Με βασικό το θέμα της Ασφάλειας – καθεστώτος Εγγυήσεων, δηλαδή με μια ατζέντα που αφορά άμεσα την Ελλάδα, ξεκίνησαν χθες οι υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών συνομιλίες της Γενεύης για το Κυπριακό μεταξύ του Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη και του κατοχικού ηγέτη, Mustafa Akıncı και των αντιπροσωπειών τους. Και σε αυτό το ζήτημα, η τουρκική πλευρά προσέρχεται στις διαπραγματεύσεις πλήρως αδιάλλακτη, επιδιώκοντας την διατήρηση -για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα- του σημερινού καθεστώτος εγγυήσεων και της παραμονής των κατοχικών στρατευμάτων.
Η Τουρκία ζήτησε αρχικά δεκαπενταετή μεταβατική περίοδο για την απομάκρυνση των στρατευμάτων της και σε αυτό το διάστημα διατήρηση των εγγυήσεων κατά τα πρότυπα του Σχεδίου Ανάν, το οποίο απορρίφθηκε στο δημοψήφισμα του 2004 με συντριπτική πλειοψηφία από τους Ελληνοκυπρίους. Υπενθυμίζεται ότι το Σχέδιο Ανάν προέβλεπε τη διατήρηση του σημερινού καθεστώτος εγγυήσεων και μεταβατική περίοδο για την απομάκρυνση των στρατευμάτων. Συγκεκριμένα προέβλεπε α) διάλυση της Εθνικής Φρουράς εντός 24 μηνών, β) διατήρηση στρατευμάτων Ελλάδας και Τουρκίας μέχρι και 6.000 άνδρες η κάθε μία έως το 2011, γ) πρόβλεψη για μείωση των στρατευμάτων σε 3.000 μέχρι το 2018, ή μέχρις ότου ενταχθεί η Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ενωση, εφόσον αυτό επιτευχθεί νωρίτερα, δ) διατήρηση 950 Ελλήνων και 650 Τούρκων στρατιωτών στο νησί μετά το 2018 και αναθεώρηση (προς τα κάτω) του αριθμού τους κάθε τρία χρόνια με στόχο την πλήρη αποστρατικοποίηση, ε) διατήρηση των βρετανικών βάσεων από την Κύπρο.
Στη συνέχεια, η Άγκυρα υπέβαλε πρόταση για δεκαετή παραμονή της μισής δύναμης (20.000 στρατιώτες) και επανεξέταση του ζητήματος με τη λήξη, παραπέμποντας με απλά λόγια σε εσαεί τουρκική στρατιωτική παρουσία στο νησί και άσκηση εγγυητικών δικαιωμάτων μετά τη λύση. Εξόχως σημαντική ήταν η παρέμβαση της Ελλάδας, η οποία ζητά την κατάργηση του καθεστώτος εγγυήσεων, θέση με την οποία φέρεται να συμφωνεί και η τρίτη εγγυήτρια δύναμη (Μ. Βρετανία), και αυστηρό χρονοδιάγραμμα για την απομάκρυνση του συνόλου των κατοχικών στρατευμάτων (σε λιγότερο από 2 χρόνια). Ένα δεύτερο σενάριο, που δεν είναι τωρινό, είναι η άσκηση εγγυητικών δικαιωμάτων μόνο στο τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος καθώς και η μόνιμη συγκέντρωση ενός αριθμού περίπου 2.500 Τούρκων στρατιωτικών σε μια στρατιωτική βάση, που θα είναι κυρίαρχη κατά τα πρότυπα των Βρετανικών.
Η Άγκυρα επικαλείται και το γεγονός ότι σε διάφορες μετρήσεις κοινής γνώμης στα Κατεχόμενα, η πλειοψηφία συμφωνεί με την παρουσία στρατευμάτων της. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της εταιρείας δημοσκοπήσεων Gezici, το 89,4% των Τουρκοκυπρίων τάσσεται υπέρ της μόνιμης παραμονής Τούρκων στρατιωτών μετά από μια ενδεχόμενη λύση, ενώ ποσοστό 88,8% επιζητεί τη διαιώνιση των μονομερών επεμβατικών δικαιωμάτων της Τουρκίας. Στην αντίπερα όχθη, δημοσκόπηση της εταιρείας Marc για τον Alpha Κύπρου δείχνει ότι το 95,6% των Ελληνοκυπρίων θεωρεί προϋπόθεση για λύση την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων ενώ το 74,6% τάσσεται αρνητικά στη διατήρηση του υφιστάμενου καθεστώτος εγγυήσεων, που συνιστά αποικιοκρατικό κατάλοιπο και αναχρονισμό, ο οποίος υπονομεύει την κυριαρχία του κυπριακού κράτους και σε κάθε περίπτωση θεωρείται απαράδεκτο για κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σημειώνεται ότι η πρόταση της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως προκύπτει σε non paper, υπό τον τίτλο «Ασφάλεια και Εγγυήσεις κατά τη μεταβατική περίοδο», διαμορφώνει ιδέες που περιλαμβάνουν μηχανισμούς αντίδρασης σε έκτακτες καταστάσεις, που όμως προβλέπουν διαδικασίες που εκ πρώτης όψεως δεν φαίνεται να μπορούν να αποδώσουν αμέσως. Πέραν τούτου, η περίοδος πλήρους αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων είναι ουσιαστικά «ανοικτού τέλους», αν και γίνεται παρασκηνιακά αναφορά σε 6 χρόνια. Το ενδιαφέρον είναι ότι η UNFICYP θα παραμείνει στην Κύπρο μέχρι να ολοκληρωθεί η πλήρης αποχώρηση όλων των τουρκικών στρατευμάτων. Στην πρόταση αναφέρεται ότι τουλάχιστον το 75% των τουρκικών στρατευμάτων θα πρέπει να αποσυρθεί από την επομένη της συμφωνίας και τα υπόλοιπα τουρκικά στρατεύματα θα παραμείνουν συγκεντρωμένα σε μια στρατιωτική βάση. Με απλά λόγια, ο Νίκος Αναστασιάδης φέρεται να προσέρχεται στις συνομιλίες, αποδεχόμενος την παραμονή 10.000 Τούρκων στρατιωτικών για περίοδο 6 ετών, δηλαδή μεγαλύτερου αριθμού στρατευμάτων και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε σχέση με όσα προέβλεπε το Σχέδιο Ανάν!
Ακτινογραφία των Τουρκικών κατοχικών δυνάμεων
Άκρως ενδιαφέρον είναι ότι μέχρι σήμερα δεν έχει επιτραπεί σε κανένα διεθνή οργανισμό η ακριβής καταγραφή του έμψυχου δυναμικού και του εξοπλισμού των τουρκικών στρατευμάτων στα Κατεχόμενα της Κύπρου, μια από τις πλέον στρατιωτικοποιημένες περιοχές του πλανήτη. Η λεγόμενη «Διοίκηση Τουρκικών Ειρηνευτικών Δυνάμεων στην Κύπρο» (Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı: KTBK) με έδρα την κατεχόμενη Κερύνεια είναι Μείζον Σχηματισμός επιπέδου Σώματος Στρατού που υπάγεται απ΄ευθείας στο τουρκικό Γενικό Επιτελείο Στρατού και διοικείται σήμερα από τον Αντιστράτηγο Ömer Paç. Η οργάνωση των τουρκικών στρατευμάτων είναι η ακόλουθη:
- 28η Μ/Κ Μεραρχία Πεζικού με έδρα την Άσσια και Ζώνη Ευθύνης από το Γέρι μέχρι τη Δερύνεια (ανατολικά της Γραμμής Αντιπαρατάξης)
- 39η Μ/Κ Μεραρχία Πεζικού με έδρα την Μύρτου και Ζώνη Ευθύνης από τον Άγιο Βασίλειο μέχρι τον Πύργο Τηλλυρίας (δυτικά της Γραμμής Αντιπαρατάξης)
- 14η Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία με έδρα την Κυθραία
- Σύνταγμα Καταδρομών με έδρα τη Χαλεύκα
- Σύνταγμα Πυροβολικού με έδρα την Αγύρτα
- Διοίκηση Διοικητικής Μέριμνας με έδρα την Κερύνεια, στην οποία υπάγονται οι αποθήκες καυσίμων-πυρομαχικών και ασκείται ο έλεγχος των λιμένων Αμμοχώστου, Κερύνειας, Καραβοστασίου και του αερολιμένα Λευκονοίκου καθώς και συστήματα επιτήρησης εναερίου και θαλασσίου χώρου με εγκαταστάσεις στον Πενταδάκτυλο (Προφήτης Ηλίας, Καντάρα) και στον Κορμακίτη
- ΤΟΥΡΔΥΚ (Σύνταγμα) με έδρα το Κρηνί-Κιόνελι
- «Τ/Κ Διοίκηση Δυνάμεων Ασφαλείας» (Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı: GKK) με έδρα το Μπογάζι
Tο σύνολο του ενεργού στρατιωτικού δυναμικού της λεγόμενης KTBK εκτιμάται σήμερα σε 39.350 άνδρες ενώ της λεγόμενης GKK σε 3.500 άνδρες. Συγκριτικά, το προσωπικό της Εθνικής Φρουράς υπολογίζεται σε 13.000, περιλαμβανομένου του προσωπικού της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ). Ο μέχρι σήμερα γνωστός εξοπλισμός των κατοχικών δυνάμεων περιλαμβάνει 348 άρματα μάχης M48A5T2, 126 τεθωρακισμένα οχήματα μάχης AIFV-AFV, 501 τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού AIFV-AAPC και M113A2, 72 αυτοκινούμενα και 84 ρυμουλκούμενα πυροβόλα, τουλάχιστον 8 πολλαπλούς εκτοξευτές πυραύλων και 592 όλμους.
