Διεθνής κατάσταση
Ο πόλεμος της Ουκρανίας μπήκε πλέον στον έβδομο μήνα από τη ρωσική εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου. Στα πεδία των μαχών, οι ουκρανικές δυνάμεις επιχείρησαν να συνεχίσουν τις επιτυχίες των προηγούμενων εβδομάδων στο μέτωπο του Χάρκοβο, εστιάζοντας στην κατάληψη του Lyman. Ωστόσο οι σημαντικότερες εξελίξεις της τελευταίας εβδομάδας ήταν πολιτικές: ο πρόεδρος της Ρωσίας Β. Πούτιν με διάγγελμά του στις 21 Σεπτεμβρίου ανήγγειλε την κήρυξη μερικής επιστράτευσης, η οποία ήδη έχει αρχίσει να εφαρμόζεται με στόχο την ενίσχυση των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων κατά 300.000 άνδρες. Είναι πάντως αμφίβολο αν η Ρωσία θα επιτύχει να σχηματίσει μονάδες αξιόλογης μαχητικής ικανότητας με αυτόν τον τρόπο, ενώ υπήρξε αθρόα έξοδος ανδρών στρατεύσιμης ηλικίας από τη Ρωσία και σε κάποιες περιοχές σημειώθηκαν επεισόδια λόγω απροθυμίας και διαμαρτυριών των επιστράτων. Παράλληλα όμως, ο Ρώσος πρόεδρος επέσεισε την πυρηνική απειλή, κατηγορώντας τη Δύση ότι έχει σχετικά σχέδια και προειδοποιώντας ότι η Ρωσία θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα για να αμυνθεί. Σημειώνεται ότι αυτή την εβδομάδα διοργανώνονται στις κατεχόμενες περιοχές του Ντονετσκ και του Λουχανσκ “δημοψηφίσματα” που αναμένεται να εγκρίνουν την προσάρτησή τους από τη Ρωσία, οπότε οι περιοχές αυτές θα αποτελούν, κατά τη ρωσική αντίληψη, ρωσικό έδαφος και θα δικαιολογείται κάθε μέτρο για την άμυνά τους. Οι χάρτες προέρχονται από την πλέον πρόσφατη ανάλυση του Institute for the Study of War:
ΥΕΘΑ/ΓΕΕΘΑ
Από χθες 24 Σεπτεμβρίου έως και την 1η Οκτωβρίου διεξάγεται η πολυεθνική διακλαδική άσκηση Ελλάδας και Γαλλίας με την επωνυμία «ARGO – 22», η οποία θα λάβει χώρα στην ευρύτερη περιοχή του Βόλου και του κεντρικού Αιγαίου, περιλαμβανομένου του Αγίου Ευστρατίου, ενώ η τελική φάση θα διεξαχθεί με αποβατική ενέργεια στην Σκύρο στις 30 Σεπτεμβρίου. Η άσκηση «ARGO – 22» είναι τύπου LIVEX (Live Exercise) και αποσκοπεί στην ενίσχυση της συνεργασίας και της διαλειτουργικότητας μεταξύ των Ενόπλων Δυνάμεων των 2 χωρών, καθώς και στην διεξαγωγή προκεχωρημένης επιχειρησιακής εκπαίδευσης σε αντικείμενα αμφίβιων και αποβατικών επιχειρήσεων. Από γαλλικής πλευράς συμμετέχουν στην άσκηση το Πλοίο Διοίκησης Αμφίβιων Επιχειρήσεων (LHD) FS TONNERRE και οι υπαγόμενες σε αυτό μονάδες και μέσα.
Την Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Κ. Φλώρος υποδέχτηκε στο Προγεφύρωμα Πετάλου στον Έβρο τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα G. Tsunis και την αντιπροσωπεία του Αμερικανικού Οργανισμού «Business Executives for National Security» (BENS), η οποία επισκέφθηκε το ΓΕΕΘΑ την Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου 2022. Μετά την ενημέρωσή τους για τον αποτρεπτικό φράχτη και τον σχεδιασμό για την επέκτασή του, μετέβησαν στον Λιμένα Αλεξανδρούπολης και ενημερώθηκαν από την διοίκηση του Οργανισμού Λιμένος Αλεξανδρούπολης (ΟΛΑ) και από προσωπικό της XII Μ/Κ Μεραρχίας Πεζικού για την πορεία των εργασιών αναβάθμισης των υποδομών του λιμένα, καθώς και για τον αναβαθμισμένο ρόλο του τόσο σε εθνικό όσο και σε διμερές και συμμαχικό πλαίσιο. Ακολούθως, επισκέφτηκαν την έδρα της XII Μ/Κ Μεραρχίας Πεζικού, όπου ενημερώθηκαν για την διυπηρεσιακή συνεργασία του Δ΄ Σώματος Στρατού με την ΕΛ.ΑΣ. και το ΛΣ/ΕΛ.ΑΚΤ. σε θέματα ασφάλειας και φύλαξης συνόρων.
Στρατός Ξηράς
Την Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου 2022, ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Κ. Φλώρος επισκέφθηκε παραμεθόριες Μονάδες και Επιτηρητικά Φυλάκια της Περιοχής Ευθύνης του Δ΄ Σώματος Στρατού και επιθεώρησε τα μέτρα επιτήρησης κατά μήκος των συνόρων στο νομό Έβρου. Συγκεκριμένα, επισκέφθηκε το Επιτηρητικό Φυλάκιο «1» στις Καστανιές, τα στρατόπεδα «ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ», «ΔΕΛΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ» και «ΚΑΝΔΗΛΑΠΤΗ», καθώς και το Προγεφύρωμα Πετάλου. Ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ απευθυνόμενος σε μεγάλες συγκεντρώσεις προσωπικού των τοπικών Σχηματισμών, έδωσε εντολές και κατευθύνσεις για συνεχή επαγρύπνηση και προετοιμασία για την εκτέλεση της Αποστολής.
Φωτογραφίες τουρκικών ΜΕΑ της προηγούμενης εβδομάδας, που δημοσιεύθηκαν σήμερα από το κρατικό πρακτορείο Anadolu, απεικονίζουν την εκφόρτωση τεθωρακισμένων τροχοφόρων οχημάτων αναγνώρισης (ΤΤΟΑ) Μ-1117 από αρματαγωγό του ΠΝ στα λιμάνια της Μυτιλήνης και της Σάμου. Από τουρκικής πλευράς οι φωτογραφίες εντάσσονται στο γνωστό αφήγημα περί παράνομης στρατικοποίησης των ελληνικών νησιών του Αν. Αιγαίου, αλλά στην πραγματικότητα αποδεικνύουν τη διεξαγωγή κατασκοπείας και ενδεχομένως (στην περίπτωση της Σάμου) παράνομης υπέρπτησης ελληνικών νησιών από τα τουρκικά ΜΕΑ. Σημειώνεται επίσης ότι στις 15 Σεπτεμβρίου έφτασε σε άλλο ελληνικό λιμάνι νέο φορτίο τεθωρακισμένων Μ-1117, τα οποία προστίθενται στα 444 που έχουν ήδη παραληφθεί. Υπολογίζεται ότι ως το τέλος του 2022 θα έχει παραληφθεί το σύνολο των 1.200 Μ-1117 που παραχωρούνται δωρεάν στην Ελλάδα ως EDA από τις ΗΠΑ.
Πολεμικό Ναυτικό
Σύμφωνα με δημοσίευμα της ιστοσελίδας doureios.com, στις 29 Σεπτεμβρίου θα λάβει χώρα η τελετή ονοματοδοσίας και ένταξης στο Στόλο της 7ης πυραυλακάτου τύπου Super Vita του Πολεμικού Ναυτικού, που θα ονομαστεί ΥΠΟΠΛΟΙΑΡΧΟΣ ΒΛΑΧΑΚΟΣ (Ρ79) προς τιμή του ήρωα των Ιμίων. Τις επόμενες εβδομάδες το πλοίο θα συνεχίσει τους δοκιμαστικούς πλόες καθώς και τις εγκαταστάσεις και τις βολές όπλων, και σύμφωνα με το δημοσίευμα θα είναι πλήρως επιχειρησιακό το Νοέμβριο.
Το Σάββατο 17 και την Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2022, η πυραυλάκατος ΛΑΣΚΟΣ και η κανονιοφόρος ΜΑΧΗΤΗΣ διατέθηκαν για τη μεταφορά τριών (3) στελεχών Υγειονομικού προσωπικού της Μονάδας Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΜΙΥΑ) του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών καθώς και έξι (6) μελών της μη κερδοσκοπικής εταιρείας HOPEgenesis, στη νήσο Καστελλόριζο και νήσο Σύμη αντίστοιχα, στο πλαίσιο των κοινών τους δράσεων και της κοινωνικής τους προσφοράς. Κατά την εν λόγω επίσκεψη δόθηκε η ευκαιρία να ενημερωθεί ο τοπικός πληθυσμός για το μνημόνιο συνεργασίας της ΜΙΥΑ με την μη κερδοσκοπική εταιρεία HOPEgenesis, για την δυνατότητα παροχής υπηρεσιών, όπως κάλυψη εξόδων τοκετού, εξετάσεων, μεταφορικών και διαμονής αλλά και για τον τρόπο διαχείρισης περιστατικών που ευρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές.
Λυπηρά φαινόμενα συκοφαντικών δημοσιογραφικών επιθέσεων κατά του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ Στρατηγού Κ. Φλώρου και του Αρχηγού Στόλου Αντιναυάρχου Π. Λυμπέρη, σημειώθηκαν την τελευταία εβδομάδα. Αιτία (ή ίσως αφορμή) υπήρξε σύσκεψη που έγινε στις 19 Σεπτεμβρίου στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τον πρωθυπουργό, με αντικείμενο τα προγράμματα του Πολεμικού Ναυτικού. Όπως προκύπτει από το έγκυρο ρεπορτάζ του Σ. Βλάσση, κατά τη σύσκεψη επιβεβαιώθηκε η πρόθεση εκκίνησης του εκσυγχρονισμού των φρεγατών ΜΕΚΟ και η τήρηση στάσης αναμονής για το πρόγραμμα των κορβετών (λόγω και της εξελισσόμενης επίλυσης των εκκρεμοτήτων των ναυπηγείων), ενώ εξετάστηκαν η ενεργοποίηση του δικαιώματος προαίρεσης για την 4η φρεγάτα FDI όπως και το ενδεχόμενο ενίσχυσης με μεταχειρισμένα πλοία. Όμως μέσω κατευθυνόμενων “διαρροών” για το περιεχόμενο της σύσκεψης, και πιθανώς λόγω αντιμαχόμενων επιχειρηματικών συμφερόντων για την υπόθεση των κορβετών, ξεκίνησε ένας κύκλος δημοσιογραφικών επιθέσεων που είναι απόλυτα καταδικαστέες, αφενός γιατί πλήττουν δύο άριστους επιχειρησιακούς αξιωματικούς και αφετέρου γιατί υπονομεύουν γενικότερα την εμπιστοσύνη στην ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων. Όπως γράψαμε από την πρώτη μέρα, “η ενότητα κι η εμπιστοσύνη στην ηγεσία είναι σημαντικότερη από κάθε οπλικό σύστημα. Οι διχαστικές “φυτιλιές” εκθέτουν μόνο όσους τις βάζουν”. Το επαναλαμβάνουμε εδώ και ισχύει για όλους.
Πολεμική Αεροπορία
Σε πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα (FOC) κηρύσσεται από αύριο η 332 Μοίρα της Πολεμικής Αεροπορίας με τα νέα μαχητικά Rafale, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησής της. Στα τέλη Σεπτεμβρίου ή αρχές Οκτωβρίου αναμένεται να φτάσει από τη Γαλλία και το “450”, το έβδομο Rafale της Μοίρας, που θα είναι και το πρώτο από τα 6 αεροσκάφη νέας κατασκευής που θα παραλάβει η ΠΑ τους επόμενους μήνες.
Σχετικά μειωμένη σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα, αλλά πάντως σε πολύ υψηλά επίπεδα, κινήθηκε την τελευταία εβδομάδα η παραβατικότητα της τουρκικής αεροπορίας, καθώς σημειώθηκαν 216 παραβιάσεις του ελληνικού εναερίου χώρου (έναντι 408 την προηγούμενη εβδομάδα), μηδέν εμπλοκές με ελληνικά μαχητικά αεροσκάφη (έναντι 1 την προηγούμενη εβδομάδα) και 8 υπερπτήσεις ελληνικού εδάφους (έναντι 11 την προηγούμενη εβδομάδα).
Κύπρος
Από 5 έως 16 Σεπτεμβρίου 2022 συνδιοργανώθηκε από τη Διοίκηση Ναυτικού (ΔΝ) της Εθνικής Φρουράς (ΕΦ), τις Ένοπλες Δυνάμεις (ΕΔ) της Ελλάδας και των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (ΗΠΑ), συνεκπαίδευση στη σχεδίαση και εκτέλεση ειδικών επιχειρήσεων σε ναυτικά αντικείμενα. Η συνεκπαίδευση πραγματοποιήθηκε στον ευρύτερο χερσαίο και θαλάσσιο χώρο της Ναυτικής Βάσης «ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΦΛΩΡΑΚΗΣ» στο Μαρί της Κύπρου και συμμετείχαν Ομάδες Ειδικών Επιχειρήσεων (ΟΕΕ) των τριών χωρών, καθώς και προσωπικό, ναυτικά και πτητικά μέσα της Διοίκησης Ναυτικού και Διοίκησης Αεροπορίας αντίστοιχα. Τα σενάρια περιλάμβαναν εκτέλεση πυρών από ταχύπλοα σκάφη και διάφορα είδη βολών τόσο ατομικού όσο και ομαδικού οπλισμού, εξάσκηση στις διαδικασίες για κατάληψη πλοίου εν πλω, προσβολή παράκτιας κρίσιμης εγκατάστασης με την χρήση σκαφών και ελαστικών λέμβων και εκπαίδευση στον αγώνα κατοικημένων τόπων. Οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ελλάδας συμμετείχαν με 20 στελέχη της ΔΕΠ του ΓΕΕΘΑ, 1 Ομάδα Ανορθόδοξου Πολέμου της ΔΥΚ και 2 σκάφη MARK-V του Πολεμικού Ναυτικού, που επέδειξαν για πρώτη φορά την ικανότητα αυτόνομης ανάπτυξής τους σε μεγάλες αποστάσεις. Επιπλέον την Παρασκευή, 16 Σεπτεμβρίου 2022, στο πλαίσιο της παρουσίας του Αμερικανικού Πλοίου Ταχείας Μεταφοράς (Fast Transport Ship/FTS) USNS CARSON CITY (EPF-7) στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου, πραγματοποιήθηκε άσκηση ναυτικής συνεργασίας, που περιλάμβανε τακτικές κινήσεις και προχωρητικούς ελιγμούς, διεξαγωγή σχηματισμού και εκτέλεση γυμνασίων αντιμετώπισης ασύμμετρης απειλής και επικοινωνιών. Κατά την εβδομάδα από 19 έως 23 Σεπτεμβρίου 2022, η συνεκπαίδευση συνεχίστηκε μεταξύ Ομάδων Ειδικών Επιχειρήσεων της Εθνικής Φρουράς και των αντίστοιχων του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, με τη διεξαγωγή αντίστοιχων αντικειμένων σε διμερές επίπεδο.
Στις 23 Σεπτεμβρίου ο γερουσιαστής R. Menendez ανακοίνωσε την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στο πρόγραμμα Διακρατικής Συνεργασίας (SPP) της Εθνοφρουράς των ΗΠΑ, μέσω του οποίου καθίσταται εφικτή η διεξαγωγή διμερών συνεκπαιδεύσεων. Επιπλέον, μετά την απόφαση άρσης του εμπάργκο των ΗΠΑ στις πωλήσεις στρατιωτικού υλικού στην Κύπρο, αρχίζουν να εμφανίζονται στο διεθνή ειδικό τύπο ενδιαφέρουσες αναλύσεις σχετικά με τη δυνατότητα παραχώρησης κυπριακών οπλικών συστημάτων ρωσικής προέλευσης στην Ουκρανία, και αντικατάστασής τους με οπλικά συστήματα προέλευσης ΗΠΑ. Σε πρόσφατο σχετικό άρθρο αναφέρονται ως συστήματα υποψήφια προς παραχώρηση τα 82 άρματα μάχης Τ-80, τα 43 ΤΟΜΑ ΒΜΡ-3, τα 11 ελικόπτερα Mi-35P, τα Α/Α συστήματα Tor M1 και Buk-M1-2, καθώς και οι ΠΕΠ ΒΜ-21, ενώ ως πιθανοί αντικαταστάτες αναφέρονται άρματα μάχης M1 Abrams, τεθωρακισμένα Stryker και επιθετικά ελικόπτερα AH-64 Apache.
Ανατολικός Παρατηρητής
Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ έγινε την τελευταία εβδομάδα πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, καθώς ο Τούρκος πρόεδρος Ρ.Τ. Ερντογάν με την ομιλία του στις 20 Σεπτεμβρίου επιτέθηκε με σφοδρότητα κατά της Ελλάδας κατηγορώντας την “μετατρέπει το Αιγαίο σε νεκροταφείο προσφύγων με τις παράνομες και απερίσκεπτες απωθήσεις της” και ότι καταπιέζει τη “μουσουλμανική τουρκική μειονότητα” της Θράκης, ενώ ζήτησε και την αναγνώριση του τουρκικού ψευδοκράτους στην Κύπρο από τη διεθνή κοινότητα. Απαντώντας με την ομιλία του στις 23 Σεπτεμβρίου ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης δήλωσε ότι η αμφισβήτηση της κυριαρχίας ελληνικών νησιών από την Τουρκία είναι “κόκκινη γραμμή” για την Ελλάδα, διακηρύσσοντας ότι η χώρα μας “δεν πρόκειται να εκφοβιστεί”, ενώ υπενθύμισε ότι τα πλοία που μεταφέρουν λαθρομετανάστες στην Ελλάδα αναχωρούν από την Τουρκία “στο φως της ημέρας” με την ανοχή του τουρκικού κράτους.
Από τις 19 ως τις 23 Σεπτεμβρίου διεξήχθη η παράνομη άσκηση CENGIZ TOPEL/AKDENIZ FIRTINASI-2022 των ΤΕΔ στα Κατεχόμενα Κύπρου. Συμμετείχαν μεταξύ άλλων η φρεγάτα GÖKÇEADA (F494) του Τουρκικού Ναυτικού και από πλευράς αεροπορικών μέσων αεροσκάφη F-16, 2 επιθετικά ελικόπτερα Τ129 και 4 μεταφορικά ελικόπτερα AS532UL Cougar. Κατά την διάρκεια της φετινής άσκησης επαναλήφθηκε το αντικείμενο αμφίβιας καταδρομικής επιχείρησης για καταστροφή ΠΕΠ σε παράκτια θέση που προσομοίωνε τις Συστοιχίες Κατευθυνομένων Βλημάτων Ξηράς της Εθνικής Φρουράς.
Στις 17 Σεπτεμβρίου διεξήχθη στατική δοκιμή εγκατεστημένου κινητήρα στο πρωτότυπο του αεριωθούμενου ΜΕΑ KIZILELMA. Δεν διευκρινίστηκε αν πρόκειται για τον AI-322F ή AI-25TLT της Ivchenko-Progress.
Κανονικά συνεχίζονται οι δοκιμές του Πλοίου Αμφίβιας Εφόδου ANADOLU (L400), που ξεκίνησαν τον Ιούνιο. Το πλοίο αναμένεται να παραδοθεί στο τέλος του 2022 σύμφωνα με το αναθεωρημένο χρονοδιάγραμμα, αλλά οι δοκιμές ενσωμάτωσης των ΜΕΑ TB3 θα ξεκινήσουν από το επόμενο έτος, σύμφωνα με τον Διευθυντή της SSB.
Σύμφωνα με τουρκικά δημοσιεύματα, η σύμβαση που ανατέθηκε στην TUSAS για το στάδιο αρχικής παραγωγής του εκπαιδευτικού και ελαφρού επιθετικού αεροσκάφους HÜRJET αφορά την προμήθεια 4 αεροσκαφών με δικαίωμα προαίρεσης για 12 επιπλέον. Η παρθενική πτήση έχει προγραμματιστεί για την 18 Μαρτίου 2023. Παράλληλα, σύμφωνα με δηλώσεις του Γενικού Δντη SSB για το πρόγραμμα εθνικού μαχητικού αεροσκάφους (MMU), το μοναδιαίο κόστος προμήθειας του αεροσκάφους θα κυμαίνεται μεταξύ 70-90 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ η Τουρκία αναμένει από άλλα κράτη να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα. Τέλος, ο εκπρόσωπος τύπου της τουρκικής προεδρίας σε τηλεοπτική του εμφάνιση στις 23 Σεπτεμβρίου δήλωσε ότι «αν δεν υπάρξει συμφωνία με τις ΗΠΑ για την πώληση των F-16, η προμήθεια αεροσκαφών Eurofighter Typhoon βρίσκεται στην ατζέντα μας».
Ανανέωση: Αυξημένη κινητικότητα με πυκνές πτήσεις τουρκικών Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΜΕΑ) παρατηρείται τις τελευταίες ώρες καθ’ όλο το μήκος της ελληνοτουρκικής μεθορίου και ιδίως στον Έβρο. Σύμφωνα με αλλοδαπό διαδικτυακό δημοσίευμα (που πάντως ελέγχεται για την αξιοπιστία του δεδομένου ότι συνοδεύεται από βίντεο του 2020), “δεκάδες χιλιάδες” παράνομοι μετανάστες έφτασαν ήδη στην Αδριανούπολη για να εκβιάσουν την είσοδό τους στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας. Υπενθυμίζεται ότι την προηγούμενη εβδομάδα ο τουρκικός τύπος είχε προαναγγείλει νέο κύμα 70.000 λαθρομεταναστών που θα επιχειρούσε να περάσει τα ελληνοτουρκικά σύνορα, με πρωτοσέλιδα (όπως της εφημερίδας Milliyet) που αναφέρονταν σε “κομβόι προσφύγων” που ξεκίνησε από την ανατολική Τουρκία. Τα δημοσιεύματα αυτά, συνδυαζόμενα με την επικέντρωση της ομιλίας του Ρ.Τ.Ερντογάν στον ΟΗΕ σε κατηγορίες κατά της Ελλάδας για το μεταναστευτικό ζήτημα, δικαιολογούν την εκτίμηση ότι η Τουρκία θα επιχειρήσει στο άμεσο μέλλον να επαναλάβει την απόπειρα υβριδικής εισβολής του Μαρτίου 2020. Από ελληνικής πλευράς υπάρχει ετοιμότητα, που δηλώθηκε συμβολικά με τη δημοσίευση “ασυνήθιστης” φωτογραφίας πολυπληθούς στρατιωτικής παράταξης της 30ής Μ/Κ Ταξιαρχίας από την επίσκεψη του Α/ΓΕΕΘΑ στον Έβρο.
