Ανασκόπηση εβδομάδας #278

Διεθνής κατάσταση

Στην Ουκρανία ο πόλεμος πλησιάζει τους 5 μήνες από τη ρωσική εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου, χωρίς να διαφαίνεται προοπτική ειρήνευσης. Στην περιοχή του Ντονμπας οι ρωσικές δυνάμεις έκαναν μια επιχειρησιακή παύση μετά την κατάληψη του Severodonetsk και του Lysychansk με αποτέλεσμα να σημειώνονται μόνο τοπικές επιτυχίες εκατέρωθεν. Υπάρχουν ενδείξεις ότι μετά την παύση αυτή οι ρωσικές δυνάμεις θα κινηθούν εκ νέοιυ για την κατάληψη πρόσθετων περιοχών του Ντονμπας. Στα μέτωπα της Χερσώνας και του Χαρκόβου οι επιτυχίες των δυο πλευρών ήταν επίσης τοπικού χαρακτήρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ρωσικές δυνάμεις έπληξαν στις 15 Ιουλίου δύο πανεπιστημιακά κτίρια στο Mikolayiv, με δύο διαφορετικά πυραυλικά πλήγματα.

Αεροσκάφος τύπου An-12KB της εταιρίας Meridian, ουκρανικού νηολογίου, με οκταμελές πλήρωμα συνετρίβη περί ώρα 23.00 του Σαββάτου 16 Ιουλίου περίπου 25 χλμ. δυτικά της Ελευθερούπολης, καθώς επιχειρούσε αναγκαστική προσγείωση. Το αεροσκάφος είχε απογειωθεί από τη Νις της Σερβίας και μετέφερε 11,5 τόνους πυρομαχικών (κυρίως βλήματα όλμων). Σύμφωνα με το σχέδιο πτήσης που είχε καταθέσει στις αρμόδιες αρχές της Σερβίας, το αεροσκάφος θα πραγματοποιούσε πτήση cargo προς το Μπανγκλαντές (Ντάκα) με ενδιάμεσους σταθμούς την Ιορδανία (Αμμάν) , την Σαουδική Αραβία (Ριάντ) και την Ινδία (Αχμενταμπάντ). Το αεροσκάφος εισήλθε στον ελληνικό εναέριο χώρο στις 22:09  και στις 22:37 ενημέρωσε το Κέντρο Ελέγχου Περιοχής Αθηνών – Μακεδονίας (ΚΕΠΑΘΜ) ότι λόγω προβλήματος (operation reasons) δεν θα συνεχίσει για το τελικό του προορισμό και ότι θα γυρίσει πίσω στο αεροδρόμιο αναχώρησης. Στις 22:42 πετώντας ανατολικά της Χαλκιδικής ενημέρωσε τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας στην προσέγγιση Θεσσαλονίκης ότι έχει πρόβλημα στον κινητήρα νούμερο τέσσερα (4) αναφέροντας:  may day φωτιά στον κινητήρα τέσσερα, οπότε η ΥΠΑ κήρυξε κατάσταση κινδύνου με την ενεργοποίηση των σχετικών διαδικασιών. Στις 22:45 το αεροσκάφος είχε συνομιλία με τον πύργο ελέγχου Καβάλας και ενημέρωσε ότι κατευθύνεται για αναγκαστική προσγείωση. Αμέσως δόθηκε άδεια προσγείωσης για το αεροδρόμιο της Χρυσούπολης στην Καβάλα, αλλά στις 22:47 το στίγμα του αεροσκάφους  χάθηκε από τα ραντάρ της εναέριας κυκλοφορίας. Την συντριβή του αεροσκάφους ακολούθησαν αρκετές εκρήξεις πυρομαχικών, ενώ στο σημείο εστάλησαν ομάδες του ΤΕΝΞ, καθώς και προσωπικό του Ειδικού Διακλαδικού Λόχου Πυρηνικής Βιολογικής Χημικής Άμυνας (ΕΔΛΟ/ΠΒΧ) του ΓΕΕΘΑ με 14 άτομα. Στο σημείο της συντριβής του αεροσκάφους δεν εντοπίστηκαν επικίνδυνες ουσίες.

ΥΕΘΑ/ΓΕΕΘΑ

Ολοκληρώθηκε την Παρασκευή η επίσημη επίσκεψη του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ Στρατηγού Κ. Φλώρου στις ΗΠΑ, όπου συναντήθηκε μεταξύ άλλων με τον Chairman of the Joint Chiefs of Staff (CJCS) των ΗΠΑ General Mark A. Milley, με τον Chief of Staff of the Army General James C. McConville, με τον Διοικητή της US Special Operations Forces Command (USSOCOM) General Richard D. Clarke, στις εγκαταστάσεις του USSOCOM στην Τάμπα της Φλόριντα, με μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, με υψηλόβαθμους Αξιωματούχους του Πενταγώνου και του State Department και με εκπροσώπους Ινστιτούτων Διεθνών Σχέσεων που εδρεύουν στην Ουάσινγκτον, καθώς και με μέλη και φορείς της Ελληνικής Ομογένειας στην Ουάσινγκτον και στην Τάμπα της Φλόριντα. Επίσης ο Α/ΓΕΕΘΑ επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις της Lockheed Martin στο Fort Worth στο Ντάλλας του Τέξας, όπου βρίσκεται και η γραμμή παραγωγής των Μαχητικών Αεροσκαφών 5ης γενιάς F-35. Το κλίμα σε όλες τις συναντήσεις του Α/ΓΕΕΘΑ ήταν ιδιαίτερα θερμό, αντανακλώντας το εξαιρετικό επίπεδο της ελληνοαμερικανικής στρατηγικής συνεργασίας. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, έγιναν δεκτά σημαντικά αιτήματα της ελληνικής πλευράς για παραχώρηση οπλικών συστημάτων και υλικού υποστήριξης από τις ΗΠΑ, για τα οποία όμως δεν έχουμε ακόμα την άδεια να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι.

Σήμερα μεταβαίνει στις ΗΠΑ ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Ν. Παναγιωτόπουλος, για επίσημη επίσκεψη που θα διαρκέσει ως τις 22 Ιουλίου. Αύριο 18 Ιουλίου ο ΥΕΘΑ θα συναντηθεί στο Πεντάγωνο με τον Αμερικανό ομόλογό του Lloyd Austin. Θα προηγηθούν συναντήσεις με την ηγεσία και στελέχη της δεξαμενής σκέψης “Heritage Institute” και με υψηλόβαθμους αξιωματούχους του Στέιτ Ντηπάρτμεντ, ενώ ακολούθως ο ΥΕΘΑ θα έχει συνεργασία με τον επικεφαλής του Προγράμματος F-35 του Αμερικανικού Πενταγώνου, Αντιστράτηγο Michael Schmidt, καθώς και με τον Πρόεδρο του American-Hellenic Institute (AHI, Ελληνο-Αμερικανικού Ινστιτούτου) N. Λαρυγγάκη.

Στρατός Ξηράς

Την Τρίτη 12 Ιουλίου 2022, πραγματοποιήθηκε στο Στρατόπεδο «ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ Α΄» στο Χαϊδάρι Αττικής, η τελετή δωρεάς υλικών και εξοπλισμού για την κατασκευή 2 νέων Κινητών Επικοινωνιακών Κόμβων και για την αναβάθμιση 2 επιπλέον κεραιοσυστημάτων προς το Γενικό Επιτελείο Στρατού, από τον Όμιλο ΟΤΕ. Την τελετή τίμησαν με την παρουσία τους ο Αρχηγός ΓΕΣ Αντιστράτηγος Χ. Λαλούσης ως εκπρόσωπος του Α/ΓΕΕΘΑ, ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου ΟΤΕ Μ. Τσαμάζ, ο Διοικητής της ΔΕΠ/ΓΕΕΘΑ Αντιστράτηγος Γ. Τσιτσικώστας και ο Διοικητής της ΑΣΔΕΝ Αντιστράτηγος Δ. Χούπης.

Την Τρίτη 12 Ιουλίου 2022, πραγματοποιήθηκε στο Στρατόπεδο «ΤΧΗ (ΜΧ) ΜΙΧΑΗΛ ΛΕΒΑΝΤΗ», στη Σίνδο Θεσσαλονίκης, η τελετή παραλαβής 5 Μηχανημάτων Μηχανικού ((3 εκσκαφείς τάφρων, 1 τροχοφόρος εκσκαφέας, 1 φορτωτής γαιών)) από το Γενικό Επιτελείο Στρατού (εκ των οποίων 2 επ’ ωφελεία της Πολεμικής Αεροπορίας και ειδικότερα της 350 ΠΚΒ) μέσω χρηματοδότησης του προγράμματος ΕΣΠΑ 2014-2022 (αξίας 977,306 €), της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Σύμφωνα με δηλώσεις εκπροσώπου της Rheinmetall στο γερμανικό πρακτορείο DPA, στην παρούσα φάση εκτελούνται εργασίες αναβάθμισης σε συνολικά 30 Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης Marder-1A3 του αποθέματός της, που μπορούν ακολούθως να διατεθούν στην Ελλάδα ως αντάλλαγμα για τα ΒΜΡ-1 που θα παραχωρήσει στην Ουκρανία. Υπολογίζεται ότι τα πρώτα 30 Marder θα είναι έτοιμα προς παράδοση εντός του Σεπτεμβρίου. Επισημαίνεται επίσης ότι η Rheinmetall ανακοίνωσε συμφωνία με τη γερμανική κυβέρνηση για την πώληση 111 νέων ΤΟΜΑ τύπου Puma, που προορίζονται για την αντικατάσταση των Marder που υπηρετούν ακόμα στο γερμανικό στρατό.

Πολεμικό Ναυτικό

Την Πέμπτη 14 Ιουλίου 2022, ο Αρχηγός ΓΕΝ Αντιναύαρχος Σ. Πετράκης ΠΝ, συνοδευόμενος από αρμόδιους επιτελείς του ΓΕΝ, πραγματοποίησε επίσκεψη στη Βάση Ελικοπτέρων Ναυτικού (ΒΕΝ) στο Ναυτικό Οχυρό Κοτρωνίου Μαραθώνα, όπου τον υποδέχτηκε ο Αρχηγός Στόλου Αντιναύαρχος Π. Λυμπέρης ΠΝ. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης ο Αρχηγός ΓΕΝ ενημερώθηκε από το Διοικητή Αεροπορίας Ναυτικού (ΔΑΝ), Πλοίαρχο Α. Φώσκα ΠΝ επί των τρεχουσών εξελίξεων και δραστηριοτήτων της ΒΕΝ και επιθεώρησε την εξέλιξη των έργων που αφορούν τις υποδομές υποστήριξης των νέων Ελικοπτέρων MH-60R. Τέλος, ενημερώθηκε για την παραλαβή και τις τελικές δοκιμές αποδοχής των νέων ΣμηΕΑ Α-900.

Την Τετάρτη 13 Ιουλίου 2022, στο ναυπηγείο της Naval Group στην πόλη Lorient της Γαλλίας, πραγματοποιήθηκε η τελετή κοπής του πρώτου ελάσματος της δεύτερης Φρεγάτας FDI ΗΝ για το Πολεμικό Ναυτικό. Στην τελετή παρέστησαν ο Αρχιπλοίαρχος Θ. Χατζόπουλος ΠΝ, Διοικητής του Κλιμακίου του Πολεμικού Ναυτικού στο Lorient, ως εκπρόσωπος του ΠΝ, ο Διευθυντής Προγράμματος της Naval Group για τις Φρεγάτες του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, Gilles Langlois, καθώς και προσωπικό του Ναυτικού Κλιμακίου Lorient και της εταιρείας Naval Group.

Τη Δευτέρα 11 Ιουλίου 2022, ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού Αντιναύαρχος Σ. Πετράκης ΠΝ, συνοδευόμενος από αρμόδιους επιτελείς, επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ) στην Τανάγρα. Κατά την επίσκεψή του ο Αρχηγός ΓΕΝ συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της ΕΑΒ I. Κούτρα, το Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΕΑΒ Δ. Παπακώστα και στελέχη της εταιρείας, ενημερώθηκε για την πρόοδο των προγραμμάτων του Πολεμικού Ναυτικού και συζήτησε θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με το επικαιροποιημένο χρονοδιάγραμμα παράδοσης των εκσυγχρονισμένων ΑΦΝΕ P-3 Orion, οι παραλαβές από το ΠΝ θα πραγματοποιηθούν το χρονικό διάστημα μεταξύ 2023-2025.

Στις 11 Ιουλίου κατακυρώθηκε η σύμβαση προμήθειας συσσωρευτών μάχης τορπιλών SUT/SST-4 για το ΠΝ στην εταιρεία SUNLIGHT GROUP έναντι συνολικού ποσού €12,93 εκατ.

Πολεμική Αεροπορία

Από την Δευτέρα 11 έως την Τετάρτη 20 Ιουλίου 2022 διεξάγεται η διμερής διακλαδική συνεκπαίδευση Ελλάδος και ΗΠΑ με την επωνυμία «POSEIDON’S RAGE 22», σε διάφορες περιοχές της χώρας. Κατά την διάρκεια της συνεκπαίδευσης, η οποία είναι τύπου LIVEX (Live Exercise) και πραγματοποιείται για δεύτερη φορά στο πλαίσιο της εμβάθυνσης της Στρατιωτικής Συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, εκτελούνται διακλαδικά επιχειρησιακά σενάρια κλιμακούμενης έντασης και πολυπλοκότητας σε περιβάλλον πολλαπλής απειλής, και ειδικότερα:

• Πτήσεις Εξοικείωσης.
• Πτήσεις βασικών Αμυντικών Ελιγμών.
• Εκπαίδευση μάχης μεταξύ διαφορετικών τύπων αεροσκαφών.
• Εναέρια μάχη.
• Ναυτιλία Χαμηλού Ύψους με Εικονικές Προσβολές Στόχων Επιφανείας.
• Αεροπορική υποστήριξη με τερματική καθοδήγηση πυρών (Joint Tactical Air Controller – JTAC).
• Προσβολή – Υποστήριξη Ναυτικών Δυνάμεων.
• Πυρά στο Πεδίο Βολής ΚΑΡΑΒΙΑ.

Στην συνεκπαίδευση θα συμμετάσχουν από την Ελλάδα μαχητικά αεροσκάφη, μονάδες του Πολεμικού Ναυτικού και στοιχεία JTAC της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου του ΓΕΕΘΑ, ενώ από τις ΗΠΑ 10 F-35 και 14 F-15 που έχουν μετασταθμεύσει στην 115 ΠΜ στη Σούδα με το προσωπικό υποστήριξής τους. Σημειώνεται ότι κατά την POSEIDON’S RAGE 22 πραγματοποιούνται για πρώτη φορά:

• Συνδυαστική ανάπτυξη επιχειρησιακής εκπαίδευσης αμερικανικών Μαχητικών Αεροσκαφών 4ης και 5ης γενιάς.

• Ανάπτυξη ολόκληρης Μοίρας Μαχητικών Αεροσκαφών σε άλλη βάση.

• Εκτέλεση εκπαιδευτικών πυρών από Μαχητικά Αεροσκάφη F-35 στην περιοχή ευθύνης της USEUCOM (US European Command).

Στις 14 Ιουλίου η Πολεμική Αεροπορία συμμετείχε στις εκδηλώσεις εορτασμού της Εθνικής Επετείου της Γαλλίας, με δύο μαχητικά αεροσκάφη Rafale F3R της 332 που πραγματοποίησαν διέλευση πάνω από το Παρίσι μαζί με γαλλικά μαχητικά.

Την Τρίτη 12 Ιουλίου 2022 πραγματοποιήθηκε η διμερής αεροπορική άσκηση «Frizis Damas 2022» στο πλαίσιο του Προγράμματος Αμυντικής Συνεργασίας 2022, μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ. Κατά τη διάρκεια της άσκησης διεξήχθησαν αποστολές αέρος-αέρος και προσβολές επίγειων στόχων εντός του FIR Τελ Αβίβ, ενώ πραγματοποιήθηκε και εναέριος ανεφοδιασμός εντός του FIR Λευκωσίας. Η ΠΑ συμμετείχε στην άσκηση με οκτώ (8) αεροσκάφη F-16 της 115 Πτέρυγας Μάχης, ενώ η Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία με δύο (2) αεροσκάφη F-16, δυο (2) αεροσκάφη F-15I και δύο (2) αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού Β-707.

Η Πολεμική Αεροπορία συνδράμει στην κατάσβεση πυρκαγιών στη Ν. Γαλλία, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού μηχανισμού αλληλοβοήθειας rescEU, με πυροσβεστικά αεροσκάφη Canadair CL-415. Ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του για την ελληνική βοήθεια με σχετική ανάρτηση στο Twitter, στην ελληνική γλώσσα.

Σαφώς μειωμένη ήταν η παραβατική δραστηριότητα της τουρκικής αεροπορίας την τελευταία εβδομάδα, καθώς σημειώθηκαν 66 παραβιάσεις του ελληνικού εναερίου χώρου (έναντι 105 την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα), μία εμπλοκή με ελληνικά αεροσκάφη αναχαίτισης (όπως και την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα) και καμία υπέρπτηση ελληνικού εδάφους (όπως και την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα).

Ανατολικός Παρατηρητής

Στις 14 Ιουλίου υπερψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ η διακομματική τροπολογία του βουλευτή Chris Pappas που θέτει περιορισμούς στην πώληση νέων αεροσκαφών F-16 και συλλογών αναβάθμισης στην Τουρκία. Με την τροπολογία εμποδίζεται η πώληση νέων αεροσκαφών F-16 και συλλογών αναβάθμισης στην Τουρκία εκτός αν ο πρόεδρος των ΗΠΑ επικαλεστεί λόγους εθνικού συμφέροντος και αναφέρει λεπτομερώς συγκεκριμένες ενέργειες που διασφαλίζουν ότι τα αεροσκάφη δεν θα χρησιμοποιηθούν για υπερπτήσεις της ελληνικής επικράτειας. Πρέπει να σημειωθεί ότι η τροπολογία συνάντησε αρκετή αντίσταση (με τον βουλευτή Pete Sessions από το Τέξας να ισχυρίζεται ότι είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ να διαθέτει η Τουρκία σύγχρονα F16 και να επικαλείται τη διαφορά εναέριου χώρου και χωρικών υδάτων της Ελλάδας), αλλά τελικά υπερψηφίστηκε με ψήφους 244-179. Απομένει τώρα η υιοθέτηση της τροπολογίας από τη Γερουσία για να καταστεί νόμος των ΗΠΑ. Επισημαίνεται επίσης ότι ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων Bob Menendez σε δηλώσεις του έθεσε ως όρους για να μην ασκήσει βέτο στην πώληση F-16 την αλλαγή στάσης της Τουρκίας στα θέματα των S-400, των υπερπτήσεων ελληνικών νήσων, των στενών σχέσεων με τη Ρωσία και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του defensenews.com, η τουρκική κυβέρνηση μέσω της SSB έχει εκκινήσει τη διαδικασία εύρεσης κινητήρα για το μελλοντικό τουρκικό μαχητικό TX-X, με σχετική πρόσκληση (RfP) που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, στην πρόσκληση έχουν ήδη ανταποκριθεί οι τουρκικές εταιρίες TUSAS και TRMotor, ενώ αναμένεται η υποβολή πρότασης και από την TAEC που είναι κοινοπραξία της Rolls-Royce με τον τουρκικό όμιλο Kale.

Βάσει τροποποίησης του σχετικού τουρκικού νόμου που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της τουρκικής κυβερνήσεως στις 13 Ιουλίου, αυξάνεται το όριο ηλικίας για την παραμονή στην υπηρεσία του Τ/ΓΕΕΘΑ από τα 67 στα 72 έτη, με τη σύμφωνη γνώμη του Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας. Επισημαίνεται ότι ο Τ/ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Yaşar Güler επρόκειτο να αποστρατευτεί στις 30 Αυγούστου λόγω συμπλήρωσης του ορίου ηλικίας. Σε περίπτωση που δεν παραταθεί η θητεία του, επικρατέστεροι διάδοχοί του στην ηγεσία των ΤΕΔ θεωρούνται ο Τ/ΓΕΣ Στρατηγός Musa Avsever και ο Τ/ΓΕΑ Πτέραρχος Hasan Küçükakyüz.

Σύμφωνα με δημοσίευση του επικεφαλής της SSB, Ismail Demir, στο Twitter στις 10 Ιουλίου, η 401 Μοίρα Δοκιμών της ΤΗΚ διεξήγαγε νέα, επιτυχή δοκιμαστική βολή του Κ/Β αέρος-αέρος GÖKDOĞAN από αεροσκάφος F-16C Block 40 που κατέληξε σε κατάρριψη του εναέριου στόχου. Υπενθυμίζεται ότι το GÖKDOĞAN είναι βλήμα μέσου βεληνεκούς, ενεργού καθοδήγησης RF και στην έκδοση Block 1 αναμένεται να έχει βεληνεκές 67 km, ενώ στις επόμενες εκδόσεις στόχος είναι να φτάσει το βεληνεκές στα 100 (Block 2) και 185 km (Block 3).

Η τέταρτη εισβολή της Τουρκίας στη Συρία φαίνεται να είναι προ των υλών, καθώς ανακλήθηκαν οι άδειες του προσωπικού των ανατολικών βάσεων της ΤΗΚ (Batman, Diyarbakir, Αμάσεια) και της ΑΒ Bandirma. Από πλευράς ΗΠΑ, αξιωματούχος του Πενταγώνου προειδοποίησε την Τουρκία για “ανεπιθύμητες παρενέργειες” τυχόν εισβολής και κάλεσε την Τουρκία να επιδιώξει πολιτική διευθέτηση με τους Κούρδους της Συρίας.

Σύμφωνα με πληροφορίες πολλαπλών δημοσιογραφικών πηγών, την ερχόμενη εβδομάδα θα συναντηθούν στην Τεχεράνη ο Τούρκος πρόεδρος Ρ.Τ. Ερντογάν με τον πρόεδρο της Ρωσίας Β. Πούτιν και τον πρόεδρο του Ιράν Ε. Ραϊσι. Ως κεντρικό θέμα της συνάντησης προβάλλεται διεθνώς η μεσολάβηση του Τούρκου προέδρου στη Ρωσία για την επίλυση του προβλήματος της εξαγωγής των σιτηρών της Ουκρανίας, αλλά οπωσδήποτε μια τριμερής συνάντηση κορυφής μεταξύ Τουρκίας, Ρωσίας και Ιράν περιέχει έναν ευδιάκριτο συμβολισμό.