ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Πόσο έτοιμη επιχειρησιακά είναι η Τουρκική Αεροπορία σήμερα;

Στις 11 Μαρτίου 2015, ο τότε Αρχηγός Τακτικής Αεροπορίας και Αεράμυνας της Τουρκικής Αεροπορίας (Türk Hava Kuvvetleri: ΤΗΚ) Πτεράρχος Abidin Ünal προχώρησε σε εφ΄όλης της ύλης ενημέρωση για την κατάσταση στον Κλάδο, ανακοινώνοντας τον τερματισμό των πτήσεων και τον οριστικό παροπλισμό των εναπομεινάντων 8 αναγνωριστικών αεροσκαφών RF-4E την επομένη. Είχε προηγηθεί η απώλεια 6 Ιπταμένων με την συντριβή ζεύγους αεροσκαφών RF-4E της 173 Moίρας στις 24 Φεβρουαρίου 2015 και την συντριβή αεροσκάφους F-4Ε/2020 της 112 Μοίρας στις 5 Μαρτίου 2015. Σύμφωνα με τον υφιστάμενο προγραμματισμό, η ΤΗΚ αναμένεται να παροπλίσει 7 αεροσκάφη F-4E εντός του 2019 και τα τελευταία 20 το 2020 ενώ η παράδοση του πρώτου αεροσκάφους F-35A έχει προγραμματιστεί για το τρέχον έτος. Επομένως η ονομαστική δύναμη μαχητικών αεροσκαφών της ΤΗΚ ανέρχεται σήμερα σε 233 F-16 (29 Block 50+ Adv, 169 Block40/50, 35 Block 30) και 27 F-4E/2020.

Με βάση τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν τότε, συνολικά 567 Ιπτάμενοι εγκατέλειψαν τις τάξεις της ΤΗΚ την περίοδο μεταξύ Ιανουαρίου 2010 και Μαρτίου 2015, εκ των οποίων 193 αποστρατεύτηκαν, 306 παραιτήθηκαν και 68 μεταπήδησαν στις Τουρκικές Αερογραμμές (Türk Hava Yolları: THY) επί συνόλου 1.280 Ιπταμένων. Υπενθυμίζεται ότι το μόνιμο προσωπικό των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων έχει δικαίωμα υποβολής αίτησης αποστρατείας μόνο κατά τους δύο πρώτους μήνες (Ιανουάριο-Φεβρουάριο) έκαστου έτους ενώ με σχετική νομοθετική ρύθμιση του Ιουνίου 2012, ο υποχρεωτικός χρόνος παραμονής προ υποβολής παραίτησης μειώθηκε στα 10 έτη υπηρεσίας.

Ο Πτέραρχος Ünal εμφανίστηκε αισιόδοξος τότε ότι ο συνολικός αριθμός Ιπταμένων θα ανέλθει σε 1.300 τα επόμενα έτη. Ο ίδιος επεσήμανε πως κάθε Ιπτάμενος υποχρεούται να συμπληρώσει κατ΄ελάχιστο ετήσιο αριθμό 180 ωρών πτήσης ή να πραγματοποιήσει 144 εξόδους, ήτοι 15 ώρες πτήσεις ή 12 εξόδους κάθε μήνα, κατά τα πρότυπα του ΝΑΤΟ [1].

Ακολούθως οι Επιτελείς της ΤΗΚ παρουσίασαν στοιχεία κόστους του κύκλου εκπαίδευσης των Ιπταμένων στους 3 τύπους αεροσκαφών που υπήρχαν τότε σε υπηρεσία (από νεοτοποθετημένους έως αρχηγούς ζεύγους/400 ώρες πτήσης, αρχηγούς τετράδας/600 ώρες πτήσεις και εκπαιδευτές/750 ώρες πτήσης).

Η κατάσταση στην ΤΗΚ μετά το πραξικόπημα

Η Τουρκική Αεροπορία ήταν ο Κλάδος που επλήγη περισσότερο από τις αθρόες αποτάξεις στελεχών μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου 2016. Με βάση τις νομοθετικές πράξεις που εκδόθηκαν μεταξύ Ιουλίου 2016-Αυγούστου 2017 αποτάχθηκαν 672 Ιπτάμενοι με αποτέλεσμα η αναλογία χειριστών ανά μαχητικό αεροσκάφος από 1,5/1 να μειωθεί σε 0,8 προς 1. Ειδικά για τα F-16 που αποτελεί το βασικό κορμό της ΤΗΚ, η αναλογία έπεσε σε 0,4/1. Σημειώνεται ότι το ΝΑΤΟϊκό πρότυπο προβλέπει ως ιδανική την αναλογία 2,5:1 και αποδεκτή όχι χαμηλότερη του 1,25:1.

Η τουρκική κυβέρνηση διπλασίασε τις αποδοχές του ιπτάμενου προσωπικού και ξεκίνησε διαφημιστική εκστρατεία για την επαναπρόσληψη παραιτηθέντων χειριστών με πενιχρά αποτελέσματα καθώς μόλις 36 Ιπτάμενοι εγκατέλειψαν τις θέσεις τους στην πολιτική αεροπορία και επανεντάχθηκαν στην ΤΗΚ (12 στις 9 Νοεμβρίου 2016 και 24 στις 18 Μαΐου 2017). Η αποτυχία εθελοντικής πρόσκλησης οδήγησε στην έκδοση του Διατάγματος 694 της 25ης Αυγούστου 2017, βάσει του οποίου ανακαλούνται υποχρεωτικά στην ενεργό υπηρεσία οι απόστρατοι που δεν είχαν συμπληρώσει χρονικό διάστημα 18 ετών κατά το χρόνο αποστρατείας τους, για περίοδο 4 ετών, διαφορετικά αναστέλλονται οι συμβάσεις εργασίας τους και θα πρέπει να αναζητήσουν εργασία στο εξωτερικό. Οι απόστρατοι κλήθηκαν εντός 15 ημερών από την κοινοποίηση της πρόσκλησης να υποβληθούν σε υγειονομικές εξετάσεις από κρατικά νοσοκομεία -μετά και τη μεταβίβαση των στρατιωτικών νοσοκομείων στο υπουργείο Υγείας- και ακολούθως να μεταβούν στο Κέντρο Αεροπορικής Ιατρικής και Φυσιολογίας Πτήσεων (USAEM) στο Δορύλαιο (Eskişehir). 

Σύμφωνα με τουρκικές πηγές, το Διάταγμα 694 απέδωσε την επαναφορά 193 Ιπταμένων στις 20 Οκτωβρίου 2017, από τον στόχο των 220 που είχε τεθεί αρχικά, εκ των οποίων 78 από τις Τουρκικές Αερογραμμές και 95 από την Pegasus Airlines. Στους τελευταίους περιλαμβανόταν και ο 37χρονος Σμηναγός Yunus Bal, ο οποίος σκοτώθηκε κατά τη συντριβή εκπαιδευτικού αεροσκάφους SF-260D της 123 Μοίρας στις 16 Φεβρουαρίου 2018 σε απόσταση 3 χιλιομέτρων βορείως της Αεροπορικής Βάσης Çiğli στη Σμύρνη.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειωθεί η Άγκυρα είχε απευθύνει αίτημα στις ΗΠΑ για την αποστολή 6 Αμερικανών εκπαιδευτών F-16 στην Τουρκία, το οποίο απερρίφθη λόγω και της μεγάλης έλλειψης Ιπταμένων που παρατηρείται στην USAF την τελευταίο περίοδο. Αντίστοιχο αίτημα προς το Πακιστάν ήταν μεν θετικό, χωρίς όμως να λάβει την απαραίτητη έγκριση από πλευράς ΗΠΑ, δεδομένων των περιορισμών που διέπουν τις διμερείς συμφωνίες αμυντικού υλικού.

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, ήταν αναμενόμενο πως η ΤΗΚ θα προχωρούσε σε επίδειξη επιχειρησιακών δυνατοτήτων κατά την πρώτη ημέρα της Επιχείρησης ΚΛΑΔΟΣ ΕΛΑΙΑΣ. Σύμφωνα με τουρκικές πηγές, κατά την ημέρα έναρξης της δεύτερης τουρκικής εισβολής στην Συρία προσβλήθηκαν επιτυχώς 108 από τους 113 ειδικούς στόχους σε επτά τομείς της Αφρίν. Η δύναμη αποτελούνταν από 72 μαχητικά F-16 και F-4E/2020, εναέριου ανεφοδιασμού KC-135R και ΑΣΕΠΕ E-7T με τα τελευταία να παραμένουν στον αέρα για 10 ώρες. Όσον αφορά τις Πολεμικές Μοίρες, συμμετείχαν F-16 από την 132 Μοίρα (Αεροπορική Βάση Ικονίου/Konya), την 161 Μοίρα (Αεροπορική Βάση Πανόρμου/Bandirma), τις 181 και 182 Μοίρες (Αεροπορική Βάση Άμιδας/Diyarbakir), την 192 Μοίρα (Αεροπορική Βάση Παλαιοκάστρου/Balıkesir) και F-4E/2020 από την 171 Μοίρα (Αεροπορική Βάση Μελιτηνής/Malatya). [2] Μέχρι σήμερα, αντίστοιχη καταγεγραμμένη δραστηριότητα της ΤΗΚ ήταν η ταυτόχρονη παραμονή 54 αεροσκαφών στον αέρα στις 16 Δεκεμβρίου 2007, τα οποία προσέβαλαν τότε 22 στόχους στο βόρειο Ιράκ. Σε κάθε περίπτωση, οι αριθμοί αυτοί υπολείπονται σημαντικά των αντίστοιχων που επέδειξε η Ισραηλινή Αεροπορία το 2006 στο Λίβανο, προσβάλλοντας 7.000 στόχους σε διάστημα 34 ημερών (κατά μέσο όρο 205 στόχους ανά ημέρα) με 352 εξόδους σε ημερήσια βάση. [3]

Σύμφωνα με επίσημες ανακοινώσεις του τουρκικού Γενικού Επιτελείου, ο ρυθμός αεροπορικών επιχειρήσεων (tempo) κατά τις πρώτες ημέρες έχει ως ακολούθως:

Διαρροές της ΤΗΚ στον τουρκικό Τύπο αναφέρουν ότι πραγματοποιήθηκε ρίψη 100 τόνων βομβών καθοδήγησης GPS το πρώτο 24ωρο. Η μαζική χρήση κατευθυνόμενων όπλων στην Συρία και το Ιράκ κατά την τελευταία τριετία φέρεται πως έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση του αποθέματος, παρά τις παραγγελίες εγχώριων συλλογών καθοδήγησης και πυρήνων για βόμβες, συμπεριλαμβανομένων και των διατρητικών ΝΕΒ που πλέον βρίσκονται σε σειριακή παραγωγή.

Πότε αναμένεται η πλήρωση των κενών που άφησε στην ΤΗΚ το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016; Έμπειροι παρατηρητές υποστηρίζουν πως η επαναφορά διεξαγωγής των Ασκήσεων ANADOLU KARTALI στο μέλλον, θα αποτελούσε μία από τις σοβαρότερες ενδείξεις αποκατάστασης της πλήρους επιχειρησιακής ετοιμότητας της ΤΗΚ.

Σημειώσεις:

[1] Σύμφωνα με μελέτη του RAND για το Αμερικανικό Ναυτικό, οι 150 από τις 180 ετήσιες ώρες του ΝΑΤΟϊκού προτύπου θεωρούνται απαραίτητες για τη διατήρηση των βασικών ικανοτήτων πτήσης, διαδικασιών έκτακτης ανάγκης κλπ. και οι υπόλοιπες 30 για την τακτική/επιχειρησιακή εκπαίδευση. https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/monograph_reports/2002/MR1441.pdf

[2] O αριθμός του πακέτου των 72 αεροσκαφών αποδίδεται στον επίσημο αριθμό απωλειών των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων κατά την Επιχείρηση ΑΣΠΙΔΑ ΤΟΥ ΕΥΦΡΑΤΗ, συνέχεια της οποίας αποτελεί η Επιχείρηση ΚΛΑΔΟΣ ΕΛΑΙΑΣ.

[3] https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/monographs/2011/RAND_MG835.pdf

Απαγορεύεται σε οποιονδήποτε η ολική ή τμηματική αναδημοσίευση κειμένων και φωτογραφιών από το ιστότοπο της e-Amyna χωρίς αναφορά πηγής με ενεργό σύνδεσμο.