Η σύγχυση που προκλήθηκε πρόσφατα από το περιεχόμενο μιας δημόσιας ομιλίας του προέδρου της Τουρκίας εγείρει μείζονα ερωτηματικά για το επίπεδο αξιοπιστίας και την ταχύτητα της ενημέρωσης που λαμβάνει η Ελληνική κυβέρνηση από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Σχεδόν 48 ώρες χρειάστηκε το Γραφείο Τύπου και Επικοινωνίας της πρεσβείας μας στην Άγκυρα για να κοινοποιήσει στους προβλεπόμενους αποδέκτες το υπηρεσιακό σημείωμα με τις δηλώσεις του Recep Tayyip Erdoğan, οι οποίες -ειρήσθω εν παρόδω- μεταδόθηκαν σε ζωντανή σύνδεση από τον κρατικό τηλεοπτικό σταθμό TRT. Τέτοιες αρρυθμίες στη λειτουργία κομβικών και ευαίσθητων για τα εθνικά συμφέροντα υπηρεσιών είναι ανεπίτρεπτες, ιδιαίτερα σε μία περίοδο αυξημένης πολιτικής ρευστότητας στο εσωτερικό της Τουρκίας και ενώ λαμβάνουν χώρα κατακλυσμιαίες αλλαγές στο μαλακό της υπογάστριο (Συρία, Ιράκ) που σηματοδοτούν ουσιαστικά την επαναχάραξη των συνόρων της περιοχής. Εκ των πραγμάτων, αυξημένη είναι και η ανάγκη για έγκαιρη και ολοκληρωμένη ενημέρωση σχετικά με τις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου.
Στρατιωτικές πληροφορίες
Η συλλογή πληροφοριών αποσκοπεί στην έγκαιρη και ακριβή ανίχνευση των σχεδίων, των δυνατοτήτων και των προθέσεων του αντιπάλου. Στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον με την έκρηξη των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, ο συντριπτικός όγκος των πληροφοριών συλλέγεται από ανοικτές πηγές (Open Source Intelligence: OSINT) όπως τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και το Διαδίκτυο. Μιλώντας πρόσφατα σε δημοσιογράφους στο περιθώριο της Συνόδου Υπουργών Άμυνας στο Λονδίνο, ο Πάνος Καμμένος δήλωσε, χωρίς καν να ερωτηθεί, ότι στο ΥΠΕΘΑ έχει συσταθεί ομάδα 80 στρατευσίμων, οι οποίοι υπό την καθοδήγηση μόνιμων αξιωματικών, παρακολουθούν τα ελληνικά και ξένα και μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Έχουμε δημιουργήσει ομάδες με στρατεύσιμους οι οποίοι ασχολούνται όχι μόνο με τον επίσημο Τύπο και τις τηλεοράσεις, αλλά και με blog ομάδων από διάφορες χώρες. Έχουμε δημιουργήσει μια ισχυρή βάση δεδομένων και από τα social media. Δηλαδή υπάρχει ομάδα που παρακολουθεί τα social media, ελληνικά και ξένα. Από social media κουρδικά βρίσκεις ειδήσεις πολύ ενδιαφέρουσες». Παράλληλα προανήγγειλε τη δημιουργία Υπηρεσίας Στρατιωτικών Πληροφοριών μέσα στο 2017, «η οποία θα πάρει ένα μεγάλο κομμάτι από τον Ε’ Κλάδο της ΕΥΠ, με δράση και για την τρομοκρατία, ιδίως την εισαγόμενη».
Aυτό που οφείλει να παρατηρήσει κανείς είναι η ελαφρότητα με την οποία ο ΥΕΘΑ αντιμετωπίζει τον ευαίσθητο τομέα της ασφάλειας-πληροφοριών. Ποιο νομικό πλαίσιο επιτρέπει στις Ένοπλες Δυνάμεις την παρακολούθηση των ελληνικών μέσων κοινωνικής δικτύωσης; Διαθέτουν οι συγκεκριμένοι οπλίτες 9μηνης θητείας το κατάλληλο γνωστικό υπόβαθρο, τη γλωσσομάθεια και την κριτική ικανότητα ώστε να ανταποκριθούν στη συλλογή πληροφοριών εξωτερικού; Πώς θα μεταβιβαστεί στις Ένοπλες Δυνάμεις μέρος των αρμοδιοτήτων της Ε΄Δνσης της ΕΥΠ (συλλογή πληροφοριών δια τεχνικών μέσων και ασφάλεια εθνικών επικοινωνιών) χωρίς το εξειδικευμένο πολιτικό προσωπικό της Υπηρεσίας που έχει τη σχετική εμπειρία; Συμφωνεί η ΕΥΠ με την εκχώρηση μέρους των αρμοδιοτήτων της ή απλά πρόκειται για ένα ακόμα πυροτέχνημα του ΥΕΘΑ που έρχεται να επιβαρύνει τις ήδη τεταμένες σχέσεις του με τον Διοικητή της ΕΥΠ;
Γεγονός παραμένει ότι η αυξανόμενη ενασχόληση της υποχρηματοδοτούμενης ΕΥΠ με τα ζητήματα ασφαλείας-αντικατασκοπείας-αντιτρομοκρατίας έχει δημιουργήσει ένα κενό στην ροή πληροφοριών στρατιωτικού ενδιαφέροντος που χρειάζονται οι Ένοπλες Δυνάμεις, επιβάλλοντας την άμεση ανάληψη συγκεκριμένων ενεργειών:
- Συγκρότηση Σώματος Στρατιωτικών Πληροφοριών και αναβάθμιση της Διακλαδικής Υπηρεσίας Στρατιωτικών Πληροφοριών (ΔΔΣΠ/ΓΕΕΘΑ).
- Επέκταση των Σχολείων Πληροφοριών-Αντιπληροφοριών από την Διακλαδική Σχολή Πληροφοριών (ΔΙΣΧΠΛΗ) και των Σχολείων Ξένων Γλωσσών από την Στρατιωτική Σχολή
Ξένων Γλωσσών (ΣΣΞΓ) με έμφαση στην εκμάθηση της Τουρκικής και Αραβικής. - Τροποποίηση της Πάγιας Διαταγής του ΓΕΣ «περί Χρόνου Δκσεως των Αξκών» προκειμένου τα στελέχη του Στρατού Ξηράς με ειδίκευση στις Πληροφορίες να συμπληρώνουν τον απαιτούμενο Χρόνο Διοικήσεως, υπηρετώντας σε θέσεις Πληροφοριών, αντί να μετατίθενται σε θέσεις άσχετες προκειμένου να συμπληρώσουν τον προβλεπόμενο Χρόνο Διοικήσεως.
- Θέσπιση του κατάλληλου νομοθετικού πλαισίου για τη διεξαγωγή πληροφοριακών επιχειρήσεων στο εσωτερικό όσο στο εξωτερικό. Σημειώνεται ότι η ανάπτυξη δικτύων συλλογής πληροφοριών από ανθρώπινες πηγές (Ηuman Intelligence: HUMINT) συγκαταλέγεται στις πλέον απαιτητικές αποστολές μιας υπηρεσίας πληροφοριών.
Αναδιοργάνωση τουρκικών υπηρεσιών
Το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου οδήγησε στην καρατόμηση του Δντη της Διεύθυνσης Πληροφοριών του τουρκικού Γενικού Επιτελείου, Αντιστρατήγου Mustafa Özsoy και σε μαζικές εκκαθαρίσεις στο εσωτερικό της ΜΙΤ, θύμα των οποίων υπήρξε και ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Ηλεκτρονικής και Τεχνικής Κατασκοπείας Basri Aktepe. Mε προϋπηρεσία στη Διεύθυνση Πληροφοριών της Τουρκικής Αστυνομίας και στην Διεύθυνση Τηλεπικοινωνιών (ΤΙΒ), ο Aktepe είχε αναλάβει κατ΄εντολή του Erdoğan τη διενέργεια υποκλοπών των μελών του Ανωτάτου Δικαστηρίου το 2009 και τη διαρροή του «ροζ» βίντεο του πρώην ηγέτη του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Deniz Baykal το 2010, το οποίο και τον είχε εξαναγκάσει σε παραίτηση από την ηγεσία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Σε δυσμένεια βρίσκεται και ο Διοικητής της ΜΙΤ, Hakan Fidan ενώ έχει ξεκινήσει η εκ βάθρων αναδιάρθρωση των τουρκικών υπηρεσιών, άτυπος συντονιστής των οποίων έχει τεθεί ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας, İbrahim Kalın. Aξίζει να σημειωθεί ότι μεταξύ των ονομάτων που είχαν ακουστεί ως διάδοχοι του Hakan Fidan προ του πραξικοπήματος, ήταν και εκείνο του Συνταγματάρχη ε.α. Levent Göktaş, ο οποίος έχει υπηρετήσει στη Διοίκηση Ειδικών Δυνάμεων (ÖΚΚ) και μέχρι το 2003 συμμετείχε σε επιχειρήσεις στην Κένυα, το Αζερμπαϊτζάν, τη Γερμανία και το Βέλγιο. Ο Göktaş συνελήφθη και προφυλακίστηκε τον Ιανουάριο του 2009 για συμμετοχή σε ένοπλη τρομοκρατική οργάνωση (υπόθεση Ergenekon), στις 5 Αυγούστου 2013 καταδικάστηκε σε 20 χρόνια και 9 μήνες φυλάκιση και τελικά αφέθηκε ελεύθερος στις 10 Μαρτίου 2014 μαζί με άλλους συγκατηγορούμενούς του μετά την αλλαγή πλεύσης της ισλαμικής κυβέρνησης απέναντι στο κεμαλικό κατεστημένο.
Για το ζήτημα της αναδιάρθρωσης των τουρκικών υπηρεσιών πληροφοριών και την επιλογή του καταλληλότερου μοντέλου για τη ΜΙΤ, η ισλαμική κυβέρνηση ανέθεσε ρόλο συμβούλου στην εταιρεία Frontier Services Group Ltd του Erik Prince, ιδρυτή της γνωστής Blackwater. Τουρκικές πηγές σημειώνουν ότι εισήγηση της εταιρείας αποτελεί η σύσταση μιας ενιαίας Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας υπό τον πρόεδρο Erdoğan που θα ενσωματώνει Κλάδους της ΜΙΤ, την υπηρεσία πληροφοριών των Ενόπλων Δυνάμεων και τις λοιπές υπηρεσίες ασφαλείας, καθώς και η διάσπαση της ΜΙΤ σε δύο τμήματα κατά το βρετανικό πρότυπο. Πλέον μένει να οριστικοποιηθεί το σχήμα που θα λάβουν οι τουρκικές υπηρεσίες πληροφοριών.
