Στην επικαιρότητα της εβδομάδας κυριαρχεί η εκλογή του προέδρου των ΗΠΑ, όπου χθες οριστικοποιήθηκε μετά από 4 ημέρες καταμέτρησης ψήφων η νίκη του Joe Biden, την οποία πάντως δεν φαίνεται να αποδέχεται ο απερχόμενος πρόεδρος Donald Trump. Ο νέος πρόεδρος αναμένεται να αποκαταστήσει το διεθνές κύρος των ΗΠΑ και θεωρείται φίλος της Ελλάδας και της Κύπρου, ενώ έχει εκφραστεί κατά της τουρκικής πολιτικής στη Συρία και υπέρ της επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία από τις ΗΠΑ.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Τούρκος πρόεδρος R. T. Erdoğan δεν έχει ακόμη συγχαρεί τον Biden για τη νίκη του, ενώ ο ηγέτης της αντιπολίτευσης K. Kılıçdaroğlu που τον συνεχάρη, μπήκε αμέσως στο στόχαστρο της κριτικής του αντιπροέδρου του ΑΚΡ. Το χρονικό διάστημα των 2,5 μηνών που απομένει ως την ανάληψη των καθηκόντων του Biden ως νέου προέδρου των ΗΠΑ πρέπει να θεωρείται από την Ελλάδα ως περίοδος υψηλής επιφυλακής για πιθανούς τουρκικούς τυχοδιωκτισμούς, καθώς θα είναι το τελευταίο “παράθυρο ευκαιρίας” στο οποίο ο Τούρκος πρόεδρος θα διατηρεί την άμεση πρόσβασή του στο Λευκό Οίκο με ό,τι αυτή συνεπάγεται.
ΥΕΘΑ/ΓΕΕΘΑ
Την Πέμπτη 5 Νοεμβρίου 2020 ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος συμμετείχε μέσω τηλεδιάσκεψης στη Σύνοδο της Στρατιωτικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) (European Union Military Committee, EUMC) σε επίπεδο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων Ενόπλων Δυνάμεων. Ο Αρχηγός αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα στενής συνεργασίας της μετεξελισσόμενης Στρατιωτικής Ικανότητας Σχεδιασμού και Διεξαγωγής επιχειρήσεων [Military Planning and Conduct Capability (MPCC)] με την αντίστοιχη Πολιτική [Civilian Planning and Conduct Capability (CPCC)], καθώς και στην ανάγκη σαφούς διάκρισής της από το Στρατιωτικό Επιτελείο της ΕΕ (EU Military Staff). Επιπρόσθετα, τόνισε τη συμμετοχή των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων σε Επιχειρήσεις και Δράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην πρόθεση της χώρας μας να συμβάλλει και στο μέλλον στην έτι περαιτέρω ανάπτυξη των Επιχειρησιακών Δυνατοτήτων της ΕΕ. Επιπλέον, επεσήμανε την συνεχή προκλητική και παράνομη συμπεριφορά της Τουρκίας, η οποία ιδιαίτερα το τελευταίο χρονικό διάστημα με τις ενέργειες της στην Ανατολική Μεσόγειο παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο, αθετεί κάθε αρχή καλής γειτονίας με την Ελλάδα, την Κυπριακή Δημοκρατία και άλλες χώρες και θέτει σε κίνδυνο την ειρήνη και τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή, παρά τις προσπάθειες αποκλιμάκωσης που έχουν αναληφθεί σε διάφορα επίπεδα. Τέλος αναφέρθηκε στη διαρκή ετοιμότητα που τηρούν οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και στον επαγγελματισμό του προσωπικού τους, λόγω των οποίων η κατάσταση παραμένει υπό έλεγχο παρά την προκλητικότητα της γείτονος.
Επίσης, στις 2 Νοεμβρίου ο Α/ΓΕΕΘΑ στην ομιλία του στο 15ο Σεμινάριο Υψηλού Επιπέδου Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (15 CSDP High Level Course 2019 – 2020 «Altinero Spinelli Module 3») έκανε ιδιαίτερη μνεία στον ρόλο της Κρήτης και της μετατροπής της σε «φρούριο» για προβολή ισχύος στη Μεσόγειο, καθώς και στη σημασία του «επανεξοπλισμού» των ΕΔ με ολιστική προσέγγιση σε λογική “fast and furious”, υποδηλώνοντας την ανάγκη άμεσης και επιτακτικής ενεργοποίησης εξοπλιστικών προγραμμάτων για την συντήρηση σύγχρονων και την αντικατάσταση παλαιών οπλικών συστημάτων με στοχευμένες ενέργειες.
Στρατός Ξηράς
Την Τρίτη 03 Νοεμβρίου 2020, ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, Αντιστράτηγος Χαράλαμπος Λαλούσης, παρευρέθη στην τελετή Επιμνημόσυνης Δέησης για τους υπέρ Πατρίδος Πεσόντες Ιερολοχίτες, στο πλαίσιο της συμπλήρωσης 78 ετών από την ίδρυση του Ιερού Λόχου Μέσης Ανατολής. Η τελετή πραγματοποιήθηκε στην έδρα της 13ης Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων (13 ΔΕΕ) στο Στρατόπεδο «ΦΑΚΙΝΟΥ», τηρώντας όλα τα μέτρα προστασίας από την πανδημία του COVID-19.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας “Πρώτο Θέμα”, η εξίσωση της στρατιωτικής θητείας στον ΕΣ με την 12μηνη σε ΠΝ και ΠΑ θα γίνει από 1ης Ιανουαρίου 2021 (και όχι από το Μάιο του 2021 όπως είχε αρχικά δημοσιευθεί). Όπως φαίνεται, ο στόχος της άμεσης αύξησης της επάνδρωσης κρίσιμων σχηματισμών οδηγεί στην (ορθότατη) απόφαση επίσπευσης της εφαρμογής του μέτρου. Ωστόσο δεν έχει ακόμα αποφασιστεί αν το μέτρο θα εφαρμοστεί και στις σειρές που ήδη υπηρετούν.
Πολεμικό Ναυτικό
Κατόπιν εισήγησης του Ανώτατου Ναυτικού Συμβουλίου, αναμένεται η αποστολή αίτησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος (LoR) από το ΥΠΕΘΑ/ΓΔΑΕΕ προς τις αρμόδιες αρχές των ΗΠΑ για την προμήθεια 4 φρεγατών τύπου MMSC, με ναυπήγηση 3 εξ αυτών στην Ελλάδα, ως μέρος μιας διακρατικής συμφωνίας που θα περιλαμβάνει επίσης την αναβάθμιση των 4 φρεγατών τύπου ΜΕΚΟ του ΠΝ, την παροχή πλοίων “ενδιάμεσης λύσης”, και τη συμμετοχή ελληνικών ναυπηγείων στην ανάπτυξη της νέας αμερικανικής φρεγάτας τύπου FFGX. Το κόστος της συμφωνίας υπολογίζεται στα 4 δισ. Ευρώ για τις φρεγάτες MMSC, ενώ το κόστος της αναβάθμισης των ΜΕΚΟ και των πλοίων ενδιάμεσης λύσης αθροίζεται περίπου σε 1 δισ. Ευρώ.
Επειδή το ζήτημα έχει ήδη προκαλέσει μεγάλες συζητήσεις στο κοινό που ασχολείται με τα αμυντικά θέματα, καλό είναι να τεθεί στις σωστές του διαστάσεις: εν πρώτοις, η αποστολή LoR δεν συνιστά υπογραφή συμφωνίας, και απέχει αρκετά από αυτήν. Όπως απέδειξε και η τροπή που πήρε η “βέβαιη” προμήθεια γαλλικών φρεγατών FDI (Belh@ra), τίποτα δεν είναι βέβαιο πριν υπογραφεί η συμφωνία – ασχέτως των εντυπώσεων που προσπαθούν να δημιουργήσουν οι θιασώτες κάθε λύσης. Το βέβαιο είναι ότι η πολιτική ηγεσία διαπραγματεύεται έχοντας ενστερνιστεί ένα συνολικό σχέδιο ανάταξης των Ενόπλων Δυνάμεων, που περιλαμβάνει και το τιτάνιο έργο της ανανέωσης του γηρασμένου στόλου επιφανείας του ΠΝ, εν μέσω πανδημίας και οικονομικών περιορισμών. Από αυτή την άποψη, μια τέτοια αμερικανική “λύση – πακέτο” θα είχε κρίσιμα πλεονεκτήματα στους τομείς της δανειακής χρηματοδότησης και της αναβίωσης της ελληνικής ναυπηγικής βιομηχανίας. Ειδικά στο δεύτερο σημείο, αξίζει να σημειωθεί ότι τα οφέλη δεν θα περιορίζονταν στη ναυπήγηση φρεγατών MMSC (και μελλοντικά FFGX) για το ΠΝ, αλλά θα επεκτείνονταν δυνητικά και στη ναυπηγοεπισκευαστική υποστήριξη ομοειδών πλοίων του US Navy, με προφανή σημασία για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των ελληνικών ναυπηγείων αλλά και τη συνολική στρατηγική θέση της Ελλάδας. Το κρίσιμο στοίχημα είναι τα στρατηγικά οφέλη μιας τέτοιας συμφωνίας να μην αποβούν σε βάρος των επιχειρησιακών απαιτήσεων του ΠΝ. Είναι γνωστό από τη χρήση της στο US Navy ότι η κλάση LCS, από την οποία κατάγεται η φρεγάτα MMSC, βαρύνεται με προβλήματα και περιορισμούς. Εάν τελικά επιλεγεί αυτή η σχεδίαση, εναπόκειται στους αξιωματικούς του ΠΝ να επιδιώξουν την προσαρμογή της στις ελληνικές επιχειρησιακές συνθήκες. Επιπλέον, για τη συνολική επιχειρησιακή αξία της συμφωνίας θα είναι κρίσιμη η “ενδιάμεση λύση”: εάν η συμφωνία περιλάβει την παραχώρηση αντιτορπιλικών Arleigh Burke ή καταδρομικών Ticonderoga, το συνολικό αποτέλεσμα για τη μαχητική ισχύ του ΠΝ θα είναι εξαιρετικό, ενώ αντιθέτως η παραχώρηση των αποσυρόμενων πρώτων πλοίων της κλάσης LCS θα ήταν επιλογή απαράδεκτη από κάθε άποψη. Θα επανέλθουμε με λεπτομέρειες.
Πολεμική Αεροπορία
Σήμερα πραγματοποιήθηκε στη Σχολή Ικάρων, στην Αεροπορική Βάση Δεκέλειας, ο επίσημος εορτασμός του Προστάτη της Πολεμικής Αεροπορίας (ΠΑ) Αρχαγγέλου Μιχαήλ, παρουσία του Υπουργού Εθνικής Άμυνας Ν. Παναγιωτόπουλου, του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας, Στρατηγού Κ. Φλώρου και του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας (ΓΕΑ), Αντιπτεράρχου (Ι) Γ Μπλιούμη. Επίσης την Παρασκευή 6 Νοεμβρίου 2020 πραγματοποιήθηκαν, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την εορτή του Προστάτη της Πολεμικής Αεροπορίας (ΠΑ) Αρχαγγέλου Μιχαήλ, πτήσεις Αξιωματικών Ιπταμένων εν αποστρατεία (ε.α) και διαπιστευμένων στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας δημοσιογράφων στην 114 Πτέρυγα Μάχης, στην Αεροπορική Βάση Τανάγρας. Οι πτήσεις πραγματοποιήθηκαν με αεροσκάφη M2000-5, καθώς και αεροσκάφη F-16Block 50 και Block 52+ Advanced. Την ίδια ημέρα πραγματοποιήθηκαν στην 123 Σμηναρχία Τεχνικής Εκπαίδευσης, στην Αεροπορική Βάση Δεκέλειας, στο Τατόι, οι πτήσεις μαθητών/τριών της Γ΄ Λυκείου, έτους 2020-2021, με ελικόπτερο Super Puma.
Κύπρος
Στις 3 Νοεμβρίου έλαβε χώρα η πρώτη συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας Ν. Αναστασιάδη με τον νέο ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας, Ερσίν Τατάρ. Ο Προέδρος Αναστασιάδης εξέφρασε την πρόθεσή του να συμμετάσχει σε μια νέα άτυπη πενταμερή συνάντηση για την αναζήτηση λύσης στη βάση των ψηφισμάτων των ΗΕ στη βάση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Ο κ. Τατάρ είπε ότι είναι πρόθυμος να συμμετάσχει σε μια άτυπη πενταμερή, αλλά θα πρέπει στο τραπέζι να τεθούν και άλλες ιδέες. Εγέρθηκαν επίσης το θέμα της Αμμοχώστου από πλευράς του Προέδρου Αναστασιάδη, καθώς και το θέμα των υδρογονανθράκων από τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων. Η καταληκτική παρατήρηση του Προέδρου ήταν ότι «χωρίς αμφιβολία υπάρχει διάσταση θέσεων».
Από 29 Οκτωβρίου έως 6 Νοεμβρίου έλαβε χώρα εκπαίδευση Ομάδων Ειδικών Επιχειρήσεων της ΜΥΚ του ΓΕΕΦ/ΔΝ στο Πεδίο Βολής Ασγάτας στον αγώνα κατοικημένων περιοχών, κατά τη διάρκεια του οποίου υλοποιήθηκε προσβολή κτηρίου με πυρά, διάνοιξη θυρών με εκρηκτικά, είσοδος και εκκαθάριση οικίας.
Ανατολικός Παρατηρητής
Σήμερα παραιτήθηκε ο υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας και γαμπρός του Ρ.Τ. Ερντογάν, Berat Albayrak, επικαλούμενος προβλήματα υγείας. Υπενθυμίζεται ότι χθες ο Ερντογάν είχε απολύσει με προεδρικό διάταγμα και τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας Murat Uysal, αντικαθιστώντας τον με τον έμπιστό του Naci Agbal. Οι εξελίξεις αυτές συμβαίνουν μετά από μια εβδομάδα κατά την οποία η ισοτιμία της τουρκικής λίρας ξεπέρασε πτωτικά τις 10 ΤΛ/Ευρώ και τις 8,5 ΤΛ/δολλάριο, παρ’ ότι η κεντρική της τράπεζα έχει ξοδέψει πάνω από 100 δις δολλάρια για τη στήριξη της ισοτιμίας.
Aπό τις 30 Οκτωβρίου ως τις 10 Νοεμβρίου διεξάγεται η ανθυποβρυχιακή άσκηση MAVI BALINA-2020 στην Αν. Μεσόγειο με την συμμετοχή πλοίων της SNMG-2, των ΗΠΑ και του Πακιστάν. Το Τουρκικό Ναυτικό συμμετέχει με 3 Υ/Β, 2 Φ/Γ, 2 Κ/Β, 1 ΠΠ, 2 ΑΦΝΕ, 6 ανθυποβρυχιακά Ε/Π και η Τουρκική Αεροπορία με 4 Α/Φ F16.
Η Γαλλία έθεσε εκτός νόμου την τουρκική υπερεθνικιστική οργάνωση των “Γκρίζων Λϋκων”, κατόπιν φθορών που προκάλεσαν σε αρμενικό μνημείο.
Στη σύγκρουση του Ναγκόρνο Καραμπάχ, πανηγυρισμοί ξέσπασαν σήμερα στο Μπακού όταν ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν I. Aliyev ανακοίνωσε την κατάληψη της πόλης Shusha, που είναι η δεύτερη σε μέγεθος στον θύλακα και βρίσκεται 15 χλμ νοτίως της πρωτεύουσας Stepanakert. Χθες ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν δήλωσε ότι το Αζερμπαϊτζάν είναι “κοντά στη νίκη”. Ωστόσο, αρμενικές πηγές αρνούνταν ότι η πόλη Shusha έχει καταληφθεί από τις αζερικές δυνάμεις.
