Με τις απώλειες στις επιχειρήσεις στην Συρία να συνεχίζονται, ο Τουρκικός Στρατός προχωρά σε έκτακτα μέτρα για την ενίσχυση της επιβιωσιμότητας των υφιστάμενων αρμάτων μάχης του. Βάσει προκηρυχθέντος διαγωνισμού συνολικού προϋπολογισμού 500 εκατ. $, τουλάχιστον 200 άρματα μάχης πρόκειται να υποβληθούν άμεσα σε εργασίες αναβάθμισης της παθητικής τους θωράκισης αλλά και εγκατάστασης συστήματος αυτοπροστασίας, μετά και από τα οδυνηρά διδάγματα στο πεδίο της μάχης. Σύμφωνα με τις αρχικές ανακοινώσεις, το πρόγραμμα αφορά 120 άρματα Μ-60T Sabra, 40 Leopard-2A4 και 40 M-60A3. Υπενθυμίζεται ότι προ της έναρξης των επιχειρήσεων, ο Τουρκικός Στρατός διέθετε 338 άρματα Leopard-2A4 [1], λιγότερα από 658 Μ-60A3TTS και 170 αναβαθμισμένα M-60T Sabra Mk.II [2], ένα εκ των οποίων είχε δεχθεί πλήγμα Α/Τ βλήματος Kornet στην περιοχή Bashiqa της Μοσούλης στις 18 Απριλίου 2016. Αν και το σύνολο σχεδόν των τουρκικών Leopard-2 και Sabra υπηρετούσε μέχρι πρόσφατα σε Σχηματισμούς της 1η Στρατιάς στην Ανατολική Θράκη, η τακτική κατάσταση επέβαλε τη μεταφορά σημαντικού αριθμού στα ανατολικά. Λίγο αργότερα τα άρματα αυτά απέκτησαν και παραλλαγή ερήμου. Πρόσφατα μάλιστα, μεταφέρθηκαν εκεί πρόσθετα άρματα προς αναπλήρωση απωλειών.
Για το πρόγραμμα αναβάθμισης της προστασίας των αρμάτων έως τις 23 Ιανουαρίου 2017 είχαν καταθέσει προσφορές πέντε εταιρείες, όλες τους τουρκικές (Otokar, Aselsan, FNSS, BMC, Roketsan). Ήδη πάντως έχουν θεαθεί τουρκικά M-60T Sabra να μεταφέρονται ανατολικά εφοδιασμένα με τηλεχειριζόμενο σταθμό οπλισμού (RCWS) τύπου SARP της Aselsan για βαρύ πολυβόλο των .50″ αντί του πυργίσκου αρχηγού Μ-19 (στη θέση του οποίου φέρεται νέα θυρίδα με πρόσθετη θωράκιση), καθώς και συγκροτήματα αισθητήρων έγκαιρης προειδοποίησης στις δύο πλευρές του πύργου, ακριβώς κάτω από τους εκτοξευτές καπνογόνων. Αν και ο τύπος των αισθητήρων παραμένει αδιευκρίνιστος προς το παρόν, αυτοί φαίνεται να μοιάζουν αρκετά με τους νέας γενιάς προειδοποιητές λέιζερ (NG LWR) και προειδοποιητές επερχόμενου βλήματος (NG MWS) που έχει επίσης αναπτύξει η Aselsan τόσο για χερσαίες, όσο και για αεροπορικές εφαρμογές. Αν τα παραπάνω επαληθευτούν, το πρόγραμμα προφανώς θα έχει αναληφθεί από την Aselsan, τουλάχιστον για το σκέλος που αφορά τα Sabra μιας και εξαρχής υπήρχε το ενδεχόμενο να διασπαστεί σε δύο ή τρία υποπρογράμματα που θα αφορούσαν τον κάθε τύπο άρματος ξεχωριστά.
Υπενθυμίζεται ότι η Aselsan από το 2008 αναπτύσσει και το ολοκληρωμένο σύστημα ενεργητικής προστασίας (Active Protection System: APS) Akkor, για την παραγωγή και παράδοση του οποίου ως βασικός εξοπλισμός του άρματος Altay, στα τέλη του 2015 η τουρκική κυβέρνηση της ανέθεσε σύμβαση ύψους 54 εκατ. $. Το Akkor απαρτίζεται από αισθητήρες LWR, τέσσερα ραντάρ για περιμετρική κάλυψη, εκτοξευτές πολυφασματικών καπνογόνων βομβίδων (soft kill) και αριθμό διπλών μονάδων εκτόξευσης πυρομαχικών εναντίον επερχόμενων απειλών (hard kill). Αν και το σύστημα προβλεπόταν να εισέλθει σε μαζική παραγωγή εντός του 2017, η ανάπτυξή του φαίνεται πως αντιμετωπίζει προβλήματα και η ένταξή του σε υπηρεσία θα καθυστερήσει. Έτσι, πιθανότατα δεν είναι άμεσα διαθέσιμο για το προαναφερθέν τρέχον πρόγραμμα.
Το προαναφερθέν πρόγραμμα πάντως δεν είναι το μόνο που υλοποιείται μετά και τις πολλαπλές απώλειες υλικού και προσωπικού του Τουρκικού Στρατού στη Συρία. Μεταξύ άλλων, η εταιρεία Roketsan κέρδισε σχετικά πρόσφατα συμβόλαιο βάσει του οποίου προμηθεύει τον Τουρκικό Στρατό με συλλογές θωράκισης τύπου πλέγματος για προστασία από RPG [3]. Οι συλλογές αυτές έχουν θεαθεί σε άρματα μάχης M-60A3, ελαφρά τεθωρακισμένα αναγνώρισης Cobra και οχήματα MRAP Kirpi. Επί μερικών εκ των τελευταίων έχει θεαθεί και το επίσης πρόσφατα εισαχθέν σε υπηρεσία σύστημα παρεμβολών MILKAR-5A5 της Aselsan. Το σύστημα αυτό χρησιμοποιείται για την παρεμβολή και εξουδετέρωση τηλεχειριζόμενων εκρηκτικών μηχανισμών και άλλων παρεμφερών απειλών. Επίσης, για την αντιμετώπιση απειλών από IED και νάρκες, ο Τουρκικός Στρατός τα τελευταία χρόνια έχει θέσει σε υπηρεσία τέσσερα ειδικά οχήματα ανίχνευσης ναρκών/βομβών τύπου Husky-2G VMMD, εκ των οποίων τα τρία εφοδιασμένα με το ραντάρ GPR της NIITEK και το τέταρτο με τηλεχειριζόμενο βραχίονα. Επίσης αποκτήθηκε αριθμός τηλεχειριζόμενων οχημάτων διάσπασης ναρκοπεδίων Bozena-5 με μηχανισμό τύπου ανέμης [4], καθώς και δύο ραντάρ έρευνας εδάφους R-Visor που φέρονται από τηλεχειριζόμενα οχήματα Kaplan της Aselsan.
Τέλος συνεχίζονται οι παραγγελίες διαφόρων εγχώριων τύπων τροχοφόρων τεθωρακισμένων οχημάτων με χαρακτηριστικά MRAP, τόσο για τον Τουρκικό Στρατό, όσο και για την Χωροφυλακή και την Αστυνομία. Τα εν λόγω οχήματα έχουν αντικαταστήσει πλήρως στην πρώτη γραμμή τα μέχρι πρότινος χρησιμοποιούμενα BTR-60/80, η θωράκιση των οποίων αποδείχθηκε ανεπαρκέστατη. Ωστόσο εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι μέχρι σήμερα ο Τουρκικός Στρατός δεν δείχνει να έχει λάβει κανένα αντίστοιχο οργανωμένο μέτρο για την αύξηση της επιβιωσιμότητας των υπολοίπων ερπυστριοφόρων ΤΟΜΠ/ΤΟΜΑ, όπως των ACV που επίσης υποφέρουν από υψηλό αριθμό απωλειών, οι οποίες συνήθως συνεπάγονται και σημαντικές απώλειες για το προσωπικό που μεταφέρουν.
Σημειώσεις:
[1] Αποκτήθηκαν σε δύο παρτίδες 298+56 αρμάτων από τα αποθέματα του Γερμανικού Στρατού. Από τα άρματα της δεύτερης παρτίδας, 15 χρησιμοποιήθηκαν εξαρχής για τον προσπορισμό ανταλλακτικών ενώ ένα ακόμη παραχωρήθηκε στην Aselsan για να χρησιμοποιηθεί ως πρωτότυπο του ολοκληρωμένου πακέτου αναβάθμισης Leopard-2NG (ή Leopard-2T). Το εν λόγω πρόγραμμα ματαιώθηκε, παραμένοντας όμως ως εναλλακτική λύση σε περίπτωση που το πρόγραμμα ανάπτυξης και παραγωγής του Altay αντιμετωπίσει ανυπέρβλητες δυσκολίες.
[2] Από τα 274 διαθέσιμα M-60A1 RISE/RISE Passive επιλέχθηκαν 170 για να αναβαθμιστούν βάσει του ισραηλινού πακέτου Sabra Mk.2 με συνολικό κόστος $688 εκατ. Το πρωτότυπο του προγράμματος πιθανότατα παρέμεινε στο Ισραήλ. Τα περισσότερα από τα 104 εναπομείναντα μη εκσυγχρονισμένα M-60A1 μέχρι πρότινος ήταν ενταγμένα στην 5η Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία του Τουρκικού Στρατού στο Gaziantep, πολλά όμως χρησιμοποιούνταν απλώς ως σταθερά πυροβολεία σε προκεχωρημένα φυλάκια, συχνά εφοδιασμένα με πρόσθετα πολυβόλα. Τέτοιο ρόλο εκτελούν περιστασιακά και ορισμένα από τα νεότερα M-60A3 όταν οι Μονάδες στις οποίες ανήκουν αναπτύσσονται σε προκεχωρημένες θέσεις. Γι’ αυτό τον λόγο εφοδιάστηκαν σχετικά πρόσφατα με βοηθητική μονάδα APU ώστε να μην είναι αναγκασμένα να διατηρούν συνεχώς σε λειτουργία τον κινητήρα τους. Πάντως η παραμονή των αρμάτων σε σταθερά σημεία χωρίς ιδιαίτερη κάλυψη από Πεζικό και άλλα μέσα, είναι υπεύθυνη και για το μεγαλύτερο ποσοστό των σχετικών απωλειών του Τουρκικού Στρατού.
[3] Εν τω μεταξύ είχαν κάνει την εμφάνισή τους και διάφορες αυτοσχέδιες προσπάθειες ενίσχυσης της θωράκισης αρμάτων και λοιπών τ/θ οχημάτων του Τουρκικού Στρατού. Αν και αποτελεσματικότητα αυτών ήταν τουλάχιστον αμφίβολη, η προσπάθεια καταδεικνύει πως σε επίπεδο Μονάδος/Υπομονάδος υπήρξαν τα αντανακλαστικά για την προσαρμογή στα νέα επιχειρησιακά δεδομένα.
[4] Μάλιστα ένα όχημα του τύπου καταστράφηκε από κατευθυνόμενο Α/Τ βλήμα των ανταρτών. Η χρήση τέτοιου πυρομαχικού για την εξουδετέρωση ενός οχήματος αυτής της κατηγορίας καταδεικνύει και την αφθονία Α/Τ όπλων στο συγκεκριμένο πεδίο επιχειρήσεων.
