Πρόλογος
Η πιο κάτω παρουσίαση είναι αποτέλεσμα συλλογικής εργασίας μελών της συντακτικής ομάδας του e-amyna. Χωρίς αυτό να προδικάζει ότι άπαντες οι συντελεστές συμφωνούν με όλα τα σημεία του κειμένου, εντούτοις γεγονός είναι ότι αντικατοπτρίζει την ανησυχία όλων για το επίπεδο εκπαιδεύσεως στους ελληνικούς Στρατούς, Ελληνικό Στρατό και Εθνική Φρουρά.
Θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε συνοπτικά μια ολοκληρωμένη πρόταση για βελτίωση της υφιστάμενης κατάστασης, παίρνοντας σαν δεδομένο την διάρκεια της θητείας και το εύρος της ελευθερίας κινήσεων των Ενόπλων Δυνάμεων σε σχέση με τις κατευθύνσεις της Πολιτικής Ηγεσίας. Επίσης θα γίνει προσπάθεια να εξεταστούν κάποια σημεία που είτε είναι αλληλένδετα με την εκπαίδευση είτε την επηρεάζουν έμμεσα ή άμεσα.
Παραδοχές
Θα ξεκινήσουμε με κάποιες παραδοχές. Η διάρκεια της θητείας δεν πρόκειται να αλλάξει. Ή μάλλον καλύτερα, δεν πρόκειται να αυξηθεί. Το πλέον θετικό σενάριο είναι να παραμείνει ίδιας διάρκειας. Ένα άλλο σημείο είναι ότι η διάρκεια της θητείας δεν έχει, ούτε ποτέ είχε, σχέση με την διάρκεια ή την ποιότητα εκπαιδεύσεως. Η διάρκεια της θητείας έχει άμεση σχέση με τα ποσοστά επάνδρωσης. Τα ποσοστά επάνδρωσης φυσικά επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα εκπαιδεύσεως αλλά υπάρχουν τρόποι να υπερκεραστούν τα προβλήματα. Μία άλλη παραδοχή είναι ότι με τέτοια διάρκεια θητείας είναι εξαιρετικά δύσκολο να διατηρούνται ειρηνικοί ετοιμοπόλεμοι σχηματισμοί. Και πάνω σε αυτό θα στηριχτεί η όλη πρόταση. Ότι πλέον η θητεία θα αποσκοπεί πρωτίστως στην προετοιμασία των εφέδρων και όχι τόσο στην διατήρηση επιχειρησιακά έτοιμων Τμημάτων. Σκελετό θα αποτελέσει η Εθνική Φρουρά, που λόγω μεγέθους είναι πιο εύκολο να αναλυθεί αλλά και που έχει ορισμένες ιδιαιτερότητες, με κύρια την μία και μόνη σειρά κατάταξης κληρωτών, που δημιουργεί επιπλέον προκλήσεις. Όλα όσα θα παρουσιάσουμε όμως έχουν άμεση εφαρμογή και στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Η κύρια παραδοχή είναι ότι η προσπάθεια δεν πρόκειται ποτέ να αποδώσει απόλυτα ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Στόχος είναι να μειωθούν στο μέτρο του δυνατού οι αρνητικές συνέπειες των αποφάσεων της πολιτικής ηγεσίας μέσω της βελτίωσης της απόδοσης της λειτουργίας του στρατεύματος.
Για να λειτουργήσει σε όποιο βαθμό ικανοποιητικά η πρόταση που θα παρουσιάσουμε πρέπει απαραιτήτως να ισχύσουν ορισμένες προϋποθέσεις. Οι κύριες από αυτές είναι οι εξής:
- Πρόσληψη ικανού αριθμού πολιτικού προσωπικού ώστε υπηρεσίες όπως Μαγειρεία/Εστιατόρια, ΚΨΜ και υπηρεσίες καθαριοτήτων να εκτελούνται αποκλειστικά από το πολιτικό προσωπικό. Πιο αναλυτικά αυτό μεταφράζεται όπως παρακάτω.
-Υπηρεσία Εφοδιασμού (Μαγειρεία/Εστιατόρια) με 5-6 άτομα προσωπικό ανά Στρατόπεδο. Αυτοί θα είναι υπεύθυνοι για όλες τις σχετικές εργασίες όπως διαχείριση των εφοδίων και απόδοση λογαριασμού στο ΥΠΑΜ, προετοιμασία του φαγητού, προετοιμασία των χώρων σίτισης και καθαριότητα. Αυτό θα συμβάλει στην απαλλαγή στρατιωτικού προσωπικού από την εκτέλεση μη στρατιωτικών καθηκόντων αλλά και στην κατακόρυφη αύξηση της ποιότητας της παρεχόμενης υπηρεσίας λόγω του εξειδικευμένου επαγγελματικού προσωπικού και της αποκλειστικότητας των καθηκόντων τους. Επιπλέον θα απαλλάξει τις Διοικήσεις από την ανάγκη ενασχόλησης και θα τους επιτρέψει να αξιοποιήσουν τον χρόνο τους σε ουσιαστικά στρατιωτικά καθήκοντα. Για την λειτουργία του ρεύματος εφοδιασμού εν καιρώ επιχειρήσεων είχαμε αναπτύξει τις απόψεις μας αλλού αλλά επιγραμματικά μπορούμε να πούμε ότι μεγάλο μέρος των αναγκών πρέπει σε καιρό επιχειρήσεων να καλύπτονται από μερίδες επιχειρήσεων αλλά και από επίταξη σχετικών χώρων και εξειδικευμένου έφεδρου προσωπικού (π.χ αίθουσες δεξιώσεων, εστιατόρια, φούρνοι κλπ)
-ΚΨΜ. Κατ’ ανάλογο τρόπο με πιο πάνω, και με εργοδότηση 2-3 ατόμων ανά Στρατόπεδο οι υπηρεσίες ΚΨΜ μπορούν να λειτουργήσουν πολύ πιο αποδοτικά. Οι ώρες λειτουργίας τους μπορούν κάλλιστα να είναι ίδιες με οποιουδήποτε περιπτέρου όπως και η ποιότητα και τιμές των υπηρεσιών. Είδη όπως εμφιαλωμένο νερό, αναψυκτικά και μικρά σνακ μπορούν να διατίθενται από αυτόματες μηχανές πώλησης ώστε πέραν του ωραρίου λειτουργίας το προσωπικό να εξακολουθεί να έχει πρόσβαση σε υλικά πρώτης ζήτησης.
-Υπηρεσίες Καθαριότητας. Ένα συνεργείο καθαριότητας δύναται να εργοδοτηθεί ανά Στρατόπεδο και να είναι υπεύθυνο για τις καθαριότητες στους χώρους υγιεινής, λουτρά και τουαλέτες, στους λοιπούς κοινόχρηστους χώρους όπως λέσχες, χώροι άθλησης κλπ και στους χώρους των επιτελείων των Μονάδων. Γενικά, με μία δύναμη 4-5 ατόμων ένα τέτοιο συνεργείο μπορεί να καλύψει τις ανάγκες ενός μέσου μεγέθους Στρατοπέδου με μια συχνότητα ημερήσιας καθαριότητας των χώρων υγιεινής και περιοδικής καθαριότητας των λοιπών χώρων.
Αυτό, όπως και όλα τα πιο πάνω, είναι λύσεις που εφαρμόζονται σε λοιπές κρατικές υπηρεσίες και λειτουργούν αποδοτικά. Η επέκταση τους και στον χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων θα έπρεπε να είναι αυτονόητη. Τα οφέλη είναι πολλαπλά. Πέραν της παροχής εργασίας σε σημαντικό αριθμό πολιτών κύρια οφέλη προκύπτουν από την καλύτερη αξιοποίηση του στρατιωτικού προσωπικού και από την αύξηση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Επίσης να τονίσουμε ότι πολιτικό προσωπικό υπηρετεί με επιτυχία σε Διμοιρίες και Ουλαμούς Συντηρήσεως, στο Τεχνικό και στο ΣΥΠ/ΣΕΜ και ο θεσμός πρέπει να επεκταθεί και εκεί.
- Εξοικονόμηση χρόνου εκπαιδεύσεως μέσω της ολοκλήρωσης των Ιατρικών εξετάσεων και αξιολογήσεων, των αθλητικών δοκιμασιών επιλογής, της χρεώσεως ατομικών ειδών και της κατανομής σε Όπλα/Σώματα και Μονάδες πριν την ημερομηνία κατάταξης. Αυτό προϋποθέτει καλή ενημέρωση του προς κατάταξη προσωπικού και συνεπή και αποδοτική εργασία από τα υπεύθυνα στρατιωτικά τμήματα (Στρατολογία, Διευθύνσεις κλπ) καθώς και συνεργασία με πολιτικούς φορείς όπως τα Δημόσια Νοσοκομεία.
- Ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών πληροφορικής και λογισμικού που θα επιτρέψουν:
- Την ενημέρωση του προς κατάταξη προσωπικού για τις υποχρεώσεις του προ της κατάταξης και τον τρόπο εκπλήρωσης τους
- Την ενημέρωση του προς κατάταξη προσωπικού για τις επιλογές που έχει ως προς το πού και πώς θα υπηρετήσει (Επιλογή σε Όπλα/Σώματα, Φρουρές προτίμησης κλπ)
- Διανομή πληροφοριακού και εκπαιδευτικού υλικού που θα το βοηθήσει στην θητεία του. Τέτοιο μπορεί να είναι οι Στρατιωτικοί Κανονισμοί και Διατάξεις, εκπαιδευτικά βίντεο και έντυπα κλπ.
- Κοινοποίηση στους εφέδρους του προγράμματος εκπαιδεύσεως που δύναται να τους ενδιαφέρει και των ευκαιριών που έχουν να παρακολουθήσουν τα αντικείμενα εκπαιδεύσεως.
- Συμπλήρωση αιτήσεων, στοιχείων κλπ ώστε να μειωθεί η γραφειοκρατία.
Οι δυνατότητες είναι πάρα πολλές. Η εκμετάλλευση της τεχνολογίας είναι εκ των ων ουκ άνευ εφόσον η θέληση είναι να συμβαδίζεις με τα δεδομένα της εποχής.
- Εξοικονόμηση προσωπικού από άσκοπα μέτρα ασφαλείας μέσω της καθολικής εγκατάστασης συστημάτων συναγερμού και ηλεκτρονικών μέσων επιτήρησης στο σύνολο των χώρων των Στρατοπέδων. Αυτό θα επιτρέψει τον περιορισμό του προσωπικού που ασχολείται με καθήκοντα φρούρησης στο απολύτως ελάχιστο, θα βελτιώσει την ασφάλεια των εγκαταστάσεων και θα επιτρέψει ταχύτερη και πιο αποδοτική αντίδραση σε τυχών περιστατικά ασφαλείας. Πλέον τα μέτρα φρούρησης μπορούν να διαμορφωθούν με επάνδρωση της Κεντρικής Πύλης, ως έχει, με 1-2 περίπολα δήλωσης παρουσίας, περιοδικού επιτόπιου ελέγχου και πιστοποίησης της ηλεκτρονικής επιτήρησης και με Τμήμα Αμέσου Επεμβάσεως ανάλογου δυνάμεως σε χώρους αναπαύσεως και αναμονής. Περιττό να πούμε ότι τα ηλεκτρονικά μέτρα επιτήρησης είναι ο κανόνας στο σύνολο των επιχειρήσεων του πολιτικού τομέα και κρατικού τομέα.
Με παρόμοια φιλοσοφία μπορεί να γίνεται και η επιτήρηση της ΓΚΠ (Γραμμής Καταπαύσεως του Πυρός). Τα ηλεκτρονικά μέσα με κεντρικό έλεγχο δύναται να καλύψουν το σύνολο της ΓΚΠ με αποτελεσματική, επίμονη και ακούραστη επιτήρηση και να περιορίσουν τα επανδρωμένα φυλάκια σε εκείνα που προορίζονται να αποτελέσουν σημεία στηρίξεως ή έχουν δεσπόζουσα θέση. Οι Σχηματισμοί και τα Συγκροτήματα κατά παρόμοιο τρόπο διατηρούν Τμήματα τα οποία μπορούν να ανταποκριθούν άμεσα σε τοπικού χαρακτήρα περιστατικά. Άλλωστε είναι μη ρεαλιστικό να πιστεύει κάποιος ότι ένα φυλάκιο δύναται να προβάλει αντίσταση σε περίπτωση αιφνιδιαστικής εκδήλωσης επίθεσης.
- Δημιουργία κατάλληλων εκπαιδευτικών πυρήνων μέσω της προετοιμασίας εκπαιδευτών οι οποίοι θα είναι απόλυτοι γνώστες των αντικειμένων τους, θα βρίσκονται σε επαφή με τις εξελίξεις και θα προάγουν την βελτίωση των υφιστάμενων μεθόδων, υλικών, τακτικών κλπ. Αυτοί οι πυρήνες δύναται για κάποια αντικείμενα να επανδρώνουν θέσεις μετάθεσης, και να έχουν ως αποκλειστικό έργο την εκπαίδευση ενώ για άλλα επιβάλλεται να είναι θέσεις απόσπασης ώστε να διατηρείται η επαφή με τις επιχειρησιακές Μονάδες. Κύρος γνώμονας των εκπαιδευτών πρέπει να είναι η εφαρμογή των όσων διδάσκουν στο τακτικό επιχειρησιακό πλαίσιο.
- Τέλος, πρέπει να γίνει αντιληπτό από όλους ότι ο Στρατός δεν είναι ο χώρος εκείνος που έχει ευθύνη να διδάσκει ιστορία, να προωθεί κοινωνικές παραδόσεις, να προάγει το θρησκευτικό αίσθημα, να μαθαίνει νοικοκυροσύνη, να παράγει κοινωνικό έργο ή να παράγει πατριώτες και δεν είναι χώρος εκδηλώσεων, πολιτισμού και κουλτούρας. Ο Στρατός έχει την μέγιστη ευθύνη να προετοιμάσει το προσωπικό του εκπαιδεύοντας το για πολεμικές επιχειρήσεις. Όλα τα άλλα είναι ευθύνη του συστήματος παιδείας και της κοινωνίας σαν σύνολο.
Μετά την μακρά αυτή εισαγωγή ας προχωρήσουμε στην φιλοσοφία εκπαιδεύσεως. Κύριο χαρακτηριστικό είναι το ότι αποσκοπεί στην προετοιμασία του κληρωτού για την εφεδρεία, όπως προαναφέραμε. Η ανάπτυξη θα γίνει υπό τύπο προγράμματος εκπαιδεύσεως, προβάλλοντας ανά σημείο παραδείγματα ή σημαντικά σημεία.
Το πρόγραμμα εκπαιδεύσεως χωρίζεται σε δύο κύκλους, με τον πρώτο να έχει τον χαρακτήρα της ολοκληρωμένης εκπαίδευσης κληρωτού και τον δεύτερο να αποσκοπεί στην συντήρηση της εκπαίδευσης του πρώτου κύκλου, την περαιτέρω ανάπτυξη ορισμένων δεξιοτήτων, την παραγωγή μικρών ηγητόρων και την προετοιμασία για την εφεδρεία.
Ο πρώτος κύκλος χωρίζεται σε 4 διακριτές Περιόδους ως εξής:
– Περίοδος Προπαρασκευαστικής Εκπαίδευσης διάρκειας 4 εβδομάδων
-Περίοδος Βασικής Εκπαίδευσης διάρκειας 6 εβδομάδων
-Περίοδος Προκεχωρημένης Εκπαίδευσης διάρκειας 6 εβδομάδων
-Περίοδος Επιχειρησιακής Εκπαίδευσης διάρκειας 6 εβδομάδων.
Ο δεύτερος κύκλος έχει σαν κύριο χαρακτηριστικό την λειτουργία σχολείων ανάπτυξης πιο εξειδικευμένων ικανοτήτων, π.χ. σχολεία Ακροβολιστών, αλλά κυρίως την λειτουργία σχολείων μικρών ηγητόρων, δηλαδή Δεκανέων και Λοχιών και, ιδανικά, Δόκιμων Έφεδρων Αξιωματικών.
Πρώτος Κύκλος
Προπαρασκευαστική Εκπαίδευση
Αυτή η Περίοδος αποσκοπεί κυρίως στην ομαλή εισαγωγή του κληρωτού στο στρατιωτικό περιβάλλον, στην βελτίωση της σωματικής του κατάστασης και στην προετοιμασία του για να παρακολουθήσει την Βασική Εκπαίδευση. Είναι κοινή για το σύνολο των καταταγέντων και δύναται να διεξάγεται συλλογικά στα ΚΕΝ. Η διάρκεια της επιβάλλεται από την ανάγκη απόδοσης του προσωπικού στους κατά τόπους Σχηματισμούς και Μονάδες πρωτού απολυθεί η προηγούμενη ΕΣΣΟ.
Χωρίζεται σε 4 φάσεις διάρκειας μιας εβδομάδας η κάθε μια.
1η Φάση – Εισαγωγή στο Στράτευμα
Αυτή η Φάση ξεκινά με την κατάταξη. Είναι δεδομένο ότι η πρώτη μέρα θα αναλωθεί σε διαδικαστικά θέματα, ξενάγηση στους χώρους, ενημέρωση για το πρόγραμμα, διαχωρισμό σε οργανικά τμήματα, διευθέτηση εκκρεμοτήτων κλπ.
Οι υπόλοιπες μέρες θα αξιοποιηθούν σε θεωρητικά αντικείμενα όπως εκμάθηση της δομής και της οργάνωσης του Στρατού, πληροφόρηση για τα χαρακτηριστικά και τις αποστολές των Όπλων και Σωμάτων και Κλάδων, πληροφόρηση για τους Βαθμούς και την Ιεραρχική Δομή του Στρατού, μαθήματα για τους νόμους, τους κανονισμούς και τις υποχρεώσεις τους ως κληρωτοί, γενική ενημέρωση για το Δόγμα Επιχειρήσεων της Ε.Φ. κλπ. Μία μέρα είναι σημαντικό να αφιερωθεί στην εκμάθηση των υλικών (στολής, εξάρτυσης κλπ) του σωστού τρόπου χρήσης τους και του σωστού τρόπου συντήρησης και αποκατάστασης τους. Επιβάλλεται όπως με την λήξη της τελευταίας μέρας της Φάσης γίνει αξιολόγηση μέσω γραπτής εξέτασης (πιο κάτω θα αναφερθούμε περί αξιολογήσεων).
Το πρόγραμμα των απογευματινών ωρών της πρώτης Φάσης περιλαμβάνει γυμναστική, κυρίως ελαφρό τροχάδην και μυική ενδυνάμωση.
2η Φαση – Ατομικό Τυφέκιο
Αυτή η Φάση έχει σαν σκοπό την εκμάθηση του Ατομικού Τυφεκίου, G3 στην παρούσα, του ασφαλούς τρόπου χειρισμού του, τις βασικές αρχές χειρισμού οπλισμού, εισαγωγή στις θέσεις βάλλοντος – κύριες και ενδιάμεσες, κλπ. Η εβδομάδα ξεκινά με το θεωρητικό υπόβαθρο, αρχές λειτουργίας τυφεκίου και φυσιγγίων, περιγραφή και παρελκόμενα κλπ. μαζί με την λύση/αρμολόγηση και συντήρηση την πρώτη μέρα. Η δεύτερη μέρα συνεχίζει με τον χειρισμό, την σκόπευση, την θεραπεία εμπλοκών και τις θέσεις βάλλοντος. Την Τρίτη μέρα το σύνολο του χρόνου πρέπει να αναλωθεί στην πρακτική εξάσκηση των αντικειμένων της δεύτερης μέρας και στην εισαγωγή στις αρχές σκοπεύσεως και βολής. Η τέταρτη και πέμπτη μέρα στο σύνολο τους είναι αφιερωμένες στην εκτέλεση βολών. Ο κάθε κληρωτός πρέπει να μάθει να ρυθμίσει τα σκοπευτικά του όπλου του. Να εκτελέσει βολές εξοικείωσης πρηνηδόν, να εκτελέσει βολές αποτελέσματος (συγκέντρωσης) από μικρές αποστάσεις (50-100μ) και βολές εξοικείωσης από όλες τις θέσεις βάλλοντος. Εξαιρώντας τις βολές ρύθμισης ο εκπαιδευόμενος δέον να ρίξει κατ’ ελάχιστον 80 φυσίγγια (10 εξοικείωσης πρηνηδόν, 20 συγκέντρωσης, 10 όρθιος, γονατιστός, καθήμενος, με στήριγμα και σε ριπές). Κλείνοντας η πέμπτη μέρα πρέπει να περιλάβει αξιολόγηση σε βολή με εναλλαγή θέσεων.
3η Φάση – Εισαγωγή στην Προστασία Δυνάμεως
Το όνομα της Φάσης περικλείει το εύρος των ενεργειών ώστε να μειώσει την τρωτότητα του ο στρατιώτης. Αυτά τα αντικείμενα περιλαμβάνουν την Παραλλαγή, στην οποία πρέπει να αφιερωθεί ολόκληρη η μέρα. Γίνεται διδασκαλία του θεωρητικού υπόβαθρου, γίνεται επίδειξη και μετά πρακτική εξάσκηση. Η πρακτική εξάσκηση ακολουθείται από αξιολόγηση. Επίσης δίνονται οδηγίες και υλικά για κατασκευή αυτοσχέδιου καλύμματος διάσπασης σχήματος κράνους. Άλλο αντικείμενο είναι αυτό της κάλυψης. Ο εκπαιδευόμενος, αφού σε θεωρητικό μάθημα κατανοήσει την αξία της κάλυψης, της τρωτότητας των υλικών κάλυψης και τον τρόπο που μπορεί να εκμεταλλευτεί αυτήν οδηγείται μετά σε κατάλληλους χώρους ώστε πρακτικά να εφαρμόσει τις αρχές που έμαθε. Καλό είναι η κάλυψη να συνδυαστεί και με τις αρχές και κατάληψη θέσης μάχης. Τα περί κάλυψης θα απασχολήσουν την δεύτερη μέρα. Η τρίτη μέρα θα αναλωθεί στις ενέργειες του στρατιώτη σε περίπτωση προσβολής από ελαφρά όπλα, βαρέα όπλα, πυροβολικό και όλμους και εναέρια μέσα. Αυτές οι ενέργειες δύναται να περιλάβουν τις διαδικασίες όταν το τμήμα βρίσκεται εν κινήσει οδικώς, πεζή, σε χώρους συγκεντρώσεως, εντός στρατοπέδου κλπ. Είναι σημαντικό να εξηγηθεί ο τρόπος που οι διάφορες απειλές δύναται να ενεργήσουν και τα χαρακτηριστικά καθώς και η αποτελεσματικότητα της προσβολής από κάθε μια και γιατί επιλέγεται ο κάθε τρόπος αντίδρασης. Σημαντικό είναι επίσης μέγιστος χρόνος να αναλωθεί σε πρακτική εξάσκηση. Η τέταρτη μέρα θα καταπιαστεί με το εξαιρετικής σημασίας αντικείμενο του ατομικού ορύγματος. Σαν θεωρητικό υπόβαθρο πρέπει να αναλυθεί όλο το φάσμα της οργάνωσης εδάφους. Ενώ δεν πρέπει να παραλειφθεί η αναφορά στην οργάνωση/οχύρωση κατοικημένων τόπων. Μετά, σε κατάλληλους χώρους το εκπαιδευόμενο προσωπικό ετοιμάζει στην πράξη ένα ατομικό όρυγμα, και αξιολογείται επ’ αυτού. Η τελευταία μέρα θα καταπιαστεί με θεωρητικά αντικείμενα που έχουν να κάνουν με ασφάλεια πληροφοριών, διαδικτύου, επικοινωνιών κλπ.
4η Φάση – Πρώτες Βοήθειες Μάχης
Ένα κρισιμότατης σημασίας αντικείμενο. Σε αυτή τη φάση οι 3 πρώτες μέρες είναι αφιερωμένες στην εκμάθηση βασικών αρχών πρώτων βοηθειών. Ξεκινώντας την πρώτη μέρα με τα θεωρητικά αντικείμενα (φυσιολογία ανθρώπινου σώματος, τύποι και συχνότητα τραυμάτων, τρόποι αντιμετώπισης κλπ), προχωρούμε την δεύτερη μέρα στην ανάπτυξη δεξιοτήτων με την πρακτική εξάσκηση κυρίως σε τοποθέτηση τουρνικέ, τοποθέτηση ατομικού επιδέσμου, κατασκευή και τοποθέτηση νάρθηκα και μεταφορά τραυματία. Η τρίτη μέρα θα είναι αφιερωμένη στην εφαρμογή όλων όσων διδάχθηκαν μέσω σεναρίων γεγονότων. Δηλαδή εφαρμογή των αρχών και των ικανοτήτων σε δεδομένο τακτικό πλαίσιο. Η μέρα τελειώνει με γραπτή και πρακτική αξιολόγηση.
Οι υπόλοιπες δύο μέρες της εβδομάδας θα αφιερωθούν στην αποκατάσταση των υλικών και χώρων και στην προετοιμασία και διεξαγωγή ενός απλού τελετουργικού κατά τα πρότυπα της Ορκομωσίας.
Βασική Εκπαίδευση
Η Περίοδος της Βασικής Εκπαίδευσης, διάρκειας 6 εβδομάδων, θα διεξάγεται κατά Σχηματισμό. Ο λόγος είναι το γεγονός ότι πλησιάζοντας η ημερομηνία απόλυσης της προηγούμενης ΕΣΣΟ πρέπει πλέον η νέα ΕΣΣΟ να μεταβεί στις έδρες των Μονάδων του καθ’ ενός και να αναλάβει μέρος των μέτρων φύλαξης και λοιπών υπηρεσιών. Η δεσμευτική ημερομηνία απόλυσης της προηγούμενης ΕΣΣΟ αναγκάζει το πρόγραμμα να είναι βαρύ σε νυχτερινές εκπαιδεύσεις κατά τις πρώτες δύο εβδομάδες ενώ πιο ελαφρύ στις επόμενες 4 ώστε να μην διαταράσσονται σοβαρά τα μέτρα ασφαλείας.
Κύριος σκοπός αυτής της περιόδου είναι η επίτευξη του «basic soldiering» δηλαδή η απόκτηση των ικανοτήτων εκείνων που θα επιτρέψουν στον κληρωτό να εκτελεί τον βασικό ρόλο του μαχητή.
Η Βασική Εκπαίδευση χωρίζεται σε 3 Φάσεις διάρκειας 2 εβδομάδων η κάθε μια ως εξής:
1η Φάση – Διαβίωση εν εκστρατεία
Η Φάση ξεκινά με θεωρητικά μαθήματα που έχουν σχέση με τον προσανατολισμό (χάρτης, πυξίδα, GPS), την ονοματολογία εδάφους, εκτίμηση αποστάσεων, κατάδειξη στόχου κλπ. Επίσης, δίνονται οι βασικες αρχές της διαβίωσης στο ύπαιθρο μέσα στο τακτικό πλαίσιο των επιχειρήσεων. Τα θεωρητικά μαθήματα και η σχετική πρακτική εξάσκηση χρειάζονται 4 μέρες. Με την λήξη του θεωρητικού μέρους οι εκπαιδευόμενοι μεταβαίνουν σε χώρους που προσομοιάζουν ΧΤΠ (Χώρος Τελικού Προορισμού) και διαμένουν για περίοδο 3-4 ημερών. Εκεί το πρόγραμμα περιλαμβάνει μικρές πορείες τήρησης κατεύθυνσης, κατασκευή ορύγματος, αντικείμενα παραλλαγής οχημάτων και εγκαταστάσεων, υγιεινή εν εκστρατεία, βασικές αρχές επιβίωσης, αντικείμενα Ναρκοπολέμου και παγιδεύσεων κλπ. Με το πέρας της διαβίωσης η εκπαίδευση συνεχίζεται πίσω στο στρατόπεδο με απενημέρωση για τα όσα διδάχθηκαν και δοκιμάστηκαν πρακτικά και τέλος με γραπτή αξιολόγηση.
2η Φάση – Βολές
Αποκλειστικός σκοπός της Φάσης είναι η περαιτέρω βελτίωση των εκπαιδευομένων σε αντικείμενα βολών. Γίνεται εισαγωγή στις επιχειρήσεις εντός κατοικημένων τόπων με αντικείμενα όπως εκκαθάριση και κατάληψη κτηρίου σε βασικό επίπεδο. Οι βολές της φάσης δύναται να περιλαμβάνουν, Βολές Ταχείας Αντίδρασης, Βολές από Ανορθόδοξες Θέσεις, Βολές εν Κινήσει, Πυρ και Κίνηση δύο Αντρών, Βολές μέσα από Όρυγμα, Βολές από θέσεις Αστικού Περιβάλλοντος και Βολές από Πήγματα Οχημάτων Γενικής Χρήσης. Είναι σημαντικό σε αυτή τη Φάση ο εκπαιδευόμενος να αναλώσει σημαντικό αριθμό φυσιγγίων. Όχι λιγότερα των 300. Σε αυτή τη Φάση επίσης γίνονται βολές εξοικείωσης με οπλοπολυβόλα, πολυβόλα και χειροβομβίδες. Είναι σημαντικό επίσης να τονιστεί ότι για ορισμένα είδη βολών επιβάλλεται να γίνεται και αξιολόγηση.
3η Φάση – Τακτικές Μικρών Κλιμακίων
Εδώ οι εκπαιδευόμενοι ασκούνται σε αντικείμενα που έχουν να κάνουν κυρίως με κίνηση εντός τμημάτων. Τέτοια αντικείμενα είναι η σηματοδοσία, οι σχηματισμού κίνησης, η δυναμική εμπλοκή ή απεμπλοκή, η ασφάλιση χώρων με εγκατάσταση ΣΤΕΚ, ο χειρισμός αιχμαλώτων και πολλά άλλα. Είναι αντικείμενα καθαρά πρακτικά μετά από μικρή θεωρητική επεξήγηση των λόγων που επιβάλλουν την κάθε τακτική. Η πρακτική εξάσκηση μπορεί να περιλάβει και την χρήση αβολίδωτων.
Προκεχωρημένη Εκπαίδευση
Με την λήξη της Βασικής Εκπαίδευσης όλοι οι επιτυχώς ολοκληρώσαντες εκπαιδευόμενοι πρέπει να θεωρούνται πλέον βασικών ικανοτήτων Τυφεκιοφόροι. Είναι σημαντικό να τονιστεί το βασικών διότι ενώ είναι ένα ικανοποιητικό επίπεδο εκπαίδευσης για τους άντρες των έτερων Κλάδων και των λοιπών Όπλων και Σωμάτων δεν είναι ικανοποιητικό επίπεδο για το Πεζικό.
Η Περίοδος έχει διάρκεια 6 εβδομάδων αλλά η διάκριση σε Φάσεις διαφέρει κατά περίπτωση. Κύριος σκοπός της Προκεχωρημένης Εκπαίδευσης είναι η εκμάθηση των ειδικοτήτων. Άρα, εκ των πραγμάτων, η εκπαίδευση παύει πλέον να είναι κοινή για όλους τους εκπαιδευόμενους. Αντ’ αυτού δημιουργούνται σχολεία ειδικοτήτων. Ανάλογα με την ειδικότητα τα σχολεία δύναται να λειτουργήσουν σε επίπεδο Διευθύνσεων, Σχηματισμών ή και Μονάδων. Η διεξοδική παράθεση απαιτήσεων και λεπτομερειών γι’ αυτή την περίοδο είναι πέραν των προσωπικών και συλλογικών μας δυνατοτήτων αλλά εκφεύγει και από τους σκοπούς του άρθρου που είναι μια συνοπτική παρουσίαση μιας νέας φιλοσοφίας στην εκπαίδευση.
Παρόλα αυτά κάποια γενικά σημεία μπορούν να τεθούν. Αυτά στοιχίζονται στα εξής:
-Για κάθε ειδικότητα είναι σημαντικό να τίθεται ένα στέρεο θεωρητικό υπόβαθρο.
-Με την λήξη της θεωρητικής φάσης πρέπει να γίνεται γραπτή αξιολόγηση
-Ο περισσότερος χρόνος πρέπει να δοθεί στην πρακτική εξάσκηση. Αν η ειδικότητα αφορά οπλισμό είναι υψίστης σημασίας να γίνουν επαρκούς αριθμού και ποιότητας βολές.
-Η πρακτική εξάσκηση πρέπει να λαμβάνει υπόψη το τακτικό πλαίσιο στο οποίο η κάθε ειδικότητα θα λειτουργήσει.
-Αποκορύφωμα πρέπει πάντα να αποτελεί η εφαρμογή της πρακτικής εξάσκησης σε υπόβαθρο θεωρητικών σεναρίων γεγονότων.
Επιχειρησιακή Εκπαίδευση
Η περίοδος αυτή ξεκινά με μια κρίσιμης σημασίας ενέργεια. Την τοποθέτηση όλων όσων ολοκλήρωσαν επιτυχώς την εκπαίδευση σε Οργανικά Επιχειρησιακά Τμήματα. Πλέον συγκροτούνται Ομάδες και Διμοιρίες Πεζικού, Ουλαμοί Αρμάτων και Πυροβολικού, αντίστοιχα Τμήματα Σωμάτων κλπ. Πλέον ο εκπαιδευόμενος είναι ενταγμένος σε ένα σύνολο μαζί με επικεφαλής Υπαξιωματικούς και Αξιωματικούς.
Η διάρκεια της Περιόδου της Επιχειρησιακής Εκπαίδευσης είναι 6 εβδομάδες και υποχρεωτικά πρέπει να γίνεται σε επίπεδο Μονάδας. Η κάθε Μονάδα ορίζει μια Υπομονάδα της ως το Τμήμα εκείνο που θα υποδεχτεί και θα εκπαιδεύσει τους νεοτοποθετημένους. Τα οργανικά στελέχη της Υπομονάδας είναι υπεύθυνα για την εκπαίδευση, με την υποστήριξη κι άλλων φυσικά, διότι οι νεοτοποθετημένοι είναι η οργανική δύναμη της Υπομονάδας τους για τα επόμενα 3 χρόνια, ως κληρωτοί τώρα, και ως έφεδροι αργότερα. Η τήρηση αυτού του κανόνα στο 100% είναι πρακτικά αδύνατη. Κάθε προσπάθεια όμως πρέπει να γίνεται ώστε οι αρχικοί οργανικοί δεσμοί να παραμείνουν όσο το δυνατό ακλόνητοι. Το πώς προκύπτουν αυτά τα τρία χρόνια θα το εξηγήσουμε αργότερα. Για την ώρα πρέπει να επισημανθεί ότι η κάθε Μονάδα εκπαιδεύει το προσωπικό της με γνώμονα την συγκεκριμένη της Αποστολή και με τρόπο που θα εξυπηρετήσει όσο το δυνατό καλύτερα τον σκοπό αυτό.
Η Περίοδος της Επιχειρησιακής Εκπαίδευσης περιλαμβάνει, ανάμεσα σε άλλα, αναγνώριση και κτήση των χώρων και τομέων ευθύνης της Μονάδας, εφαρμογή και δοκιμές επιχειρησιακών σχεδίων, δοκιμές καταστάσεων ανάγκης, ΤΑΜΣ τουλάχιστον επιπέδου Υπομονάδας κλπ. Αυτή η Περίοδος προσφέρεται για κλήση εφέδρων για μικρής κλίμακας ΤΑΜΣ, είτε για συμπλήρωση της Υπομονάδας των εκπαιδευομένων κληρωτών είτε για ενεργοποίηση πλήρους εφεδρικής Υπομονάδας. Με το πέρας αυτής της Περιόδου ο εκπαιδευόμενος έχει ολοκληρώσει των Πρώτο κύκλο εκπαιδεύσεως και θεωρείται ολοκληρωμένος Οπλίτης.
Δεύτερος Κύκλος
Πλέον ο εκπαιδευμένος Οπλίτης έχει συμπληρώσει 6 μήνες θητείας (αθροιστικά είναι 22 εβδομάδες εκπαίδευσης). Εδώ είναι το χρονικό σημείο που πλέον οι Διοικήσεις έχουν ολοκληρωμένη εικόνα για το προσωπικό τους. Είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή για να προταθούν άτομα για να εκπαιδευτούν ως Έφεδροι Υπαξιωματικοί και ως Δόκιμοι Έφεδροι Αξιωματικοί. Ένας Έφεδρος Δεκανέας ή Λοχίας απαιτεί γύρω στις 6 εβδομάδες περαιτέρω εκπαίδευσης, κυρίως στην ηγεσία, τακτικές μικρών κλιμακίων κλπ ανάλογα και με την ειδικότητα του. Κατ’ αναλογία, ένας Δόκιμος Έφεδρος Αξιωματικός απαιτεί το λιγότερο ακόμα 12 εβδομάδες εκπαιδεύσεως. Είναι τεράστιο πλεονέκτημα της διαδικασίας αυτής ότι οι υποψήφιοι Υπαξιωματικοί και Αξιωματικοί είναι ολοκληρωμένοι Οπλίτες στην ειδικότητα τους, οπότε έχουν γερές βάσεις πάνω στις οποίες μπορούν να χτίσουν τις απαιτήσεις του βαθμού τους.
Ο Δεύτερος Κύκλος προσφέρεται επίσης για την ανάπτυξη απαιτητικών ικανοτήτων όπως αυτών του Νοσοκόμου Μάχης, του Σκαπανέα, του Ακροβολιστή και Ελεύθερου Σκοπευτή και αντίστοιχων ειδικοτήτων λοιπών Όπλων και Σωμάτων. Επίσης προσφέρεται για απόκτηση δεύτερης ειδικότητας όπως Οδηγού.
Σημαντικό ρόλο στον Δεύτερο Κύκλο έχει και η προετοιμασία του κληρωτού για την μετάπτωσή του στην εφεδρεία. Αυτή θα περιλαμβάνει ενημέρωση για το νομικό πλαίσιο, για τυχόν μετακίνησή του εντός ή εκτός Μονάδας, για ευκαιρίες που έχει ως έφεδρος να συνεχίσει την εκπαίδευση του ή να συμμετάσχει σε δραστηριότητες την Μονάδας κλπ.
Εξέταση θεμάτων που προκύπτουν μέσα από την πρόταση
Επάνδρωση και Επιχειρησιακή Ετοιμότητα Μονάδων
Όπως έχουμε δηλώσει από την αρχή η πρόταση εστιάζει στην προετοιμασία ικανής εφεδρείας περισσότερο απ’ ότι στην ύπαρξη επιχειρησιακά έτοιμων Μονάδων ειρηνικής περιόδου. Θεωρούμε άλλωστε ότι η ύπαρξη τέτοιων Μονάδων με τα ποσοστά επάνδρωσης που επιτρέπει η 14μηνη θητεία είναι εξαιρετικά δύσκολη και αμφίβολο αν μπορεί να επιτευχθεί.
Οπότε το πνεύμα της πρότασης προάγει την ύπαρξη τουλάχιστον μιας Υπομονάδας ανά Μονάδα πλήρως επανδρωμένης με τους κληρωτούς θητείας που μόλις ολοκλήρωσαν τους 4 πρώτους μήνες εκπαίδευσης και είναι στην αρχή της Περιόδου Επιχειρησιακής Εκπαίδευσης. Αυτό δημιουργεί ένα κενό επάνδρωσης με εκπαιδευμένο προσωπικό διάρκειας 2 μηνών (στους πρώτους δύο μήνες ακόμα υπηρετούν οι κληρωτοί της προηγούμενης ΕΣΣΟ) και ακόμα 1 μήνα ουσιαστικού κενού διότι οι κληρωτοί που περνούν Επιχειρησιακή Εκπαίδευση δεν έχουν ακόμα ολοκληρώσει ικανό ποσοστό αυτής. Αν και αυτό μπορεί να φαίνεται τραγικό, και εν μέρει είναι, εντούτοις είμαστε της άποψης ότι είναι πολύ καλύτερο από την υφιστάμενη κατάσταση της μη επαρκούς εκπαίδευσης διότι πρέπει να τηρηθούν τα ποσοστά επάνδρωσης μέσα στα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα της απόλυσης της προηγούμενης ΕΣΣΟ.
Μερική απάμβλυνση της κατάστασης μπορεί να φέρει η επάνδρωση με σημαντικό ποσοστό Συμβασιούχων Οπλιτών Μονάδων κρίσιμης σημασίας, όπως π.χ. Μονάδων ΠΒ, ΚΔ, ΤΘ, Μ/ΚΠΖ κλπ εις βάρος Μονάδων Υποστήριξης Διοικητικής Μέριμνας. Αυτό εν μέρει γίνεται ήδη. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει όμως αυτό να αποβαίνει εις βάρος της λειτουργικότητας των επηρεαζόμενων Μονάδων αλλά ούτε εις βάρος της δυνατότητας τους να εκπαιδεύσουν το προσωπικό τους σύμφωνα με τα πιο πάνω.
Συμβασιούχοι Οπλίτες
Γενικά σαν θεσμός μπορεί να δώσει πολλές λύσεις. Ο αριθμός των 3,000 όμως κρίνεται ως μικρός δεδομένων των αναγκών αλλά και της ανάγκης κάλυψης κενών θέσεων μετά από παραιτήσεις ή απολύσεις σε σχέση με τον χρόνο που απαιτεί η εκπαίδευση των νεοπροσληφθέντων. Οπότε πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο σημαντικής αύξησης του αριθμού.
Οι ΣυΟπ πρέπει να αποτελούν τον όγκο των Ομαδαρχών σε κάθε τέτοια θέση περιορίζοντας τις ανάγκες σε έφεδρους Υπαξιωματικούς και παράλληλα αυξάνοντας την ποιότητα των Τμημάτων τους μέσω της πολύχρονης πείρας που δύνανται να αποκτήσουν.
Οι ΣυΟπ επίσης δύνανται να αποτελέσουν τον χώρο στον οποίο η Ε.Φ. θα αναζητήσει τους αντικαταστάτες του όγκου των Μόνιμων και Εθελοντών Υπαξιωματικών όταν σε μερικά χρόνια πολλοί θα φτάνουν στα ηλικιακά όρια αποστρατείας. Η πείρα που θα έχουν αποκτήσει δεν είναι σοφό να μείνει ανεκμετάλλευτη ενώ οι ανάγκες σε Υπαξιωματικούς θα είναι πιο πιεστικές από ποτέ. Αυτό θα ελευθερώσει θέσεις ΣυΟπ για πλήρωση από πιο νεαρά άτομα.
Ένας τομέας που η πρόσληψη ΣυΟπ θα δώσει λύσεις είναι αυτός των Βοηθών Γραφείων, Γραφέων κλπ που μέχρι τώρα επανδρώνονταν από κληρωτούς. Η επάνδρωση από κληρωτούς πλέον αποτελεί τεράστιο πρόβλημα για τις Διοικήσεις καθώς μέχρι να γίνουν αποδοτικοί στην εργασία τους πλησιάζει ο χρόνος απόλυσης γεγονός που αναγκάζει τους επικεφαλής των Γραφείων σε ένα ατέρμονα κύκλο εκπαίδευσης καινούριων βοηθών. Η στελέχωση τέτοιων θέσεων από ΣυΟπ λύνει το πρόβλημα, αυξάνει την αποδοτικότητα του Γραφείου και επιτρέπει την ύπαρξη συνέχειας όταν κάποιος εκ των μελών του Γραφείου μετατεθεί ή άλλως πως απομακρυνθεί.
Κρίσιμο ρόλο έχουν να παίξουν και στις περιόδους εκείνες που τα ποσοστά επάνδρωσης είναι χαμηλά λόγω των αναγκών εκπαίδευσης. Οι ΣυΟπ σε αυτές τις περιόδους δύνανται να καλύψουν μεγάλο μέρος των αναγκών των μέτρων ασφαλείας και των λοιπών λειτουργικών υποχρεώσεων ώστε να μην διαταράσσεται σοβαρά το πρόγραμμα των Μονάδων.
Κληρωτοί Μειωμένης Σωματικής Ικανότητας
Είναι δεδομένο ότι σεβαστό ποσοστό των κληρωτών θητείας δεν δύνανται να ακολουθήσουν ένα απαιτητικό πρόγραμμα εκπαιδεύσεως λόγω μειωμένων σωματικών ικανοτήτων εξ’ αιτίας ασθενειών, παθήσεων κλπ. Οι Ικανότητας 2 (Ι2) συνήθως μπορούν να ακολουθήσουν μεγάλο μέρος του προγράμματος και πρέπει να θεωρούνται ως ικανοί για εκπαίδευση εξαιρουμένων κατά περίπτωση ορισμένων υποχρεώσεων.
Όσοι είναι Ι3 όμως δεν δύναται να παρακολουθήσουν ολοκληρωμένο πρόγραμμα. Οπότε, μετά την ολοκλήρωση της Περιόδου της Προπαρασκευαστικής Εκπαίδευσης δύνανται να τοποθετούνται στις Μονάδες τους ώστε να ενισχύουν τα μέτρα ασφαλείας στα στρατόπεδα που υπηρετούν.
Κατά τον ίδιο τρόπο και οι Ι4, οι οποίοι επιπλέον δεν φέρουν οπλισμό, δύνανται να συνεισφέρουν εκτελώντας βοηθητικά καθήκοντα και απαλλάσσοντας άλλο προσωπικό ώστε να παρακολουθήσει την εκπαίδευση. Κατά περίπτωση τέτοια καθήκοντα μπορεί να περιλάβουν και ενίσχυση του πολιτικού προσωπικού των Στρατοπέδων.
Είναι σαφές ότι οι Ι3 και Ι4 οπλίτες δεν πρέπει να προσμετρούνται στους επιχειρησιακά διαθέσιμους της κάθε Μονάδας ούτε να λαμβάνονται υπόψη στα ποσοστά επάνδρωσης.
Φυλάκια
Έχουμε αναφερθεί επιγραμματικά πιο πάνω, ειδικά στην ανάγκη μείωσης των επανδρωμένων Φυλακίων και την ενίσχυση της επιτήρησης μέσω ηλεκτρονικών συστημάτων. Είναι δεδομένο όμως ότι κάποια Φυλάκια είναι αναγκαίο να παραμείνουν και η επάνδρωση τους σε συνδυασμό με την εφαρμογή της πρότασης για την εκπαίδευση καθίσταται προβληματική. Πέραν της μείωσης των Φυλακίων, που θα μειώσει αισθητά και τις ανάγκες σε προσωπικό, περαιτέρω εξοικονομήσεις μπορούν να επιτευχθούν με την αξιοποίηση των Ι3 που προαναφέραμε κατά τις κρίσιμες περιόδους αλλά και μειωμένη επάνδρωση κατά τις περιόδους εκπαιδεύσεως. Επιπλέον ενίσχυση των Φυλακίων μπορεί να γίνει με την κλήση Εθνοφυλάκων από τους κατά τόπους ΛΚΤ (Λόχους Κατοικημένων Τόπων) των ΤΕΘ (Ταγμάτων Εθνοφυλακής) για συμπλήρωση του αριθμού των κληρωτών και ΣυΟπ το κρίσιμο διάστημα μεταξύ της απόλυσης της προηγούμενης ΕΣΣΟ και της πλήρους ολοκλήρωσης της εκπαίδευσης της υφιστάμενης ΕΣΣΟ.
Φυλάκια υψηλής σημασίας, είτε στρατιωτικής είτε άλλης, είναι δεδομένο ότι πρέπει να διατηρούν υψηλότερα ποσοστά επάνδρωσης ειδικά κατά τις μη εργάσιμες ώρες.
Καθημερινό Πρόγραμμα
Σημαντικό ρόλο στην επιτυχία του προγράμματος εκπαιδεύσεως παίζει το πώς είναι δομημένο και πως τηρείται το καθημερινό πρόγραμμα. Όλοι στην θητεία μας θυμόμαστε τις πολλαπλές αναφορές κάθε μέρα όπου γινόταν σπατάλη σημαντικού ποσοστού χρόνου για να μετρηθούμε, να ξαναμετρηθούμε, να επαναληφθούν οι ίδιες οδηγίες, προειδοποιήσεις κλπ. Η απάλειψη από το πρόγραμμα των αχρείαστων αναφορών είναι το πρώτο βήμα. Ο διαχωρισμός του εκπαιδευόμενου προσωπικού σε μικρά οργανικά τμήματα και η ανάθεση καθηκόντων σαν τμήματα απαλείφει την ανάγκη ελέγχου του καθενός ξεχωριστά.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι είναι πολύ πιο ωφέλιμο να κερδίσουν τον χρόνο εκπαιδεύσεως οι πολλοί παρά να χαθεί χρόνος για το παράπτωμα ή την εκτροπή των λίγων. Σαν παραδείγματα μπορούμε να παραθέσουμε τα εξής:
-Λήψη Γευμάτων. Καθορισμός συγκεκριμένων ωρών καθημερινά που θα είναι ανοιχτά τα εστιατόρια, για πρωϊνό, γεύμα και δείπνο. Το προσωπικό είναι ελεύθερο εντός του χρονοδιαγράμματος να πάει για φαγητό. Κατά τον ίδιο τρόπο, ο καθένας είναι υπεύθυνος να ειδοποιήσει για τυχόν αδυναμία του να προλάβει τα χρονοδιαγράμματα. Αν το φαγητό είναι ποιοτικό όλοι θα επιδιώξουν να πάνε. Αν δεν είναι τότε πρέπει να αναζητηθούν ευθύνες. Ο στρατιώτης, 18 χρονών, δεν χρειάζεται δασκάλεμα για να φάει ή να μην φάει.
-Ημερήσια Υπηρεσία. Η επανάληψη των ίδιων οδηγιών στην Φρουρά με την όποια τυχόν δικαιολογία είναι αντιπαραγωγική επίσης. Ο στρατιώτης εμπίπτει και αυτός στο στρατιωτικό πειθαρχικό και ποινικό κώδικα. Εφόσον ενημερωθεί και εκπαιδευτεί για τις υποχρεώσεις του, δεν χρειάζεται να του το επαναλαμβάνουν κάποιοι καθημερινά. Αυτό μπορεί να είναι εν μέρει αναγκαίο τους πρώτους μήνες αλλά μετέπειτα δεν έχει κανένα όφελος ή σκοπό.
-Επιθεωρήσεις. Κατά τον ίδιο τρόπο οι καθημερινές επιθεωρήσεις ξυρίσματος, κρεβατιών κλπ και πάλιν με κανένα τρόπο δεν προάγουν την στρατιωτική εκπαίδευση και πειθαρχία. Προάγουν μόνο μια «φανταρίστικη» αντίληψη περί στρατού που δικαιολογημένα όλοι απεχθάνονται και θεωρούν άσκοπο.
Τα παραδείγματα είναι πολλά. Όσοι έχουμε υπηρετήσει μπορούμε να παραθέσουμε ατελείωτα. Εκείνο που θα βελτιώσει την αίσθηση του κληρωτού για το ημερήσιο πρόγραμμα είναι η ομαλή ροή ουσιαστικών περιόδων. Με κύρια την ύπαρξη χρόνων για ξεκούραση οι οποίοι να μην είναι κατακερματισμένοι σε όλη την μέρα και να μην διακόπτονται από αχρείαστα υποχρεωτικά προσκλητήρια.
Έξοδοι
Για την ομαλή διεξαγωγή προγράμματος εκπαιδεύσεως είναι σημαντικό το πρόγραμμα εξόδων και διανυκτερεύσεων των κληρωτών να μην το απαγορεύει. Η εισήγηση είναι κατά τον Πρώτο Κύκλο εκπαιδεύσεως οι έξοδοι να περιοριστούν μόνο στις μέρες Τετάρτη, Παρασκευή και Σαββατοκύριακο κατά τρόπο ώστε κάθε μέρα 50% του προσωπικού να απουσιάζει. Αυτό θα επιτρέψει απροβλημάτιστη απογευματινή και ενδεχομένως νυχτερινή εκπαίδευση στις υπόλοιπες 3 μέρες. Οι άδειες, πλην των ειδικών εκείνων περιπτώσεων και πάλι πρέπει να είναι ομαδοποιημένες κατά τον Πρώτο Κύκλο. Κατά τον Δεύτερο Κύκλο είναι πιο εύκολο να τηρείται ένα πρόγραμμα εξόδων και διανυκτερεύσεων/αδειών πιο χαλαρό.
Σωματική Βελτίωση
Μεγάλο μέρος του πληθυσμού είναι σχετικά αγύμναστο. Ο Στρατός χρειάζεται προσωπικό με καλή φυσική κατάσταση και η περίοδος της θητείας μπορεί να αξιοποιηθεί για να βελτιωθεί η φυσική κατάσταση. Κατά την Προπαρασκευαστική Εκπαίδευση πρέπει να γίνεται πιο χαλαρή γυμναστική κυρίως στην μορφή του ελαφρού τροχάδην και της μυϊκής ενδυνάμωσης. Είναι σημαντικό ότι αυτή η γυμναστική να έχει πρόγραμμα συνταγμένο από γυμναστές και να διεξάγεται υπό την καθοδήγηση και επιτήρηση τους. Σε αυτή την Περίοδο η γυμναστική θα διεξάγεται τις πρωϊνές ώρες από 0630 ως 0730 και τις αντίστοιχες απογευματινές, 1830 μέχρι 1930.
Μπαίνοντας όμως στην Περίοδο της Βασικής Εκπαίδευσης η ένταση και οι απαιτήσεις πρέπει να αυξηθούν και να εισαχθούν αντικείμενα όπως λογχομαχία (σημαντικό αντικείμενο για απόκτηση επιθετικού πνεύματος) σε συνδυασμό με διέλευση στίβου εμποδίων, οι πολεμικές τέχνες, στην πιο απλή μορφή, με ιδανική κατά την άποψη μας το Κραβ Μαγκα, και το cross fit με σαφή «επιχειρησιακό» προσανατολισμό. Ενδεικτικά μπορούν τα απογεύματα κάθε μιας από τις 3 μέρες που θα έχουν απογευματινή να φιλοξενήσουν από ένα αντικείμενο.
Προχωρώντας στην Περίοδο της Προκεχωρημένης Εκπαίδευσης ανάλογα με το Όπλο/Σώμα του καθενός είναι δεδομένο ότι θα δοθεί περισσότερη ή λιγότερη σημασία σε τέτοια αντικείμενα. Είναι σημαντικό όμως το στοιχείο της σωματικής εκγύμνασης να μην ατονήσει. Μία σημαντική παράμετρος «επιχειρησιακής γυμναστικής» που συχνά αγνοείται είναι η αξία των πορειών με φόρτο (μάχης ή 24ώρου). Οπότε μέρος της εκγύμνασης δεν μπορεί παρά να είναι και οι πορείες, αρχικά επί οδών και αργότερα εκτός δρομολογίων.
Αξιολογήσεις
Σε κάθε μορφής εκπαίδευση η απουσία αξιολόγησης είναι παράγοντας που ακυρώνει τα όποια πιθανά κέρδη. Ειδικά σε χώρους υποχρεωτικής παρουσίας όπως ο Στρατός πρέπει να υπάρχει ένα σαφές κίνητρο για να σπρώχνει τον εκπαιδευόμενο στο να καταβάλει την απαιτούμενη προσπάθεια. Αυτά τα κίνητρα συνήθως είναι είτε τιμωρητικής μορφής ή έχουν την μορφή ανταμοιβής. Η εύρεση της χρυσής τομής ανάμεσα στα δύο είναι ίσως το κρισιμότερο στοιχείο για την αξιολόγηση.
Σε πολλές χώρες η στρατιωτική θητεία αμείβεται από την πολιτεία με διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα με φοροαπαλλαγές, ή με μοριοδότηση για πρόσληψη σε διάφορες υπηρεσίες. Η εύρεση των συνταγματικά και νομικά έγκυρων τρόπων πριμοδότησης των αποτελεσμάτων των αξιολογήσεων σε βραχυπρόθεσμο (κατά την διάρκεια της θητείας) και μακροπρόθεσμο (μετά την απόλυση) ορίζοντα είναι κλειδί για την επιτυχία.
Σε κάθε περίπτωση η αντικειμενική, με μετρήσιμα κριτήρια αξιολόγηση είναι εκ των ων ουκ άνευ σε ένα απαιτητικό περιβάλλον εκπαίδευσης όπως το στρατιωτικό.
Έφεδροι
Τελευταίο αφήσαμε τον σκοπό για τον οποίο συντάχθηκε το παρόν. Την εφεδρεία. Και το πως η Εφεδρεία θα είναι ικανή επιχειρησιακά.
Το κυπριακό ΥΠΑΜ ανακοίνωσε την μείωση του χρόνου της παρουσιάσεως των εφέδρων περίπου στο 1/3 της υφιστάμενης. Με τα δεδομένα του σήμερα θεωρούμε τραγικά λίγο τον χρόνο αυτό. Είναι πασιφανές σε όλους ότι ο χρόνος των εφέδρων δεν αξιοποιείτο αποδοτικά. Π.χ. η σκοπιά δεν προσφέρει κάτι στην εκπαίδευση των εφέδρων. Ούτε ο χρόνος που αναλώνει η αργή γραφειοκρατία της κατάταξης και των ελέγχων.
Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χρειάζεται χρόνος εκπαίδευσης. Αν το σύστημα απέτυχε να τον αξιοποιήσει δεν σημαίνει ότι παρήλθε η ανάγκη. Σε κάθε περίπτωση, όπως και η διάρκεια της θητείας, δεν πρόκειται να αυξηθεί. Οι πολιτικές αποφάσεις δεν ανατρέπονται ειδικά αν εμπεριέχουν το λεγόμενο πολιτικό κόστος.
Υπό προϋποθέσεις, με κύρια την απόδοση στην εφεδρεία εκπαιδευμένων εφέδρων με βάση το πνεύμα της πρότασης, η διάρκεια των παρουσιάσεων των εφέδρων μπορεί να κριθεί ως ικανοποιητική.
Η μόνο μας ένσταση πλέον θα είναι η απουσία παρουσίασης τους για πολυήμερη ΤΑΜΣ. Και εδώ φτάνουμε στο σημείο που είχαμε αναφέρει, σχετικά με τα 3 χρόνια. Το τρία χρόνια προέκυψε από το κατά βάση τριαδικό σύστημα οργάνωσης των πλείστων Μονάδων του Στρατού. Το σκεπτικό είναι το εξής: μια Υπομονάδα είναι επανδρωμένη από τους κληρωτούς, μια από τους μόλις απολυμένους εφέδρους και μια από τους εφέδρους της προηγούμενης ΕΣΣΟ. Αυτό είναι η βάση του συστήματος. Ο σκελετός. Δε μπορεί να τηρηθεί στο απόλυτο αλλά μπορεί να τηρηθεί σε επαρκή βαθμό. Ο έφεδρος καλείται μια φορά κάθε τρία χρόνια για να επανδρώσει την Υπομονάδα του. Θεωρητικά, μετά την παρέλευση των τριών χρόνων η Μονάδα του πλέον δεν τον έχει ανάγκη καθότι έχουν έλθει οι κληρωτοί που θα επανδρώσουν την Υπομονάδα που υπηρετούσε. Οπότε αυτός, μετά από τρία χρόνια παραμονής στην ίδια Μονάδα, ως κληρωτός και ως Έφεδρος μετατίθεται, μαζί με όλους τους υπόλοιπους της ΕΣΣΟ του που υπηρετούσαν μαζί για να επανδρώσουν για τα επόμενα τρία χρόνια μιας «δεύτερης διαλογής» πλήρως εφεδρική αντίστοιχη Μονάδα. Πέραν αυτών μπορεί να μεταπέσει στην Εθνοφυλακή κλπ. Είναι αντιληπτό, και το επαναλαμβάνουμε, ότι αυτό δεν μπορεί να ισχύσει στο 100% αλλά μπορεί κάλλιστα να είναι ο γνώμονας ενεργειών. Το έχουμε δει να ισχύει στο Ισραήλ, την Φιλανδία και αλλού και συμβάλει σοβαρά στην συνοχή των Μονάδων, γεγονός κρίσιμο για περίοδο επιχειρήσεων.
