7,62mm, τύπου minigun,  στο αριστερό παράθυρο και ένα βαρύτερο όπλο στη θύρα δεξιά. Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα GAU-19/A, επίσης κατηγορίας minigun, ή ένα GAU-21/A, αμφότερα των 12,7mm. Ακόμη ισχυρότερο θα ήταν το ελαφρύ πυροβόλο M-621 των 20mm, επί ειδικού έστορος SH-20. Το σύστημα αυτό βρίσκεται ήδη σε χρήση επί διαφόρων τύπων ελικοπτέρων των γαλλικών ενόπλων δυνάμεων, ενώ η κατασκευάστρια εταιρία το προσφέρει και για άλλες πλατφόρμες, μεταξύ των οποίων και η «οικογένεια» UH-60/S-70. Σε μια τέτοια διαμόρφωση, το εσωτερικό της καμπίνας των ΗΗ-60Η θα χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά μεγάλης ποσότητας πυρομαχικών για τα πολυβόλα/πυροβόλα, ενώ σημαντική είναι και δυνατότητα παρατεταμένης αυτονομίας χάρη στη μεταφορά δύο εξωτερικών δεξαμενών καυσίμου ταυτόχρονα με όλα τα προαναφερθέντα όπλα. Έτσι, ζεύγη οπλισμένων HH-60H, είτε δρώντας αυτόνομα, είτε καθοδηγούμενα από ένα S-70B6/B10 (εκμεταλλευόμενα το ραντάρ τους και, ιδανικά, προσθέτοντας άλλους 4 Hellfire ή έναν Penguin) ή άλλες πλατφόρμες, θα αποτελούσαν ιδανικούς «κυνηγούς» για εχθρικά σκάφη όπως αγκιστρωμένες ή ταχέως κινούμενες πυραυλάκατοι, αποβατικά πλοία και ακάτους, ταχύπλοα ειδικών επιχειρήσεων κλπ. Μια ομάδα ελικοπτέρων με 8-12 Hellfire και συνδυασμό πολυβόλων/πυροβόλων, αποτελεί θανάσιμη απειλή για πλοία τέτοιου μεγέθους που στερούνται σοβαρής Α/Α άμυνας. Στην ιδανική περίπτωση που αποκτηθούν 10-12 HH-60H, τα 6-8 θα μπορούσαν να είναι μόνιμα αφιερωμένα σε τέτοια καθήκοντα επιχειρώντας από πλοία ή προκεχωρημένες βάσεις στο Αιγαίο, ενώ τα υπόλοιπα 4 θα εκτελούσαν τις υπόλοιπες αποστολές που αναφέραμε πιο πάνω. Έτσι, το Π.Ν. θα αποκτούσε σημαντική αυτονομία για περιπτώσεις όπου μέσα άλλων Κλάδων (π.χ. ελικόπτερα AH-64 Apache, των οποίων άλλωστε η παρατεταμένη χρήση πάνω από θάλασσα καθίσταται προβληματική λόγω της ευαισθησίας των ηλεκτρονικών τους συσκευών και της ανυπαρξίας αντιδιαβρωτικής προστασίας) δεν θα είναι διαθέσιμα για την άμεση κάλυψη των επιχειρησιακών του απαιτήσεων.

Η αδυναμία υλοποίησης ναυπηγικών προγραμμάτων καθιστά αναγκαία την εξεύρεση άλλων λύσεων για την αντιμετώπιση της συνεχώς διογκούμενης εχθρικής ναυτικής απειλής. Εάν μάλιστα οι λύσεις αυτές συνοδεύονται και με τη βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης, π.χ. στον τομέα της πολυτυπίας, καθίστανται αναγκαιότητα.

Σημειώσεις

[1] Τα 7 ΑΒ-212ASW (αφού απαλλάσσονταν από το σύνολο των ηλεκτρονικών τους συσκευών) θα μπορούσαν να παραχωρηθούν στην Αεροπορία Στρατού, όπου μαζί με το μοναδικό AB-212VIP και τα 4 Bell-212 της ΠΑ θα συγκροτούσαν έναν ενισχυμένο Λόχο Ελικοπτέρων γενικών καθηκόντων για την υποστήριξη άλλων Μονάδων, με υπέρτερες δυνατότητες από τα κοινά UH-1 Huey.

[2] Τεχνικά κάτι τέτοιο είναι εφικτό, όπως αποδείχθηκε και από την τροποποίηση ενός μικρού αριθμού SH-60B σε MH-60R πριν το σκέλος αυτό εγκαταλειφθεί από το US Navy, προς όφελος της απόκτησης ελικοπτέρων νέας κατασκευής. Ωστόσο οι εργασίες που απαιτούνται για μια τέτοια μετασκευή είναι εκτεταμένες, χρονοβόρες και ακριβές. Επιπλέον, έτσι θα έπρεπε να αποκτηθούν και νέα σόναρ εκτινάσσοντας το κόστος.

[3] Είναι χαρακτηριστικό πως τα SH-60B έχουν ήδη αποσυρθεί από το Αμερικανικό Ναυτικό, συνεπώς τυχόν απόκτηση αυτής της έκδοσης πιθανότατα θα απαιτούσε πρόσθετη δαπάνη για εργασίες συντήρησης και ενεργοποίησης. Αντιθέτως, τα τελευταία SH-60F είναι προγραμματισμένο να αποσυρθούν μέσα στο καλοκαίρι. Συνεπώς, με τους κατάλληλους χειρισμούς θα μπορούσαν να αποκτηθούν σε “hot transfer”.

[4] Εφόσον τα ελικόπτερα αυτά δεν θα έχουν καθήκοντα ASuW, θα μπορούσαν να εφοδιαστούν με τα AN/AAQ-22 που θα αφαιρούνταν από τα 8 S-70B6 για να αντικατασταθούν σε αυτά με συστήματα AN/AAS-44 (με ενσωματωμένο καταδείκτη λέιζερ), όπως στα 3 S-70B10, ώστε και αυτά να αποκτήσουν ικανότητα βολής βλημάτων Hellfire.

[5] Τα HH-60H βασίζονται δομικά στα SH-60F, η άτρακτος των οποίων έχει αρκετές διαφορές σε σχέση με τα SH-60B.

[6] Με τις κατάλληλες κινήσεις, η ελληνική πλευρά θα μπορούσε να εξασφαλίσει την “hot transfer” μεταβίβαση των ελικοπτέρων ενδεικτικά δύο τέτοιων Μοιρών του Αμερικανικού Ναυτικού, μόλις αυτές τα ανταλλάξουν με νέα MH-60R/S.

[7] Τα ελληνικά S-70B6/B10 δεν μπορούν να φέρουν πολυβόλα στις θύρες τους λόγω της διαφορετικής διαμόρφωσης αυτών σε σχέση με τα SH/HH/MH-60 του Αμερικανικού Ναυτικού.