Διεθνής κατάσταση
Στην Ουκρανία, οι πολεμικές επιχειρήσεις συνεχίστηκαν και την τελευταία εβδομάδα, χωρίς σημαντική επιτυχία κάποιας πλευράς. Οι ουκρανικές δυνάμεις έπληξαν στόχους στην Κριμαία με αεροπορικές και πυραυλικές επιθέσεις, ενώ οι ρωσικές δυνάμεις πραγματοποίησαν μαζικές πυραυλικές επιθέσεις στο Κίεβο, πλήττοντας κυρίως ενεργειακές υποδομές. Οι χάρτες προέρχονται από την πλέον πρόσφατη ανάλυση του Institute for the Study of War:
Το Σάββατο 6 Ιανουαρίου ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Α. Μπλίνκεν συναντήθηκε διαδοχικά με τον Τούρκο πρόεδρο Ρ.Τ. Ερντογάν και τον Έλληνα πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη, στο ξεκίνημα περιοδείας με επόμενους σταθμούς την Ιορδανία, το Κατάρ και το Αμπού Ντάμπι, στη σκιά του πολέμου που συνεχίζεται στη Γάζα. Σε δηλώσεις του από την Κρήτη ο Α. Μπλίνκεν δήλωσε ότι ένας σημαντικός στόχος είναι η αποτροπή της εξάπλωσης της σύρραξης πέρα από τη Γάζα. Σύμφωνα με πληροφορίες, κατά τις συναντήσεις του με τον Ρ.Τ. Ερντογάν και τον Κ. Μητσοτάκη συζητήθηκε και το θέμα της έγκρισης της προμήθειας F-16 από την Τουρκία, ως αντάλλαγμα για τη συναίνεση της Τουρκίας στην είσοδο της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
ΥΕΘΑ/ΓΕΕΘΑ
Την Τετάρτη 3 Ιανουαρίου 2024, ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Κ. Φλώρος επισκέφθηκε Σχηματισμούς και Μονάδες των Ενόπλων Δυνάμεων στα Δωδεκάνησα, στην Χίο, στην Λέσβο και στην Σκύρο, όπου και αντάλλαξε ευχές με το προσωπικό με την ευκαιρία της έλευσης του Νέου Έτους. Ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ, συνοδευόμενος από τον Διοικητή της ΑΣΔΕΝ Αντιστράτηγο Σ. Κωστάκογλου και κατά περίπτωση από τους Διοικητές της 80 – 79 – 96 – 98 ΑΔΤΕ, αντάλλαξε ευχές:
- Στην Κίναρο, με την Ειρήνη Κατσοτούρχη, γνωστή ως κυρά-Ρηνιώ, μοναδική κάτοικο που υψώνει καθημερινά με υπερηφάνεια την Ελληνική Σημαία στο νησί. Κατά την παραμονή του στην Κίναρο, κατέθεσε επίσης στεφάνι στο μνημείο των 3 πεσόντων Αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού που έχασαν την ζωή τους εν ώρα καθήκοντος, κατά την διεξαγωγή άσκησης την 11 Φεβρουαρίου 2016.
- Στο Φαρμακονήσι, στο Αγαθονήσι και στην Παναγιά με το προσωπικό των Επιτηρητικών Φυλακίων τους.
- Στην Χίο, με τα πληρώματα ετοιμότητας των Ελικοπτέρων της Πολεμικής Αεροπορίας και του Στρατού Ξηράς που σταθμεύουν στο Αεροδρόμιο της Χίου, καθώς και με τον Κυβερνήτη, τους Αξιωματικούς και το Πλήρωμα του ΤΠΚ ΚΑΡΑΘΑΝΑΣΗΣ.
- Στην Λέσβο, με το προσωπικό της 98 ΑΔΤΕ, με τον Κυβερνήτη, τους Αξιωματικούς και το Πλήρωμα της Κανονιοφόρου ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ, καθώς και με τον Κυβερνήτη και το πλήρωμα του Περιπολικού Ανοικτής Θαλάσσης ΦΟΥΡΝΟΙ του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής.
- Στην Σκύρο, με τον Διοικητή και το προσωπικό της 135 Σμηναρχίας Μάχης, με τα πληρώματα των μαχητικών αεροσκαφών επιφυλακής (READINESS), καθώς και με προσωπικό της 22ης Μοίρας Κατευθυνόμενων Βλημάτων (22 ΜΚΒ) PATRIOT PAC III και του κλιμακίου της 390 Μοίρας Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών.
Έντονο παρασκήνιο επικρατεί ενόψει της επιλογής του Αξιωματικού που θα διαδεχθεί στη θέση του Α/ΓΕΕΘΑ τον Στρατηγό Κ. Φλώρο, ο οποίος συμπληρώνοντας τετραετία ολοκλήρωσε τη μέγιστη θητεία που προβλέπει ο νόμος. Το ΚΥΣΕΑ αναμένεται να συνεδριάσει ως τα μέσα του μήνα για να αποφασίσει για το πρόσωπο του νέου Α/ΓΕΕΘΑ, αλλά και για τις υπόλοιπες αλλαγές στην ηγεσία των τριών κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων. Δεν εμπλεκόμαστε σε “κουτσομπολιά” και ονοματολογία – θέλουμε όμως να επισημάνουμε δύο βασικές αρχές:
1. Ο νόμος προβλέπει τουλάχιστον διετή θητεία για τους Αρχηγούς ΓΕΣ, ΓΕΝ και ΓΕΑ. Η νομοθετική καθιέρωση της ελάχιστης θητείας των Αρχηγών είναι θεσμική κατάκτηση σε σύγκριση με παλιότερες εποχές, όπου η πολιτική ηγεσία συχνά αυθαιρετούσε με πολιτικά κριτήρια και με άκρως αρνητικές συνέπειες για τις Ένοπλες Δυνάμεις. Άρα καλό είναι οι διατάξεις περί ελάχιστης θητείας των Αρχηγών να μην παρακάμπτονται αν δεν συντρέχει σοβαρός λόγος.
2. Ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ πρέπει να διαθέτει άρτια επαγγελματική κατάρτιση αλλά και ισχυρή προσωπικότητα, ώστε να συμβουλεύει με παρρησία την πολιτική ηγεσία και να παρακινεί τους υφισταμένους του. Ο αποχωρών Α/ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Κ. Φλώρος διαθέτει αυτά τα χαρακτηριστικά, και για τους λόγους αυτούς (μεταξύ άλλων) παρήγαγε σημαντικότατο έργο. Μεταξύ των πιθανών διαδόχων υπάρχουν, και στους τρεις κλάδους των ΕΔ, Αξιωματικοί με ανάλογα χαρακτηριστικά που μπορούν να δώσουν τον άξιο επόμενο (αλλά και τον μεθεπόμενο…) Αρχηγό ΓΕΕΘΑ. Ελπίζουμε η πολιτική ηγεσία να επιλέξει σοφά.
Στρατός Ξηράς
Το Γενικό Επιτελείο Στρατού έχοντας θέσει ως στόχο του, την ρεαλιστική εκπαίδευση του προσωπικού του Στρατού Ξηράς, πραγματοποιεί Τακτικές Ασκήσεις Μετά Στρατευμάτων (ΤΑΜΣ) διπλής ενεργείας με σκοπό την βελτίωση της μαχητικής ικανότητας του προσωπικού των Μονάδων και Ανεξ. Υπομονάδων. Στις ΤΑΜΣ διπλής ενεργείας το ασκούμενο προσωπικό εκπαιδεύεται έναντι ενός πραγματικού και ενεργητικού αντίπαλου και όχι μόνο εναντίον στόχων. Η παραπάνω εκπαίδευση υποστηρίζεται με την χρήση του Συστήματος Εξομοίωσης Τακτικών Εμπλοκών (ΣΕΤΕ). Το ΣΕΤΕ αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο που συνδέει την θεωρητική εκπαίδευση εξομοίωσης με τις πραγματικές επιχειρήσεις ενώ η εκπαίδευση του προσωπικού αναβαθμίζεται καθώς παρέχει ρεαλισμό σε πληθώρα διαδικασιών σε τακτικό επίπεδο και στην υλοποίηση επιχειρησιακών σεναρίων. Με τη χρήση του συστήματος, παρέχεται η δυνατότητα στους εκπαιδευόμενους να εκτελούν όλες τις διαδικασίες τακτικών εμπλοκών, χωρίς την χρήση πυρών, ενώ παράλληλα είναι δυνατή η κριτική του συνόλου των ενεργειών των ασκούμενων με το πέρας της εκπαίδευσης.
Στις 4 Ιανουαρίου έφτασε στη ΓΔΑΕΕ η αναμενόμενη LoA για τα 35 δικινητήρια ελικόπτερα UH-60M Blackhawk. Ωστόσο, όπως ήδη επισημάναμε στην προηγούμενη ανασκόπηση εβδομάδας, η επιβεβαιωμένη πρόθεση απόσυρσης και πώλησης 157 μεταχειρισμένων UH-60Α και -L από τον αμερικανικό στρατό σε πολύ χαμηλές τιμές, επιβάλλει μια συνολική επανεξέταση της εν λόγω προμήθειας (όπως και της προμήθειας ελικοπτέρων SAR για την ΠΑ), ώστε με μικρότερο κόστος να αποκτηθούν περισσότερες μονάδες (ενδεχομένως και σε λογική high-low mix) και να καλυφθούν επιτέλους συνολικά οι ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων.
Πολεμικό Ναυτικό
Την Τρίτη 3 Ιανουαρίου 2024 διεξήχθη συνεκπαίδευση PASSEX (Passing Exercise) του Ταχέος Περιπολικού Κατευθυνομένων Βλημάτων (ΤΠΚ) ΜΑΡΙΔΑΚΗΣ με την γερμανική Κορβέτα FGS OLDENBURG, της Μόνιμης Συμμαχικής Ναυτικής Δύναμης 2 (Standing NATO Maritime Group Two – SNMG 2), στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή της Λέσβου. Κατά τη διάρκεια της συνεκπαίδευσης εκτελέστηκαν αντικείμενα επικοινωνιών και προχωρητικών ελιγμών που συνέβαλαν στην προαγωγή του επιπέδου της επιχειρησιακής ετοιμότητας, μαχητικής ικανότητας και συνεργασίας των συμμετεχόντων σε διμερές και συμμαχικό πλαίσιο.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Σ. Ιωαννίδη για την εφημερίδα “Καθημερινή”, εκτός από την αναμενόμενη παραλαβή των ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων MH-60R, στο Κοτρώνι συνεχίζονται και οι παραλαβές των μη επανδρωμένων ελικοπτέρων A900 καθώς ξεπεράστηκαν τα προβλήματα που υπήρχαν και το Πολεμικό Ναυτικό προχωρά σε έλεγχο των συστημάτων.
Πολεμική Αεροπορία
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Γ. Γαραντζιώτη για τον ιστότοπο cnn.gr, η Πολεμική Αεροπορία θα συμμετάσχει με μαχητικά αεροσκάφη Rafale της 332 Μοίρας στην μεγάλη διακλαδική γαλλική άσκηση “VOLFA 24”. Υπενθυμίζεται ότι η εν λόγω άσκηση διεξάγεται ανά διετία, και η Ελλάδα είχε συμμετάσχει το 2020 με F-16 της 347 Μοίρας και το 2022 με F-16 της 340 Μοίρας. Σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ, τα 6 πρόσθετα Rafale που απομένουν για τη συμπλήρωση της δύναμης 24 αεροσκαφών αναμένεται να παραδοθούν στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2024. Παράλληλα, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Σ. Ιωαννίδη για την εφημερίδα “Καθημερινή”, η 340 Μοίρα θα παραλάβει τις επόμενες ημέρες το 16ο εκσυγχρονισμένο F-16 Viper, ενώ εντός του 2024 αναμένεται παραληφθούν τέσσερα ακόμα εκπαιδευτικά αεροσκάφη Μ-346, στα οποία θα εκπαιδεύονται από τον Μάρτιο οι ανθυποσμηναγοί της Πολεμικής Αεροπορίας.
Την Πέμπτη 4 Ιανουαρίου 2024, με την ευκαιρία της έλευσης του νέου έτους, ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας (ΓΕΑ), Αντιπτέραρχος (Ι) Θ. Μπουρολιάς, μετέβη με αεροσκάφος F-16 στην 130 Σμηναρχία Μάχης (130ΣΜ), στη νήσο Λήμνο, όπου συνομίλησε και αντάλλαξε ευχές με το προσωπικό, καθώς και με τους Ιπταμένους και Τεχνικούς των αεροσκαφών επιφυλακής και του ελικοπτέρου ετοιμότητας. Επίσης την Τετάρτη 3 Ιανουαρίου 2024 ο Αρχηγός Τακτικής Αεροπορίας (ΤΑ), Αντιπτέραρχος (Ι) Γ. Φασούλας, επισκέφθηκε την 133 Σμηναρχία Μάχης (133ΣΜ), στην Αεροπορική Βάση Καστελλίου, όπου συνομίλησε και αντάλλαξε ευχές με το προσωπικό της Μονάδας, καθώς και με τους Ιπταμένους και Τεχνικούς των αεροσκαφών επιφυλακής.
Κατά την πρώτη εβδομάδα του 2024 σημειώθηκε μία παράβαση των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας του FIR Αθηνών, από τουρκικό αεροσκάφος CN-235 στο ΝΑ Αιγαίο.
Κύπρος
Ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Κ. Φλώρος και ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας Α. Λουκά, υπέγραψαν στην Αίθουσα Συνεδριάσεων «ΣΤΡΑΤΑΡΧΟΥ ΑΛ. ΠΑΠΑΓΟΥ» στο ΓΕΕΘΑ, την Εφαρμοστική Διευθέτηση μεταξύ του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Υπουργείου Άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Εφαρμοστική Διευθέτηση υλοποιήθηκε κατόπιν εισηγήσεως του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ και αποτελεί συνέχεια της κύρωσης με νόμο από την Βουλή των Ελλήνων του Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Υπουργείου Άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας στους τομείς Υποδομής, Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Ειδικότερα, με την Διευθέτηση προβλέπεται η συνεργασία στον τομέα της αναβάθμισης των υποδομών και επιδιώκεται η αξιοποίηση της εμπειρίας της Μονάδας Μελετών και Κατασκευών του ΓΕΕΘΑ (ΜΟΜΚΑ) στην μελέτη και εκτέλεση λιμενικών έργων, προκειμένου να εφαρμοστούν ανάλογα για την υλοποίηση του έργου επέκτασης της Ναυτικής Βάσης «ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΦΛΩΡΑΚΗΣ» στο Μαρί της Κύπρου.
Σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Άμυνας Μ. Γιωργάλλα στο ΡΙΚ, «εντός του 2024 το Υπουργείο Άμυνας θα ανακοινώσει αποφάσεις σχετικά με την απόκτηση ενός συστήματος αεράμυνας, το οποίο θα είναι ακόμη πιο ισχυρό από το ισραηλινό σύστημα Iron Dome για το οποίο γινόταν συζήτηση».
Ανατολικός Παρατηρητής
Η Εκτελεστική Επιτροπή Αμυντικών Βιομηχανιών (SSIK) της Τουρκίας αποφάσισε τη ναυπήγηση 4 νέων φρεγατών κλάσης Istif, 2 επιπλέον ΠΑΘ κλάσης Hisar, νέων πυραυλακάτων, νέων αρματαγωγών, νέων ναρκοθηρευτικών καθώς και την έναρξη φάσης σχεδίασης για εγχώρια ναυπήγηση αεροπλανοφόρου. Με βάση αυτά τα δεδομένα, το Τουρκικό Ναυτικό θα διαθέτει στα τέλη της δεκαετίας έναν άκρως ομοιογενή στόλο 16 σύγχρονων κύριων μονάδων επιφανείας (8 φρεγάτες Istif, 4 αναβαθμισμένες φρεγάτες ΜΕΚΟ, 4 κορβέτες Ada), πλέον των 4 ΠΑΘ Hisar, τα οποία στην πραγματικότητα φέρουν εξοπλισμό Κορβετών και ενδεχομένως κάποιων εκ των 4 αναβαθμισμένων φρεγατών Perry. Οι μεγαλεπήβολοι τουρκικοί σχεδιασμοί καθιστούν ακόμα πιο επείγουσα την ενίσχυση του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, που ο εκσυγχρονισμός του έχει ήδη καθυστερήσει πολύ. Η ενίσχυση του Στόλου πρέπει πια να επανασχεδιαστεί, με γνώμονα τη νέα μορφή της τουρκικής απειλής και την ανησυχητική επιτάχυνση των τουρκικών κινήσεων.
Την Τρίτη 2 Ιανουαρίου η Τουρκία επιβεβαίωσε επίσημα ότι δεν θα επιτρέψει τη διέλευση δύο βρετανικών ναρκαλιευτικών από τη Μεσόγειο προς τη Μ. Θάλασσας μέσω των στενών του Βοσπόρου, επικαλούμενη τη Συνθήκη του Μοντρέ για το καθεστώς των Στενών. Τα δύο πλοία παραχωρούνται από το Ην. Βασίλειο στην Ουκρανία υπό καθεστώς δανεισμού, και η άρνηση της Τουρκίας να επιτρέψει τη διέλευσή τους προκάλεσε έντονη κριτική από διεθνείς σχολιαστές, μεταξύ των οποίων ο ναύαρχος ε.α. και πρώην SACEUR Τζέιμς Σταυρίδης.
Από τις 7 ως τις 16 Ιανουαρίου διεξάγεται σε Μ. Θάλασσα, Αιγαίο και Αν. Μεσόγειο (7-16 Ιανουαρίου) η μεγάλης κλίμακας ναυτική άσκηση DENIZKURDU, που περιλαμβάνει σενάρια αποβάσεων σε νησιά. Επιπλέον, στις 6 Ιανουαρίου οι τουρκικές αρχές, με αφορμή ελληνική ΝΟΤΑΜ που εκδόθηκε για έρευνες στην περιοχή βορειοδυτικά της Ρόδου λόγω ναυαγίου σκάφους που μετέφερε παράνομους μετανάστες, με δική τους ΝΟΤΑΜ δήλωσαν ότι η Τουρκία δεν αναγνωρίζει τον καθορισμό της περιοχής Ερευνας και Διάσωσης βάσει του FIR Αθηνών και ότι ο συντονισμός της επιχείρησης SAR ανήκει στις τουρκικές Αρχές.
