«Τη μεγαλύτερη δέσμευση αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας που έχει δοθεί ποτέ σε οποιαδήποτε χώρα» ανακοίνωσε χθες το State Department μετά την υπογραφή του σχετικού Μνημoνίου Κατανόησης (MOU) μεταξύ ΗΠΑ και Ισραήλ. Η συμφωνία έρχεται μετά από 10 μήνες εντατικών διαπραγματεύσεων μεταξύ των δύο πλευρών, οι οποίες σημαδεύτηκαν από τη δημόσια αντιπαράθεση μεταξύ του προέδρου Obama και του πρωθυπουργού Netanyahu. Ωστόσο, η αμερικανική πλευρά έκρινε ότι η συμφωνία θα αποτελέσει σημαντικό σημείο της παρακαταθήκης που θα αφήσει ο απερχόμενος Αμερικανός πρόεδρος ενώ το Τελ Αβίβ θέλησε να αποφύγει την αβεβαιότητα μιας διαπραγμάτευσης με την επόμενη αμερικανική ηγεσία, παρά τις κατά καιρούς διαρροές περί του αντιθέτου.
Με βάση τη συμφωνία, το Ισραήλ θα λαμβάνει στρατιωτική βοήθεια ύψους $3,8 δισ. ετησίως για περίοδο 10 ετών, ποσό σημαντικά υψηλότερο από τα $3,1 δισ. της ισχύουσας συμφωνίας που εκπνέει το 2018. Το Ισραήλ προέβη σε σημαντικές παραχωρήσεις για την επίτευξη της συμφωνίας, αποδεχόμενο να μην ασκήσει πίεση μέσω lobbying για έκτακτη χρηματοδότηση από το Κογκρέσο πέραν των ετήσιων παροχών που εξασφαλίζει η συμφωνία και να αποκλείσει τις ειδικές ρυθμίσεις που του επέτρεπαν έως τώρα να ξοδεύει μέρος της βοήθειας στη δική του αμυντική βιομηχανία. Συγκεκριμένα, από το 2020 και μετά, το Ισραήλ θα προβεί σε σταδιακή κατάργηση της διοχέτευσης του 26,3% της αμερικανικής βοήθειας στη δική του αμυντική βιομηχανία και θα προμηθεύεται από ένα σημείο και έπειτα μόνο αμερικανικό στρατιωτικό υλικό. Επίσης, η ισραηλινή κυβέρνηση αποδέχθηκε να σταματήσει να χρησιμοποιεί το 13% της χρηματοδότησης για την προμήθεια καυσίμων. Σημειώνεται ότι πέραν της υφιστάμενης συμφωνίας, το Κογκρέσο ενέκρινε πρόσθετη βοήθεια ύψους $729 εκατ. το 2014 για την κάλυψη αναγκών λόγω του πολέμου στη Γάζα και της ανάπτυξης του αντιπυραυλικού συστήματος Iron Dome, το 2015 αντίστοιχη βοήθεια ύψους $620 εκατ. ενώ η έκτακτη βοήθεια για το 2016 εκτιμάται σε $600 εκατ. Στη συμφωνία ενσωματώνεται πάντως η ετήσια χρηματοδότηση της ανάπτυξης συστημάτων αντιαεροπορικής-αντιβαλλιστικής άμυνας με $500 εκατ. ενώ καλύπτεται η μερίδα του λέοντος της δαπάνης για την προμήθεια των 33 αεροσκαφών F-35I.
Σκληρή κριτική για την συμφωνία άσκησε ο πρώην πρωθυπουργός και υπουργός Άμυνας, Ehud Barak, ο οποίος σε άρθρο γνώμης στην εφημερίδα Washington Post, κατηγορεί τον Benjamin Netanyahu για «ανεύθυνο χειρισμό» των αμερικανο-ισραηλινών σχέσεων, σημειώνοντας παράλληλα ότι η συμφωνία δεν εξασφαλίζει πρόσθετα κονδύλια για το Ισραήλ λόγω της μεσοσταθμικής αύξησης του κόστους των οπλικών συστημάτων κατά 20% κατά τη διάρκεια των τελευταίων 10 ετών και θέτει σε κίνδυνο υφιστάμενα και μελλοντικά προγράμματα της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας λόγω της διακοπής χρηματοδότησης μακροπρόθεσμα.
