Το Τουρκικό Ναυτικό (TDK) έχει σε εξέλιξη ένα εκτεταμένο και φιλόδοξο πρόγραμμα ναυπήγησης κύριων και βοηθητικών μονάδων. Το πρόγραμμα αυτό, αν και αναμφίβολα εντυπωσιακό, λόγω του μακροπρόθεσμου ορίζοντα αναφοράς είναι εύκολο να δημιουργήσει σύγχυση σχετικά με την πραγματική του χρονική διάσταση. Συγκεκριμένα, αρκετές ναυπηγήσεις έχουν μεν ανακοινωθεί, αλλά απέχουν σημαντικά από την τελική απόφαση υλοποίησης και το στάδιο ολοκλήρωσης.
Προκειμένου να ξεκαθαρίσουμε το τοπίο, παραθέτουμε στη συνέχεια το συνολικό ναυπηγικό προγραμματισμό του TDK μέχρι το 2033, διαχωρίζοντας τις ναυπηγήσεις που είναι σε εξέλιξη ή υπογεγραμμένες, από τα προγράμματα που είτε βρίσκονται σε φάση διαγωνιστικής διαδικασίας, είτε αποτελούν κατά καιρούς εκπεφρασμένες ανάγκες του TDK, είτε τέλος αφορούν μελλοντικές σχεδιάσεις που βρίσκονται απλώς στο αρχικό στάδιο γενικής μελέτης. Τα στοιχεία έχουν προκύψει από επίσημες ανακοινώσεις, πληροφορίες αλλά και εκτιμήσεις.
Είναι προφανές από την παραπάνω αποτύπωση ότι το TDK κινείται με μεθοδικότητα και με βάση έναν μακρόπνοο προγραμματισμό, στη λογική της σταδιακής εισαγωγής νέων μονάδων και της ανάθεσης ναυπηγικών προγραμμάτων κλιμακούμενης δυσκολίας. Η ανωτέρω προσέγγιση, επιτρέπει τον εκσυγχρονισμό του στόλου παράλληλα με την καλύτερη εκμετάλλευση της ναυπηγικής υποδομής της χώρας αλλά και την παροχή επάρκειας χρόνου για την ανάπτυξη των επιμέρους συστημάτων από την αμυντική της βιομηχανίας. Μακροπρόθεσμα, εφόσον το πλάνο ολοκληρωθεί στο σύνολο του, θα μεταμορφώσει κυριολεκτικά το TDK.
Μεσοπρόθεσμα όμως, αδυνατεί να επιλύσει καθοριστικά το πρόβλημα γήρανσης των κύριων μονάδων του στόλου ενώ δημιουργεί ενδεχομένως και κάποια αξιοσημείωτα επιχειρησιακά κενά. Ειδικότερα, μέχρι τις αρχές της επόμενης δεκαετίας δεν αναμένεται η εισαγωγή σε υπηρεσία σημαντικού αριθμού νέων κύριων μονάδων καθώς ακόμα και οι δύο υπό ναυπήγηση κορβέτες κλάσης Ada υπάρχει ισχυρό ενδεχόμενο να καταλήξουν στο Πακιστανικό Ναυτικό. Την περίοδο εκείνη, το μεγαλύτερο μέρος των κύριων μονάδων του TDK (Φ/Γ Meko 200TN Track I, Φ/Γ Gabya, Κορβέτες Burak) θα έχουν ήδη ηλικία μεγαλύτερη των 35 ετών.
Παράλληλα, το 2021 είναι προγραμματισμένη η ένταξη σε υπηρεσία του πρώτου ελικοπτεροφόρου αποβατικού δεξαμενής (LHD). Η εισαγωγή του συγκεκριμένου πλοίου στον στόλο του TDK είναι σίγουρο πως θα δημιουργήσει αίσθηση και θα λάβει μεγάλη επικοινωνιακή προβολή, υλοποιώντας με αυτόν τον τρόπο έναν από τους κύριους λόγους απόκτησής του, δηλαδή την επίδειξη και προβολή ισχύος.
Η ημερομηνία όμως εισαγωγής του LHD σε συνδυασμό με τον προγραμματισμό των υπόλοιπων ναυπηγήσεων και ειδικότερα του προγράμματος TF-2000, δημιουργεί κάποιους προβληματισμούς. Είναι άγνωστο ακόμα πως το TDK σκοπεύει να χρησιμοποιήσει επιχειρησιακά το συγκεκριμένο σκάφος. Ενδεχόμενος περιορισμός της χρήσης του πλησίον της τουρκικής επικράτειας, με το σκάφος ενταγμένο στον υπάρχον σχεδιασμό του TDK, θα οδηγήσει σε ομαλή ενσωμάτωση και δεν θα διαταράξει την λειτουργία του υπόλοιπου στόλου και τον προγραμματισμό σταδιακής αντικατάστασης των παλιότερων μονάδων του.
Εφόσον όμως το TDK αποφασίσει να αποκομίσει τα βέλτιστα οφέλη από την χρήση ενός σκάφους όπως το LHD Anadolu, οφείλει να κινηθεί στη λογική της δημιουργίας αυτόνομης ομάδας μάχης. Η συγκεκριμένη επιλογή θα διευρύνει ουσιαστικά τις επιλογές σχεδιασμού του TDK και θα επιτύχει δραστική αύξηση των δυνατοτήτων του, είναι όμως πρακτικά αδύνατο να υλοποιηθεί με απουσία, για παράδειγμα, ισχυρής αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής. Ουσιαστικά, η δημιουργία ομάδας μάχης, ικανής να αναλάβει αυτόνομη επιχειρησιακή δράση μακριά από την τουρκική επικράτεια και απέναντι σε ισχυρό αντίπαλο, απαιτεί τις ακόλουθες πρότερες δράσεις. Ένταξη σε υπηρεσία και του δεύτερου σκάφους της κλάσης, προμήθεια και ενσωμάτωση αεροσκαφών τύπου F-35B, ολοκλήρωση του προγράμματος TF-2000 και αύξηση της συνολικής οροφής κύριων μονάδων του TDK μέσω της διατήρησης των παλιότερων σκαφών σε υπηρεσία, ώστε η δημιουργία της ομάδας μάχης να μην απομειώσει δραστικά την υπόλοιπη διαθέσιμη δύναμη του TDK και την ικανότητα διεξαγωγής παράλληλων επιχειρήσεων.
Τα παραπάνω δεν μηδενίζουν την απειλή που αντιπροσωπεύει για το ΠΝ και την χώρα μας το ναυπηγικό πρόγραμμα του TDK. Θέτουν όμως την κατάσταση στις πραγματικές της, χρονικές κυρίως, διαστάσεις χωρίς να λάβουμε μάλιστα υπόψη αστάθμητους παράγοντες όπως καθυστέρηση της ανάπτυξης του πολλαπλών λειτουργιών ραντάρ διάταξης φάσης ÇAFRAD των TF-2000, εμπόδια στην έκδοση άδειας ενσωμάτωσης αντιαεροπορικών βλημάτων μέσης / μακράς εμβέλειας και διατάραξη της ομαλής λειτουργίας των ναυπηγείων λόγω πολιτικών εξελίξεων.
Συνοψίζοντας, τουλάχιστον μέχρι τις αρχές της επόμενης δεκαετίας, ο άμεσος προβληματισμός του ΠΝ αναφορικά με το TDK δεν αφορά την αριθμητική ενίσχυσή του. Αφορά πρωτίστως τις ενισχυμένες δυνατότητες των υπαρχόντων πλοίων του TDK (4 Φ/Γ τύπου Gabya και Φ/Γ Meko 200TN Track II) μετά την ολοκλήρωση των προγραμμάτων εκσυγχρονισμού τους με την ενσωμάτωση σύγχρονου 3D ραντάρ (Thales SMART-S Mk2), VLS/ESSM, σύγχρονα αντίμετρα τορπιλών και CIWS Phalanx τελευταίας έκδοσης (Φ/Γ Gabya). Επίσης, αφορά την αντιμετώπιση των διευρυμένων δυνατοτήτων ανθυποβρυχιακού πολέμου που παρέχουν τα ΑΦΝΣ των προγραμμάτων Meltem ενώ της προσοχής δεν διαφεύγει η ενίσχυση των αποβατικών δυνάμεων (νέου τύπου LST και LCT).
