Η παρατεταμένη ύφεση της ελληνικής οικονομίας σε συνδυασμό με την έλλειψη πολιτικής σταθερότητας, καθοριστικής σημασίας παράμετρο για την λήψη αποφάσεων, εκτροχίασαν τον προγραμματισμό αμυντικών επενδύσεων των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και ιδιαίτερα της Πολεμικής Αεροπορίας (ΠΑ), η οποία αποτελεί τον πρωταρχικό παράγοντα επίδειξης στρατιωτικής ισχύος και αποτροπής μετά το 1974. Η ΠΑ, γνωρίζοντας πως η αγορά Νέου Μαχητικού Αεροσκάφους μετατίθεται για την ερχόμενη δεκαετία, αντιλαμβάνεται ως ιδιαιτέρως κρίσιμη ανάγκη για τη διατήρηση της αεροπορικής ισορροπίας στο Αιγαίο τον εκσυγχρονισμό του συνόλου των αεροσκαφών της.
Το ισοζύγιο αεροπορικής ισχύος στο Αιγαίο
H ΠΑ διαθέτει αυτή τη στιγμή 233 τακτικά μαχητικά τριών τύπων (F-16, Mirage-2000, F-4) με επιχειρησιακές δυνατότητες τις οποίες επιδεικνύει σημαντικά ανώτερος αριθμός αεροσκαφών της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας (ΤΗΚ). Η τελευταία ολοκλήρωσε εγκαίρως προγράμματα αναβάθμισης και επέκτασης ορίου ζωής για το σύνολο των 283 τακτικών μαχητικών (F-16, F-4) που βρίσκονται σήμερα στο οπλοστάσιό της και προβαίνει διαρκώς στην περαιτέρω ενίσχυση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του ομοιογενούς πλέον στόλου των F-16, με την ενσωμάτωση σύγχρονου εξοπλισμού και όπλων.
Με βάση το υφιστάμενο χρονοδιάγραμμα παροπλισμού των 47 αεροσκαφών F-4E/2020 της ΤΗΚ (2016: 5, 2017: 8, 2018: 7, 2019: 7, 2020: 20), η σύνθεση του στόλου ΤΗΚ το 2021 θα περιλαμβάνει 250 μαχητικά αεροσκάφη ως εξής: 14 F-35A, 30 F-16C/D Block 50+ Adv., 169 F-16C/D Block40/50 (CCIP) και 37 F-16C/D Block 30, υπό την αίρεση της ομαλής υλοποίησης του πολύπαθου προγράμματος του F-35 και χωρίς ασφαλώς να υπολογίζονται δυνητικές απώλειες λόγω ατυχημάτων.
Εκείνη τη χρονική περίοδο, η ΠΑ θα παρατάσσει μόλις 199 μαχητικά (155 F-16 και 44 Mirage 2000), δεδομένου ότι τα 34 εναπομείναντα αεροσκάφη F-4E PI2000 θα βρίσκονται στη δύση του επιχειρησιακού τους βίου. Ο στόλος των F-16 θα αντιπροσωπεύει ποσοστό 78% της δύναμης μαχητικών της ΠΑ, καθιστώντας μονόδρομο την βέλτιστη αξιοποίηση του συνόλου του υπάρχοντος αεροπορικού υλικού με την ανάληψη προγραμμάτων εκσυγχρονισμού και τον εξοπλισμό του με τα πλέον σύγχρονα υλικά, συστήματα και όπλα. Ειδικότερα, σε υπηρεσία βρίσκονται 155 μαχητικά F-16C/D τεσσάρων εκδόσεων με τρεις διαφορετικούς κινητήρες, κατανεμημένα σε 4 Πτέρυγες Μάχης:
• 32 αεροσκάφη Block30 (πρόγραμμα Peace Xenia I) από το 1989
• 38 μαχητικά Block50 (πρόγραμμα Peace Xenia ΙI) από το 1995
• 55 μαχητικά Block52+ (πρόγραμμα Peace Xenia ΙΙI) από το 2003
• 30 μαχητικά Block52+ Adv (πρόγραμμα Peace Xenia IV) από το 2009
Το δυνητικό πρόγραμμα αναβάθμισης των ελληνικού στόλου F-16 θα αναληφθεί από την κατασκευάστρια εταιρεία Lockheed Martin μέσω διακρατικής συμφωνίας κατά τα πρότυπα των αντίστοιχων της Ταϊβάν, της Ν. Κορέας και της Σιγκαπούρης και θα περιλαμβάνει στο πλέον αισιόδοξο σενάριο:
Α. Αναβάθμιση 123 μαχητικών των εκδόσεων Βlock50/52+/Advanced σε κοινή διαμόρφωση στο επίπεδο Viper με πυρήνα του προγράμματος το ραντάρ APG-83 SABR.
Β. Αναβάθμιση 32 αεροσκαφών της έκδοσης Block30 σε επίπεδο F-16M6, με αντικατάσταση υποσυστημάτων αποκλειστικά από υπάρχοντα υλικά και απάρτια που θα εξασφαλιστούν από τις προαναφερθείσες νεότερες παρτίδες, όπως το ραντάρ APG-68(V)9, δηλαδή αναβάθμιση στο επίπεδο των Advanced.
Το κόστος του προγράμματος δεν έχει προσδιοριστεί, λόγω του πρωίμου σταδίου των συζητήσεων με την ελληνική πλευρά, ωστόσο εκτιμάται πως θα κυμανθεί μεταξύ 1 και 1,5 δισ. ευρώ, δεδομένης και της αναγκαιότητας ενσωμάτωσης νέων συστημάτων, όπως σύγχρονα ατρακτίδια στόχευσης/ναυτιλίας και σκοπευτικά επί κάσκας (JHMCS) για το σύνολο των χειριστών.
Όλες οι εργασίες αναβάθμισης θα πραγματοποιηθούν στις εγκαταστάσεις της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ), η οποία διαθέτει τη σχετική τεχνογνωσία. Αναφορικά με το χρονοδιάγραμμα, υψηλόβαθμα στελέχη της κατασκευάστριας εταιρείας επεσήμαναν κατά την πρόσφατη παρουσίαση της πρότασής της πως αν υποβαλλόταν σήμερα επιστολή ενδιαφέροντος (Letter of Request: LoR) από ελληνικής πλευράς, χρειάζονται περίπου 18 μήνες για να υπογραφεί η LOA μεταξύ των κυβερνήσεων ΗΠΑ και Ελλάδας και περίπου άλλοι 6 μήνες για την καταβολή της πρώτης δόσης, με την οποία και ενεργοποιείται το πρόγραμμα. Μετά από αυτά τα 2 πρώτα χρόνια ξεκινούν οι εργασίες επί των αεροσκαφών που αναμένεται να διαρκέσουν από 5 μέχρι 7 χρόνια, αναλόγως του ρυθμού των μαχητικών που θα αποδεσμεύονται από τα επιχειρησιακά καθήκοντα για να μεταφερθούν στην ΕΑΒ.
H «καθυστέρηση» αυτή πιθανότατα θα κομίσει πολλαπλά οφέλη στην ΠΑ, δεδομένου ότι σε 2-3 χρόνια στο ραντάρ APG-83 θα εγκατασταθεί Μονολιθικό Μικροκυματικό Ολοκληρωμένο Κύκλωμα (MMIC) με βάση το νιτρίδιο του γαλλίου (GaN), σε αντίθεση με την τρέχουσα έκδοση με αρσενίδιο του γαλλίου (GaAs), επιτυγχάνοντας πολύ μεγαλύτερες επιδόσεις ισχύος. Ενδεικτικά, το υφιστάμενο ραντάρ AN/APG-79 (με βάση το GaAs) του F/A-18E/F Super Hornet, εναντίον στόχου ανακλαστικής επιφάνειας 1 m², επιδεικνύει υπερδιπλάσια εμβέλεια σε σύγκριση με το ραντάρ AN/APG-68(V)9 των πλέον σύγχρονων μαχητικών της ΠΑ και της ΤΗΚ, παρά το γεγονός ότι η εμβέλεια του τελευταίου είναι αυξημένη κατά 33% σε σχέση με τις προηγούμενες εκδόσεις του.
Σε κάθε περίπτωση, η συμπερίληψη ραντάρ AESA ως συστατικού στοιχείου στο διαφαινόμενο πρόγραμμα αναβάθμισης των F-16 της ΠΑ θα έχει καθοριστική επίδραση στον μελλοντικό τεχνολογικό συσχετισμό στο Αιγαίο, απομακρύνοντας τον κίνδυνο αναβίωσης της δυσμενούς για την ΠΑ αναλογίας σύγχρονων μαχητικών 1:2, η οποία ίσχυσε για μεγάλο μέρος της δεκαπενταετίας 1990-2005 και αποτέλεσε βασικό εργαλείο της τουρκικής πολιτικής αναθεώρησης του status quo στο Αιγαίο. Πέραν του εκσυγχρονισμού των F-16, δεν πρέπει να αγνοείται και η πιθανότητα αναβάθμισης και των αεροσκαφών Mirage 2000 σε Mirage 2000-5 Mk2, όπως επιβεβαιώθηκε ακόμη μία φορά κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Γάλλου πρωθυπουργού, ο οποίος σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες έθεσε εκ νέου το ζήτημα.
