Η γεωγραφική θέση της Αυστραλίας εκ των πραγμάτων θέτει τα δεδομένα ως προς τους στρατιωτικής φύσεως σχεδιασμούς που την αφορούν. Είναι γνωστό πως κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, οι Ένοπλες Δυνάμεις της τεράστιας αυτής νησιωτικής χώρας, είχαν συγκεκριμένο ρόλο στα σχέδια της Δύσης ως προς την ανάσχεση της ΕΣΣΔ και, δευτερευόντως, της Κίνας ιδίως στην περιοχή του Ειρηνικού. Ο σημαίνων αυτός ρόλος διεφάνη και από τη συμμετοχή στο Πόλεμο του Βιετνάμ, το οποίο εντάσσεται στο ευρύτερο γεωπολιτικό σύμπλεγμα Άπω Ανατολής-Ειρηνικού Ωκεανού. Η δε ύπαρξη συγκεκριμένων οπλικών συστημάτων σχεδόν υποστρατηγικού χαρακτήρα (π.χ. αεροσκάφη κρούσης μεγάλης εμβέλειας F-111, αλλά και αεροπλανοφόρο παλαιότερα) στο οπλοστάσιο των Αυστραλιανών Ενόπλων Δυναμεων, καταδείκνυε και εύρος του δυνητικού τομέα δράσης τους.
Με τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου τα περισσότερα από τα παραπάνω δεδομένα έπαψαν να ισχύουν. Κατά συνέπεια και τα προαναφερθέντα οπλικά συστήματα αποσύρθηκαν σταδιακά, συνήθως χωρίς ανάλογο αντικαταστάτη. Έτσι, η Αυστραλία θα μπορούσε να πει κανείς πως στράφηκε σε μια πολιτική που αναλογικά πλησίαζε περισσότερο σε εκείνην του «Δόγματος Μονρόε» για τις ΗΠΑ του 19ου αιώνα, ως προς τα χαρακτηριστικά του (αυτο)απομονωτισμού. Αντιστοίχως, οι Αυστραλιανές Ένοπλες Δυνάμεις περιορίστηκαν στον πιο «παθητικό» ρόλο της προστασίας του εδάφους της χώρας τους και των κρίσιμης σημασίας θαλασσίων ζωνών της.
Τα τελευταία χρόνια όμως, αφενός η συμμετοχή της Αυστραλίας σε εκστρατευτικού χαρακτήρα επιχειρήσεις πολύ μακριά από τον θεωρούμενο ως ζωτικό της χώρο, αφετέρου η γιγάντωση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Κίνας, επέφερε αλλαγές σε δόγματα και σχέδια. Κύριο χαρακτηριστικό η επιδίωξη απόκτησης ικανοτήτων προβολής ισχύος σε περιοχές πολύ μακρύτερα από τα αυστραλιανά εδάφη. Οι πλέον πρόσφατες εξελίξεις επ’ αυτού αντικατοπτρίζονται σε κάποια εξοπλιστικά προγράμματα των Αυστραλιανών Ενόπλων Δυνάμεων (ιδίως του RAN και της RAAF). Ενδεικτικά, ορισμένα από αυτά παρουσιάζονται συνοπτικά ακολούθως.
- Επέκταση του υπάρχοντος στόλου αεροσκαφών εναέριου ανεφοδιασμού τύπο KC-30A, από 5 σε 7. Στο μέλλον θα εξεταστεί η προοπτική απόκτησης ακόμη 2 αεροσκαφών του τύπου, ώστε να φτάσουν συνολικά τα 9. Πρόκειται για τον ικανότερο τύπο ιπτάμενου τάνκερ που, πέραν από εναέριο ανεφοδιασμό, προσφέρει και δυνατότητες στρατηγικών μεταφορών.
- Ήδη υλοποιηθείς διπλασιασμός -από 4 σε 8- του στόλου αεροσκαφών στρατηγικών μεταφορών C-17A Globemaster III της έκδοσης εκτεταμένης ακτίνας (ER). Τα αεροσκάφη αυτά προσφέρουν στη RAAF ικανότητες βαρέων μεταφορών σχεδόν οπουδήποτε.
- Δημιουργία ενός υπερσύγχρονου στόλου αεροπορικών μέσων θαλάσσιας επιτήρησης αποτελούμενου από 15 ΑΦΝΣ P-8A Poseidon (αντικαθιστούν τα παλαιότερα AP-3C) και 7 ΜΕΑ κατηγορίας HALE, MQ-4C Triton. Σε συνδυασμό με άλλα μέσα ναυτικής επιτήρησης κατώτερης (π.χ. τα 24 επίσης νέα ναυτικά ελικόπτερα MH-60R που θα επιχειρούν από πλοία του RAN) ή υψηλότερης κατηγορίας (π.χ. δορυφόροι), τα προαναφερθέντα δημιουργούν μια ισχυρή δύναμη με ικανότητα επιτήρησης θαλασσίων ζωνών τεράστιας έκτασης.
- Απόκτηση αξιόλογων ικανοτήτων ηλεκτρονικής κρούσης, μέσω της προμήθειας συστημάτων παρεμβολής από απόσταση (Stand-Off Jammers/SOJ) για εγκατάσταση σε 2 αεροσκάφη τύπου Gulfstream G550, τα οποία προβλέπεται να αυξηθούν σε 5 έως το 2020. Τα συστήματα αυτά θα αλληλοσυμπληρώνονται με 12 επίσης εξειδικευμένα μαχητικά ηλεκτρονικής κρούσης και καταστολής εχθρικής αεράμυνας EA-18G Growler για τα οποία παραγγέλθηκαν και σύγχρονα βλήματα αντι-ραντάρ AGM-88E AARGM. Τα μέσα αυτά θα προσφέρουν υψηλές δυνατότητες προστασίας αεροπορικών «πακέτων» κρούσης.
- Προσανατολισμός σε αεροσκάφη με υψηλότερες δυνατότητες στον τομέα της προσβολής στόχων εδάφους. Ο σχεδιασμός προβλέπει τη απόκτηση 72 αεροσκαφών F-35A που θα αντικαταστήσουν τα υπάρχοντα F/A-18A/B Hornet, υποστηριζόμενα από 24 F/A-18F Super Hornet. Οι σχετικές ικανότητες συμπληρώνονται από την ένταξη για πρώτη φορά στο αυστραλιανό οπλοστάσιο αεροεκτοξευόμενων όπλων κρούσης πραγματικά μεγάλης εμβέλειας, όπως τα βλήματα πλεύσης AGM-158 JASSM από τα οποία αποκτήθηκαν 260 μονάδες. Πέραν όμως των όπλων αέρος-εδάφους, η Αυστραλία είναι και ο πρώτος εξαγωγικός πελάτης για τον οποίον οι ΗΠΑ ενέκριναν την αποδέσμευση της πλέον πρόσφατης έκδοσης AIM-120D του BVR βλήματος αέρος-αέρος AMRAAM. Συγκεκριμένα, παραγγέλθηκαν 450 επιχειρησιακά και 40 εκπαιδευτικά/τηλεμετρικά βλήματα του τύπου, σε συμπλήρωση/αντικατάσταση των ήδη υπαρχόντων AIM-120B.
- Εξέταση της πιθανότητας ανάκτησης των πλεονεκτημάτων που προσφέρει η ύπαρξη αεροπλανοφόρων. Αρχικά είχε αποφασιστεί τα δύο νέα μεγάλα πλοία αμφίβιων επιχειρήσεων κλάσης Canberra, να μη διαθέτουν ικανότητες υποστήριξης αεροσκαφών σταθερών πτερύγων. Στα σκάφη ωστόσο διατηρήθηκε η ράμπα ski-jump. Το 2015 η Αυστραλιανή Κυβέρνηση ανέθεσε στο RAN την επανεξέταση του όλου θέματος. Στο πλαίσιο αυτό αξιολογείται η προοπτική απόκτησης αεροσκαφών F-35B (έκδοση STOVL). Υπενθυμίζεται ότι αρχικά η RAAF είχε εκφράσει την απόκτηση 100 αεροσκαφών F-35. Συνεπώς, πέραν από τα προαναφερθέντα 72 F-35A, θα μπορούσαν να αποκτηθούν σε μέλλοντα χρόνο άλλα 28 F-35B με ικανότητα επιχειρήσεων και από τα σκάφη κλάσης Canberra, τα οποία απαιτούν μόνο μικρές τροποποιήσεις για να τα υποδεχθούν.
- Πέραν της προαναφερθείσας επιλογής, τα δύο σκάφη κλάσης Canberra, μαζί με το μικρότερο Choules (κατηγορίας LSD), συγκροτούν μια σύγχρονη δύναμη μεταφοράς και υποστήριξης αμφίβιων δυνάμεων σε μεγάλες αποστάσεις. Εκτός από αυτή τη μορφή προβολής ισχύος από θαλάσσης (μέσω αμφίβιων επιχειρήσεων), το RAN έχει ήδη εκφράσει ενδιαφέρον για την απόκτηση και άλλων συναφών δυνατοτήτων. Κυριότερο σημείο είναι η απαίτηση απόκτησης βλημάτων τύπου cruise για προσβολή χερσαίων στόχων, με τα οποία θα εξοπλιστούν οι 9 μελλοντικές φρεγάτες και, πιθανότατα, τα 12 γαλλικής προέλευσης υποβρύχια που θα αποκτήσει το RAN τα επόμενα χρόνια. Κατά πάσα πιθανότητα, για την αποδέσμευση βλημάτων όπως το Tomahawk από τις ΗΠΑ για έναν στενό τους σύμμαχο σαν την Αυστραλία, δεν θα υπάρξουν εμπόδια. Οι δυνατότητες τέτοιων όπλων είναι υποστρατηγικού επιπέδου με ότι αυτό συνεπάγεται για όποιον τα κατέχει.
