Εν αναμονή μιας νέας σινοαμερικανικής κρίσης

7
1030

Η δεκάλεπτη τηλεφωνική επικοινωνία που είχε στις 2 Δεκεμβρίου ο εκλεγμένος αμερικανός πρόεδρος Donald Trump με την πρόεδρο της Ταϊβάν Tsai Ing-wen, προκαλώντας διάβημα διαμαρτυρίας του υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας, ήταν η πρώτη ενός εκλεγμένου προέδρου ή προέδρου των ΗΠΑ αφότου ο πρόεδρος Jimmy Carter αναγνώρισε διπλωματικά την Κίνα το 1979, αποδεχόμενος ότι η Ταϊβάν αποτελεί μέρος της «μίας Κίνας». Ο Trump δήλωσε στο δίκτυο NBC ότι δέχθηκε απλώς ένα «ευγενικό τηλεφώνημα» της Tsai Ing-wen που τον συνεχάρη για την εκλογή του, όμως η Ταϊβάν σημείωσε ότι οι δύο πλευρές είχαν συμφωνήσει εκ των προτέρων για τη συνομιλία. Ανεξαρτήτως του αν το τηλεφώνημα αυτό ήταν σκόπιμα προκλητικό ή όχι, θεωρείται εξαιρετικά πιθανό πως από τις 20 Ιανουαρίου και μετά, που ο Donald Trump αναλαμβάνει καθήκοντα, η κινεζική πλευρά θα ελέγξει με δυναμικό τρόπο τα αντανακλαστικά του.

Εικοσιένα χρόνια πριν, τον Ιούνιο του 1995, ο τότε πρόεδρος της Ταιβάν, Lee Teng-hui, επισκέφθηκε τις ΗΠΑ έπειτα από πρόσκληση του πανεπιστημίου Cornell, στο οποίο είχε κάνει το διδακτορικό του στην Αγροτική Οικονομία το 1968. Η χορήγηση βίζας για την πραγματοποίηση εκείνης της επίσκεψης (επί προεδρίας Bill Clinton) προκάλεσε την πιο σοβαρή σινοαμερικανική κρίση από τη δεκαετία του ’60. Μεγάλης κλίμακας κινεζικά ναυτικά γυμνάσια (πλαισιωμένα με πυραυλικές ασκήσεις στα Στενά της Ταιβάν) έφεραν στην περιοχή τις ομάδες μάχης των αεροπλανοφόρων USS Independence και USS Nimitz˙ παρά την οπισθοχώρηση της Κίνας, ο Αμερικανός πρόεδρος Clinton οδηγήθηκε στα περίφημα 3 no’s («τρία όχι»): οι ΗΠΑ δεν θα υποστηρίξουν την ανεξαρτησία της Ταιβάν, δεν θα υποστηρίξουν καμία λύση ενάντια στην πολιτική της «μίας Κίνας», ούτε την είσοδο της Ταιβάν σε διεθνείς οργανισμούς, όπως τα Ηνωμένα Έθνη.

Έκτοτε, η Κίνα δοκιμάζει και αξιολογεί προσεκτικά τα αντανακλαστικά των εκάστοτε νεοεκλεγέντων αμερικανών προέδρων:

– τον Απρίλιο του 2001, τρεις μήνες αφότου ο George W. Bush ανέλαβε την προεδρία, με το περιστατικό της νήσου Hainan, στο οποίο υπήρξε εναέρια σύγκρουση ενός αμερικανικού αεροσκάφους συλλογής πληροφοριών EP-3E SIGINT και ενός κινεζικού μαχητικού J-8IM κατά τη διάρκεια αναχαίτισης: ένας κινέζος πιλότος έχασε την ζωή του και το αμερικανικό αεροπλάνο προχώρησε σε αναγκαστική προσγείωση στη νήσο Hainan, όπου τα 24 μέλη του πληρώματός του συνελήφθησαν και ανακρίθηκαν.

– Τον Μάρτιο του 2009, λίγες εβδομάδες αφότου ο Πρόεδρος Obama ανέλαβε τα καθήκοντά του, με τις επαναλαμβανόμενες παρενοχλήσεις του αμερικάνικου ερευνητικού σκάφους USNS Impeccable από κινεζικά πλοία και αεροσκάφη, 75 μίλια από τη νήσο Hainan, οδηγώντας στην αποστολή του Αντιτορπιλικού USS Chung-Hoon στην περιοχή για την προστασία του ερευνητικού σκάφους.

Κατά τα φαινόμενα –ειδικά μετά το εμπρηστικό τηλεφώνημα του εκλεγμένου αμερικανού προέδρου– το ίδιο θα κάνει και την Άνοιξη του 2017. Μένει να φανεί ποια θα είναι η αμερικανική αντίδραση˙  ειδικότερα, αν το εύρος και η έντασή της αποκαλύψουν σημεία του αξιώματος Peace through strength του Ronald Reagan, που ο Trump έχει σκοπό να αναβιώσει και να εφαρμόσει στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού˙ την περιοχή που στρέφει το βλέμμα της η νέα αμερικανική πολιτική.