Αίσθηση -αν μη τι άλλο- προκάλεσε η εξαγγελία του υπουργού Εθνικής Άμυνας στις 31 Μαίου για συμπαραγωγή τυφεκίων Kalashnikov από το εργοστάσιο των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων (ΕΑΣ) στο Αίγιο «όταν αρθεί το ευρωπαϊκό εμπάργκο που έχει επιβληθεί στη Μόσχα», παράλληλα με τη διαβεβαίωση προς τα μέλη της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων «ότι όσο υπάρχει αυτή η Κυβέρνηση δεν υπάρχει περίπτωση η κρατική αμυντική βιομηχανία ούτε να ιδιωτικοποιηθεί ούτε να κλείσει». Η απάντηση ήρθε σχεδόν άμεσα από τον πρόεδρο του Σωματείου Εργαζομένων ΕΑΣ Αιγίου Χρ. Πανουτσακόπουλο, ο οποίος δήλωσε ότι «ουσιαστικά η ΕΒΟ Αιγίου είναι ένα εργοστάσιο φάντασμα στο οποίο οι εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι επί δύο μήνες με την γραμμή παραγωγής του να είναι σχεδόν ανύπαρκτη», καταγγέλοντας ότι «δεν μπορεί λόγω έλλειψης πρώτων υλών να εκτελέσει τις δύο παραγγελίες που έχει για τον Ελληνικό Στρατό» και καλώντας την ηγεσία του ΥΠΕΘΑ «να λέει πράγματα τα οποία έχουν σχέση με την πραγματικότητα».
Είχε προηγηθεί στις 23 Μαίου έκτακτη συνάντηση της πολιτικής ηγεσία του ΥΠΕΘΑ με μέλη της διοίκησης και εκπροσώπους των εργαζομένων με αφορμή την άρση χορήγησης της ασφαλιστικής και φορολογικής ενημερότητας για τα ΕΑΣ και την Μεταλλουργική Βιομηχανία Ηπείρου (ΜΒΕ), ρύθμιση που πριν από λίγες μόνο ημέρες είχε ψηφίσει η κυβέρνηση! Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, ο ΑΝΥΕΘΑ δεσμεύθηκε ότι η εταιρεία θα λάβει φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα για τρεις μήνες, με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, ωστόσο ανεπίλυτο παραμένει το σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας με συνέπεια να μην καλύπτονται ακόμη και τα τρέχοντα πάγια έξοδα (μισθοδοσία, ηλεκτροδότηση, υδροδότηση).
Αποτέλεσμα της ζοφερής αυτής κατάστασης είναι όχι μόνο η αναστολή της παραγωγής των 2.320 πολυβόλων Minimi με σημαντική ποσότητα πυρομαχικών των 5,56 mm και των 265.000 βομβίδων 40mm που έχει παραγγείλει ο Ελληνικός Στρατός από το 2014, αλλά και η απόρριψη παραγγελιών. Χαρακτηριστικά είναι όσα δήλωσε ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων ΕΑΣ Υμηττού, Π. Δούκας σε συνέντευξή του στις 17 Μαρτίου: «Γινόμαστε μάρτυρες περίεργων φαινομένων. Παραγγελίες τρέχουν αλλά και παραγγελίες χάνονται με αδιευκρίνιστους λόγους. Μία μεγάλη παραγγελία για το Ναυτικό ύψους 25 εκατ. ευρώ μαθαίνουμε ότι χάθηκε. Ο λόγος; Απ’ ό,τι μαθαίνουμε κάποια δικαιολογητικά δεν προσκομίστηκαν έγκαιρα απ’ το υπουργείο Άμυνας. Χτες το βράδυ το διοικητικό συμβούλιο ακύρωσε μία συμφωνία η οποία προβλεπόταν στη συμφωνία με την τρόικα, διότι το συμβούλιο θεωρεί ότι η εταιρία μπαίνει μέσα χωρίς να αιτιολογήσει την γνωμάτευσή της αυτή. Μιλάμε για μία μεγάλη παραγγελία για χώρα της Αφρικής ύψους άνω των 20 εκατ. ευρώ. Και όλα αυτά χωρίς να προσκομιστούν τα απαραίτητα δικαιολογητικά που να πιστοποιούν ότι η συγκεκριμένη παραγγελία είναι ζημιογόνος για την εταιρία. Το ίδιο Δ.Σ. είχε εγκρίνει τη συγκεκριμένη παραγγελία, το ίδιο Δ.Σ. την ακύρωσε χτες». [1]
Πως φτάσαμε στο σημείο μηδέν;
Τον Δεκέμβριο του 2013 εγκρίθηκε από το Eurogroup το τριετές επιχειρησιακό σχέδιο αναδιοργάνωσης των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων που στόχευε στην αντιμετώπιση αφενός μεν της παρατεταμένης ελλειμματικής λειτουργίας της εταιρείας που έχει συσσωρεύσει χρέη άνω του 1 δισ. ευρώ και αφετέρου του κινδύνου υποχρεώσεως επιστροφής των κρατικών επιδοτήσεων που έχει λάβει η εταιρεία την περίοδο 2004-2011 εκτιμώμενου ύψους 1,1 δις. ευρώ. Οι στόχοι του σχεδίου ήταν συγκεκριμένοι:
- Αύξηση των εσόδων της εταιρείας από υλοποίηση συμβάσεων εσωτερικού και εξαγωγικού χαρακτήρα με νόμιμη κρατική ενίσχυση 35 εκατ. ευρώ.
- Μείωση του σταθερού κόστους με συγκεκριμένες δράσεις βελτίωσης της εσωτερικής λειτουργίας της εταιρείας, όπως εκκαθάριση του πολιτικού τομέα (Μεταλλουργική Βιομηχανία Ηπείρου, Ηλεκτρομηχανική Κύμης) και μετεγκατάσταση γραμμών παραγωγής ώστε να περιοριστούν σε τρία τα πέντε διαφορετικά εργοστασιακά συγκροτήματα (Υμηττού, Αιγίου και Λαυρίου).
- Μείωση προσωπικού μέσω εθελουσίας εξόδου σε 500 εργαζομένους από σύνολο 818 (κυρίως διοικητικό προσωπικό). [2]
Η εταιρεία είχε προϋπολογίσει κύκλο εργασιών 40 εκατ. ευρώ για το 2015, 60 εκατ. ευρώ για το 2016 και 80 εκατ. ευρώ για το 2017, με βάση κυρίως την σύμβαση με την αμερικανική ΑΤΚ για το πρόγραμμα προμήθειας πυρομαχικών 40L60 της USAF. Στο τέλος του 2014, η εταιρεία όφειλε να αποδείξει συμμόρφωση στις προβλέψεις του σχεδίου και επιπρόσθετα σύναψη νέων συμβάσεων και θετικό λειτουργικό αποτέλεσμα στο 4ο τρίμηνο του 2014. Με βάση τα μηνιαία προγράμματα, σε βάθος χρόνου τριετίας η εταιρεία θα είχε διακόψει την ελλειμματική της λειτουργία από τις αρχές του 2016. Επίσης, θα έπρεπε να προχωρήσει η εκκαθάριση του πολιτικού τομέα και των δύο θυγατρικών με πρωτοβουλία του Δημοσίου (Υπ. Οικονομικών) προκειμένου να εκδοθεί και η απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού της Ευρωπαικής Ένωσης ώστε να μην εξαλειφθεί ο κίνδυνος επιστροφής κρατικών ενισχύσεων ύψους 1,1 δισ. ευρώ.
Μέχρι τα τέλη του 2014, η εταιρεία είχε συμμορφωθεί στο χρονοδιάγραμμα δράσεων του σχεδίου αναδιάρθρωσης (είχε πραγματοποιηθεί η διάσπαση σε «πολιτικό» και «στρατιωτικό» σκέλος, είχε ξεκινήσει η μετεγκατάσταση και η μείωση του προσωπικού), είχαν συναφθεί νέες συμβάσεις ύψους 240 εκατ. ευρώ (από τις οποίες περίπου οι μισές εξαγωγές) και βρισκόταν υπό διαπραγμάτευση άλλες ύψους 280 εκατ. ευρώ, ενώ καταγράφηκαν κερδοφόρα λειτουργικά αποτελέσματα (θετικό EBITDA). Με βάση το ανεκτέλεστο συμβατικό έργο, στις 31 Δεκεμβρίου 2014 είχε προγραμματιστεί αύξηση της απασχόλησης με μη μόνιμο εργατοτεχνικό προσωπικό σε επιλεγμένες γραμμές παραγωγής ώστε να υπάρχει μεγιστοποίηση αξιοποίησης μηχανολογικών εγκαταστάσεων, αύξηση εσόδων και μείωση του μέσου κόστους εργατοώρας.
Τι έγινε τελικά
Λόγω προκήρυξης των εκλογών του Ιανουάριου του 2015 ανεστάλη η αξιολόγηση της εταιρείας ενώ η νέα συγκυβέρνηση, διά στόματος ΑΝΥΕΘΑ Κ. Ήσυχου, ανακοίνωσε την αντίθεσή της στο σχέδιο αναδιάρθρωσης των ΕΑΣ, διατήρησε σε λειτουργία τα πέντε εργοστασιακά συγκροτήματα και τις δύο θυγατρικές, αρνήθηκε την αύξηση της απασχόλησης με μη μόνιμο προσωπικό και έδωσε εντολή για αναστολή της εκκαθαρίσεως του πολιτικού τομέα. Τα διαθέσιμα από το ποσό εκκίνησης των 35 εκατ. ευρώ που είχε χορηγηθεί για την εξυπηρέτηση των στόχων του σχεδίου αναδιάρθρωσης έχουν ξοδευτεί με αποτέλεσμα η εταιρεία να περιέλθει σε συνθήκες αρνητικής ρευστότητας και αδυναμία εξυπηρέτησης των συμβατικών της υποχρεώσεων. Σημειωτέον ότι μόνο το 2015, το Δημόσιο πλήρωσε 83,86 εκατ. ευρώ για χρέος των ΕΑΣ και παραμένει ανεξόφλητο εγγυημένο υπόλοιπο της τάξης των 400 εκατ. ευρώ.
Με δεδομένη πλέον την αδυναμία καταβολής οποιασδήποτε χρηματικής ενίσχυσης, δεν αποκλείεται και η χορήγηση των 35 εκατ. ευρώ να κριθεί παράνομη ενώ η ουσιαστική ακύρωση του σχεδίου αναδιάρθρωσης πιθανότατα θα οδηγήσει την Επιτροπή Ανταγωνισμού σε αναθεώρηση της συμφωνίας με τις Ελληνικές αρχές και σε έκδοση αποφάσεως για ανάκτηση σημαντικού μέρους των επιδοτήσεων της περιόδου 2004-2011 (περί τα 240 εκατ. ευρώ χωρίς τους τόκους) και σε απαγόρευση των εξαγωγών, όπως συνέβη με τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.
Το χειρότερο είναι ότι αυτά τα γνωρίζει η πολιτική ηγεσία και όχι μόνο παραμένει πλήρως αδρανής αλλά εξαγγέλλει ανύπαρκτες συμφωνίες με μηδενικές προοπτικές υλοποίησης την στιγμή που ώριμα προγράμματα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων παραπέπονται στις καλένδες (πυρομαχικά και αντιαρματικά βλήματα επιθετικών ελικοπτέρων, βλήματα πυροβολικού 155mm, αντιαρματικά βλήματα KORNET, πυρομαχικά ναυτικών πυροβόλων 76mm, πυρομαχικά πυροβόλου αεροσκαφών Mirage 2000, πυρομαχικά αντιαεροπορικών ΒΕΛΟΣ κλπ).
Σημειώσεις:
[1] Ολόκληρη η συνέντευξη εδώ
[2] Τα ΕΑΣ απασχολούσαν 1.025 διοικητικούς υπαλλήλους και 606 εργατοτεχνίτες το 2006.
