Μία ακόμη παρτίδα 30 μαχητικών αεροσκαφών Su-30SM Flanker-C, την τρίτη κατά σειρά, παρήγγειλε το Ρωσικό Υπουργείο Άμυνας για λογαριασμό των Ρωσικών Αεροδιαστημικών Δυνάμεων (VKS), όπως είναι ο επίσημος τίτλος της Ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας. Τα αεροσκάφη αυτά βρίσκονται θα κατασκευαστούν από την Irkut (δεν θα πρέπει να συγχέονται με τα Su-30M2 κατασκευής KnAAΖ), όπως και τα προηγούμενα 60 του ίδιου μοντέλου. Οι παραδόσεις της τρίτης αυτής παρτίδας προβλέπεται να ολοκληρωθούν πριν το τέλος του 2018, οπότε και τα Su-30SM των VKS θα έχουν φτάσει τα 90. Η παραγγελία αυτή αναμενόταν από καιρό και φαίνεται πως τα συμπεράσματα από τη χρήση του τύπου στις επιχειρήσεις της Συρίας δημιούργησαν θετικό κλίμα για την υλοποίησή της. Αξίζει να σημειωθεί πως στην ουσία πρόκειται για το πρώτο μαχητικό της ευρύτερης οικογένειας Su-27/30 σε ρωσική υπηρεσία, που θα είναι πραγματικά πολλαπλού ρόλου (τα 20 -επίσης υπό παράδοση- Su-30M2, που κατασκευάζονται και σε άλλο εργοστάσιο, κατά κύριο λόγο χρησιμοποιούνται ως επιχειρησιακά εκπαιδευτικά μετάπτωσης στα Su-27SM/SM3 και Su-35S με τις παραδόσεις τους να έχουν ολοκληρωθεί εντός του 2015). Στο μέλλον δεν αποκλείεται να δοθεί και πρόσθετη παραγγελία από τις VKS για άλλα 30-40 Su-30SM ώστε ο στόλος να φτάσει τα 120-130 αεροσκάφη έως το 2020. Επισημαίνεται ότι τα αεροσκάφη αυτού του μοντέλου που έχει ήδη αρχίσει να παραλαμβάνει η Ρωσική Ναυτική Αεροπορία, αποδείχθηκε ότι τελικά δεν προήλθαν από τις παραγγελίες των VKS αλλά από ξεχωριστές παραγγελίες ειδικά για το Ρωσικό Ναυτικό. Σε αυτό έχουν ήδη παραδοθεί 5 αεροσκάφη και μέσα στο 2016 ακολουθούν 8 ακόμη, για να ολοκληρωθούν οι παραδόσεις των έως σήμερα 20 παραγγελθέντων αεροσκαφών με άλλα 7 εντός του 2017. Τα αεροσκάφη αυτά θα αντικαταστήσουν σε ρόλους κρούσης τα 22 Su-24M/M2 της Ρωσικής Ναυτικής Αεροπορίας που επιχειρούν από τη Κριμαία, προσθέτοντας και υψηλές δυνατότητες αεροπορικού αγώνα που τα τελευταία δεν είχαν. Έως το 2020 το Ρωσικό Ναυτικό προβλέπεται να έχει παραγγείλει συνολικά 50-70 Su-30SM, τα οποία θα αποτελέσουν τον μοναδικό τύπο μαχητικού ξηράς, αντικαθιστώντας όλους του υπόλοιπους που επιχειρούν σήμερα με τη Ναυτική Αεροπορία.
Όμως η ενίσχυση της Ρωσικής Αεροπορίας σε μαχητικά αεροσκάφη δεν σταματά εδώ. Τον περασμένο Δεκέμβριο δόθηκε παραγγελία για άλλα 50 μαχητικά εναέριας υπεροχής Su-35S Flanker -E (κατασκευής KnAAZ) συνολικού κόστους 788 εκατ. δολαρίων. Τα αεροσκάφη αυτά θα παραδοθούν έως το 2020 και έρχονται να προστεθούν σε άλλα 48 του ιδίου τύπου από προηγούμενη παραγγελία, οι παραδόσεις των οποίων ολοκληρώνονται σύντομα. Μαζί με τα Su-27SM/SM3, θα αποτελέσουν τον κορμό των μαχητικών αεροπορικής υπεροχής των VKS, για την επόμενη δεκαετία τουλάχιστον. Επίσης, σε αντίθεση με τα παλαιότερα Su-27S/P που αντικαθιστούν, έχουν και αξιόλογες ικανότητες μεταφοράς σύγχρονων όπλων αέρος-εδάφους, αν και αυτός δεν προβλέπεται να είναι ο κύριος ρόλους τους. Υπενθυμίζεται ότι 4 Su-35S αναπτύχθηκαν για σύντομο διάστημα στη Συρία, που απετέλεσε την πρώτη χρήση σε πραγματικές επιχειρήσεις και γι’ αυτόν τον τύπο. Εκεί εμφανίστηκαν να φέρουν, μεταξύ άλλων, και βλήματα αέρος-αέρος μέσης/μεγάλης ακτίνας τύπου R-77-1 (AA-12 Adder). Ήταν η πρώτη δημόσια εμφάνιση του σύγχρονου αυτού βλήματος BVR σε επιχειρησιακά ρωσικά μαχητικά, καθώς μέχρι τώρα είχαν παρουσιαστεί μόνο προπλάσματα ή βλήματα δοκιμών.
Εξάλλου, εντός του 2016 ολοκληρώνονται και οι παραδόσεις των 14 μονοθεσίων MiG-29SMT και των 2 διθεσίων MiG-29UBT που είχαν παραγγελθεί το 2014. Τα αεροσκάφη αυτά θα συμπληρώσουν τα 28/6 ΜiG-29SMT/UBT που κατέληξαν στις VKS μετά την ακύρωση της σχετικής παραγγελίας, επιτρέποντας τη σύσταση και τρίτης Μοίρας με τον τύπο. Πέραν από αυτή την ανάγκη η παραγγελία του 2014 αποτέλεσε και μια τονωτική ένεση για τον κατασκευαστή (μαζί με τα MiG-29K/KUB για τα αεροπλανοφόρα του Ρωσικού και του Ινδικού Ναυτικό), ως ενδιάμεση λύση μέχρι την έλευση του ακόμη ικανότερου MiG-35S Fulcrum-F, που επίσης προτίθενται να αποκτήσουν οι VMS (30-37 αεροσκάφη προ του 2020). Τα νεότερα επ’ αυτού έχουν να κάνουν με την έναρξη των κρατικών δοκιμών του τύπου, οι οποίες προβλέπεται να ολοκληρωθούν εντός του 2017 και, αν όλα πάνε καλά, να ακολουθήσει η ένταξη σε υπηρεσία το 2018. Τα MiG-35S ενσωματώνουν σειρά βελτιώσεων σε σχέση με τα MiG-29SMT/UBT, τα οποία ωστόσο είναι τα πρώτα ρωσικά MiG-29 πραγματικά πολλαπλού ρόλου, προσφέροντας για πρώτη φορά στον τύπο τη δυνατότητα χρήσης σύγχρονων κατευθυνόμενων όπλων αέρος εδάφους.
Προβλήματα
Παρά τις αλλεπάλληλες παραγγελίες, δεν είναι όλα ρόδινα. Αρκετά προβλήματα συνεχίζουν να παραμένουν, με κυριότερο την πολυτυπία/ανομοιογένεια. Π.χ. τα Su-27SM διαφέρουν σημαντικά στο κόκπιτ από τα Su-27SM3, όπως και τα Su-30SM από τα Su-30M2. Ακόμη και οι δύο αρχικές παρτίδες Su-27SM διαφέρουν μεταξύ τους στο ότι φέρουν διαφορετικές εκδόσεις του κινητήρα AL-31. Η πολυτυπία αυτή είναι όχι μόνο αναπόφευκτη αλλά εν μέρει και αναμενόμενη, καθώς αεροσκάφη της ίδιας ευρύτερης οικογένειας προέρχονται από εντελώς διαφορετικές γραμμές παραγωγής. Αυτός ο αναγκαίος συμβιβασμός επιβάλλεται αφενός από την ανάγκης μαζικής αντικατάστασης πολλών παλαιότερων τύπων (άρα παράλληλης λειτουργίας πολλών γραμμών παραγωγής για την ταχύτερη δυνατή κάλυψη της απαίτησης), αφετέρου από την ανάγκη στήριξης πολλών διαφορετικών αεροπορικών εργοστασίων που διαφορετικά θα αντιμετώπιζαν πρόβλημα επιβίωσης.
Παράλληλα, η διαθέσιμη ρωσική τεχνολογία φαίνεται πως υστερεί ακόμη σημαντικά σε σχέση με την αντίστοιχη δυτική σε τομείς, όπως τα ηλεκτροοπτικά συστήματα στόχευσης, αλλά και κάποιες κατηγορίες αεροπορικών όπλων. Δεν είναι τυχαίο που οι πρώτες παρτίδες των Su-30SM παραδόθηκαν με ορισμένα ηλεκτρονικά απάρτια της γαλλικής Sagem. Μόνο από τις τελευταίες παρτίδες που εξήλθαν από τη γραμμή παραγωγής το 2015 αυτό άρχισε να αλλάζει και τα γαλλικά ηλεκτρονικά των Su-30SM να αντικαθίστανται από αντίστοιχα ρωσικά (ίδια με εκείνα των Su-35SM). Πέραν από τη προαναφερθείσα τεχνολογική υστέρηση, η παραδοξότητα αυτή πιστεύεται ότι σχετίζεται και με την αδυναμία μαζικής παραγωγής προηγμένων ηλεκτρονικών συστημάτων/υποσυστημάτων για τόσα πολλά αεροσκάφη που παραδίδονται σχεδόν ταυτόχρονα.
Σχόλια-Συμπεράσματα
Παρ’ όλα αυτά τα προβλήματα και τους συμβιβασμούς, με τις πλέον πρόσφατες παραγγελίας που προαναφέρθηκαν καθώς και με τα εκσυγχρονισμένα MiG-31BM, Su-27SM/SM3 και Su-25SM, τα Su-27SM3 & Su-30M2 και τα υπό παράδοση Su-34 (προς αντικατάσταση των Su-24), μέσα σε διάστημα μιας δεκαετίας ουσιαστικά, η Ρωσική Αεροπορία θα έχει καταφέρει να:
- αντικαταστήσει όλα σχεδόν τα παλαιότερα μαχητικά αεροσκάφη της
- έχει έναν σύγχρονο και αξιόπιστο στόλο μαχητικών πρώτης γραμμής μέχρι την ολοκλήρωση της ανάπτυξης και την εισαγωγή σε μαζική παραγωγή του Τ-50
- αποκτήσει ορισμένες εντελώς νέες επιχειρησιακές δυνατότητες
- αποκτήσει πραγματικές ικανότητες πολλαπλών ρόλων για σημαντικό αριθμό Μονάδων της, για πρώτη φορά στην ιστορία της.
Αυτό το τελευταίο, μπορεί να φαντάζει αυτονόητο για αεροπορικές δυνάμεις εξοπλισμένες με μαχητικά πολλαπλών ρόλων (κυρίως αμερικανικές σχεδιάσεις από το F-4E Phantom και μετά), όπως η Ελληνική, είναι όμως κάτι πρωτόγνωρο για Αεροπορίες όπως η Ρωσική αλλά και αρκετές άλλες (π.χ. η Γαλλική). Οι επιχειρησιακές Μονάδες αυτών, μέχρι πολύ πρόσφατα, ήταν μονού ρόλου για λόγους δόγματος ή/και για λόγους υλικού. Αν μη τι άλλο λοιπόν, πρόκειται για μια σημαντική αλλαγή προς το θετικό, έστω και με αναγκαίους συμβιβασμούς που σε βάθος χρόνου ίσως αποδειχθούν κοστοβόροι.
