Οι πρόσφατες αναφορές για πιθανή ρωσοτουρκική συνεργασία στο τομέα του Διαστήματος επιβάλλουν μια ανασκόπηση των τελευταίων εξελίξεων στο τουρκικό διαστημικό πρόγραμμα. Σημαντικό βήμα για το πολύπαθο, όσο και φιλόδοξο, τουρκικό πρόγραμμα δορυφόρων τηλεπισκόπησης απετέλεσε η άφιξη του δορυφόρου Göktürk-1 στην Άγκυρα, προκειμένου να πραγματοποιηθούν εκεί οι τελικοί έλεγχοι και δοκιμές του. Αυτές θα πραγματοποιηθούν στις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις του νέου Κέντρου Ολοκλήρωσης και Δοκιμών Διαστημικών συστημάτων (USET) της ΤΑΙ, οι οποίες εγκαινιάσθηκαν στις 21 Μαΐου 2015 από τον Recep Tayyip Erdoğan. Εάν όλα πάνε καλά, η εκτόξευσή του θα λάβει χώρα στις 5 Δεκεμβρίου 2016 από κέντρο εκτόξευσης στην Γαλλική Γουιάνα με τριετή καθυστέρηση, δεδομένου ότι αρχικά η εκτόξευσή του ήταν προγραμματισμένη για το 2013. Οι καθυστερήσεις αυτές προκλήθηκαν αφενός εξαιτίας αντιδράσεων του Ισραήλ για την ζώνη που θα καλύπτει ο δορυφόρος, αφετέρου λόγω της μη ομαλής χρηματοδότησης του όλου προγράμματος.
Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα απόκτησης του Göktürk-1 εγκρίθηκε το 2007 και τον Ιούλιο του 2009 η σχετική σύμβαση ύψους 261,5 εκατ. ευρώ κατακυρώθηκε στην ιταλική Telespazio (μέλος του ομίλου Finmeccanica/Thales) η οποία και ανέλαβε την κατασκευή του δορυφόρου και την τροχιακή του διαχείριση, ενώ η κατασκευή του επίγειου σταθμού ελέγχου ανατέθηκε σε τουρκικές εταιρείες/υποκατασκευαστές. Σε αυτές περιλαμβάνονται η TAI, η Aselsan, η Roketsan, η TR Teknoloji, καθώς και ο Τομέας Διαστήματος (UEKAE) του TÜBİTAK. Ο βάρους 1.000 κιλών Göktürk-1 βασίζεται στην «οικογένεια» δορυφόρων τηλεπισκόπησης Pleiades. Αν και επισήμως η διακριτική ικανότητα του αισθητήρα του αναφέρεται ως «μικρότερη του ενός μέτρου», πιστεύεται ότι είναι της τάξης των 0,7-0,8μ., τόσο στο ορατό όσο και στο υπέρυθρο φάσμα. To κύριο κάτοπτρό του είναι τύπου Μ1 Zerodur, διαμέτρου 650mm.
Επόμενος στόχος είναι η κατασκευή ενός εγχώριου δορυφόρου τηλεπισκόπησης, στο πλαίσιο του προγράμματος Imece. Με το πρόγραμμα ανάπτυξής του να ξεκινά το 2013, ο ΕΟ δορυφόρος Imece θα είναι ο πρώτος 100% τουρκικής σχεδίασης και κατασκευής δορυφόρος τηλεπισκόπησης, με το σύνολο των υποσυστημάτων του να έχουν αναπτυχθεί εγχώρια. Πιο συγκεκριμένα, θα φέρει μονάδα διανομής ισχύος Uygar, πολυχρωματική κάμερα HSK, κάμερα υψηλής ανάλυσης MAK, αισθητήρα ήλιου Gunal, υπολογιστή πτήσης Bilge και κινητήρα πλάσματος ιόντων HALE. Προβλέπεται να προσφέρει διακριτική ικανότητα της τάξης των 0,9μ. η οποία, αν και εξακολουθεί να υπολείπεται του -ικανότερου, καίτοι παλαιότερου- εισαγόμενου αισθητήρα που χρησιμοποιεί ο Göktürk-1, μια σημαντική τεχνολογική και επιχειρησιακή εξέλιξη για την τουρκική βιομηχανία, έναντι των 2,5μ. που προσφέρει ο εν τροχιά ευρισκόμενος σήμερα, Göktürk-2. Πολλά από τα απάρτια του τελευταίου (π.χ. θερμική κάμερα Kuzgun και επεξεργαστής εικόνας Gezgin-2A) είναι επίσης τουρκικής κατασκευής, με την εγχώρια προστιθέμενη στην περίπτωσή του να φτάνει το 80%. Ο βάρους 450 κιλών Göktürk-2 αποτελεί τον πρώτο πραγματικά στρατιωτικών προδιαγραφών δορυφόρο με σημαντικό αριθμό απαρτιών τουρκικής κατασκευής. Είχε εκτοξευτεί με επιτυχία στις 18 Δεκεμβρίου 2012 εκτοξεύτηκε με επιτυχία από κινεζικό διαστημικό κέντρο και με κινεζικό πυραυλικό φορέα. Κατασκευάστηκε από την ΤΑΙ σε συνεργασία με τον Τομέα Διαστήματος του ιδρύματος TÜBİTAK, βάσει σχετικής σύμβασης που ανατέθηκε τον Απρίλιο του 2007. Η διάρκεια ζωής του υπολογίζεται ότι θα λήξει πιθανότατα εντός του 2017. Έτσι, ο προαναφερθείς Göktürk-1, αν και αρχικά υπολογιζόταν ως συμπληρωματικός του, τελικά θα αποτελέσει τον ουσιαστικό αντικαταστάτη του.
Υπενθυμίζεται ότι το πρώτο τουρκικό εγχείρημα για έναν εγχώριο δορυφόρο τηλεπισκόπησης ήταν ο πολιτικός Bilsat (που ενσωμάτωνε την πολυχρωματική κάμερα Coban και τον επεξεργαστή εικόνας Gezgin-1), ο οποίος κατασκευάστηκε από το TÜBİTAK σε συνεργασία με διάφορα τουρκικά πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα. Ο βάρους 130 κιλών δορυφόρος εκτοξεύτηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2003 και χρησιμοποιήθηκε σε αποστολές πρόληψης/αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών αλλά και σε μια σειρά άλλως επιστημονικών πειραμάτων και εφαρμογών (χαρτογράφηση, υδρογραφία, αγροτική ανάπτυξη, προστασία δασών κλπ). Έπαψε να λειτουργεί τον Αύγουστο του 2006, οπότε και έληξε το όριο ζωής των συσσωρευτών του.
Πέραν όμως από τους δορυφόρους ηλεκτροοπτικών αισθητήρων, βρίσκεται σε εξέλιξη η ανάπτυξη και ενός εγχώριου δορυφόρου με ραντάρ συνθετικού διαφράγματος (SAR). Ο λόγος για το πρόγραμμα Göktürk-3 που ανατέθηκε από κοινού σε ΤΑΙ και TÜBİTAK στις 8 Μαΐου 2013 και ξεκίνησε επισήμως στις 26 Νοεμβρίου του ίδιου έτους. Στις 26 Μαΐου 2016 ανακοινώθηκε η ολοκλήρωση του βασικού σκέλους ανάπτυξης και σχεδίασής του για να ακολουθήσει η έναρξη της κατασκευής του πριν το τέλος του έτους, με κάποια καθυστέρηση από το αρχικό χρονοδιάγραμμα. Έτσι η εκτόξευσή του μεταφέρεται από το 2019 πιθανότατα για το 2021. Πέραν του δορυφόρου, το πρόγραμμα Göktürk-3 περιλαμβάνει επίσης την κατασκευή δύο σταθμών εδάφους (ενός κύριου σταθερού και ενός εφεδρικού κινητού). Δεδομένων όλων των προαναφερθέντων, το ευρύτερο τουρκικό διαστημικό πρόγραμμα βάσει της τελευταίας δημοσιοποιηθείσας αναθεώρησής του προβλέπει τις εξής εκτοξεύσεις στρατιωτικών δορυφόρων για τα επόμενα χρόνια:
- 2020: Imece (ΕΟ)
- 2021: Göktürk-3 (SAR)
- 2022: Yenileme-1 (ΕΟ)
- 2021-2024: BKZS (6-8 δορυφόροι περιφερειακού συστήματος χρονισμού & γεωγραφικής τοποθέτησης τοπικής κάλυψης)
- 2027: Ihbar-Ikaz-1 (δορυφόρος με αισθητήρα υπερύθρων (IR) εγκαίρου προειδοποιήσεως έναντι βαλλιστικών βλημάτων και βλημάτων cruise
- 2027: Yenileme-1 (SAR)
- 2028: Yenleme-2 (EO)
- 2029: Ihbar-Ikaz-2
- 2033: Yenileme-2 (SAR)
- 2034: Yenileme-3 (EO)
Τέλος, πέραν όλων αυτών των δορυφόρων παρατήρησης και προσδιορισμού θέσης, προβλέπεται και η κατασκευή και εκτόξευση δορυφόρων στρατιωτικών πληροφοριών. Σύμφωνα με τουρκικά δημοσιεύματα μάλιστα, έχει ήδη ανατεθεί στην Aselsan η ανάπτυξη αναμεταδοτών UHF-EHF για εγκατάσταση σε αυτούς. Απομένει να διευκρινιστεί εάν θα πρόκειται για δορυφόρους του δικτύου TÜRKSAT που θα καλύπτουν και στρατιωτικές ανάγκες ή για ξεχωριστούς. Υπενθυμίζεται ότι εντός του 2016 θα τεθεί εκτός λειτουργίας (λόγω λήξης ορίου ζωής) ο TÜRKSAT-2A, αφήνοντας σε χρήση τους TÜRKSAT-3A, TÜRKSAT-4A και TÜRKSAT-4B (ο οποίος ήταν και ο τελευταίος που εκτοξεύτηκε, στις 16 Οκτωβρίου 2015). Για το 2018 προγραμματίζεται η εκτόξευση του TÜRKSAT-5A και για το 2019 των TÜRKSAT-5B και TÜRKSAT-6A. Πάντως, ο κεντρικός επίγειος σταθμός του Φορέα Διαχείρισης των δορυφόρων TÜRKSAT στο Gölbaşı της Άγκυρας, βομβαρδίστηκε από εναέριες δυνάμεις προσκείμενες στους κινηματίες κατά τη διάρκεια του πρόσφατου πραξικοπήματος στην Τουρκία, με αποτέλεσμα να υποστεί σημαντικές ζημιές, αλλά και να σκοτωθούν δύο εργαζόμενοι σε αυτόν.
